الماتىدا الاش ارىستارىنىڭ اتىمەن اتالاتىن ساياباق پەن «اقىندار اللەياسىن» اشۋ يدەياسى ارمانعا اينالعالى قاشان؟! وسى ۇسىنىنىستاردى قايتا-قايتا ايتۋدان جالىقپايتىن قازاق باسىلىمدارى مەن زيالى قاۋىمنان جوعارىداعىلار ابدەن مەزى بولعان شىعار؟...

الماتىدا الاش ارىستارىنىڭ اتىمەن اتالاتىن ساياباق پەن «اقىندار اللەياسىن» اشۋ يدەياسى ارمانعا اينالعالى قاشان؟! وسى ۇسىنىنىستاردى قايتا-قايتا ايتۋدان جالىقپايتىن قازاق باسىلىمدارى مەن زيالى قاۋىمنان جوعارىداعىلار ابدەن مەزى بولعان شىعار؟...

نەگە ەكەنى بەلگىسىز، ايتەۋىر قازاققا قاتىستى دۇنيەلەرگە قولداۋ كورسەتۋگە كەلگەندە كەزكەلگەن رەسمي مەكەمە سىرعاقتاپ كەتەتىنى نەسى؟  ەسەسىنە وزگەنىڭ جىلتەتپەسىن ونان سايىن جارقىراتىپ الا كەتەتىن وزەۋرەگىش قاسيەتىمىز باسىم. بۇل جولى دا ۇيرەنشىكتى ادەت بويىنشا سولاي ىستەدىك. تاريحي-رۋحاني قۇندىلىقتارىمىز بەن ۇلت تۇلعالارىن لايىقتى دارەجەدە ۇلىقتاي الماي جۇرگەنىمىزدە وتكەن اپتانىڭ سەنبى كۇنى الماتىداعى جاروكوۆ پەن وتەپوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاسقان «وڭتۇستىك» ساياباعىندا ايگىلى بريتاندىق «بيتلز» توبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، الەمدىك روك-جۇلدىز دجون لەننون اتىنداعى اللەيانىڭ اشىلۋى بولىپ، ول جەرگە العاشقى كوشەتتەر ەگىلدى. بۇل جوبانىڭ جۇزەگە اسۋىنا «تابيعات» ەكووداعى نەگىزگى ۇيىتقى بولىپ، الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگىنىڭ قولداۋ كورسەتىپ وتىر. ەلىمىزدەگى باس تابيعات جاناشىرى مەلس ەلەۋسىزوۆ اتالعان اللەيانى ايگىلى بريتاندىق توپ جەتەكشىسىنىڭ  70 جىلدىعىنا ارناپ اشىپ وتىرعاندارىن ايتادى. شارا بارىسىندا «تابيعات» ەكووداعىنىڭ بەلسەندىلەرى مەن قالا تۇرعىندارى 30 شارىن شەتەنىنىڭ كوشەتىن وتىرعىزدى. بۇل، ارينە قۇپتارلىق ءىس. جالپى، ءبىزدىڭ «بيتلزعا» بەت بۇرۋىمىز ءبىر بۇل ەمەس. وسىدان ءۇش جىل بۇرىن، دالىرەك ايتساق 2007 جىلدىڭ 15 مامىر كۇنى الماتى تورىندەگى كوكتوبەدە اتى اڭىزعا اينالعان «Beatles» توبىنىڭ دجون لەننون، پول ماككارتني، دجوردج حارريسون جانە رينگو ستارر سىندى ءتورت بىردەي مۇشەسىنە ەسكەرتكىش ورتاتىلعان بولاتىن. ال، بيىلعى جىلدىڭ 30-تامىزىندا، تابيعاتتىقتار الماتىنىڭ «استانا» الاڭىندا دجونن لەننوننىڭ قۇرمەتىنە ارنايى فەستيۆال وتكىزگەن بولاتىن. مەلس ەلەۋسىزوۆ اللەيانى اشۋ سول شارانىڭ جالعاسى ەكەندىگىن اتاپ ءوتتى.

ءبىزدىڭ بىلۋىمىزشە  وسى باستامانى جان-تانىمەن جۇزەگە اسىرىپ جۇرگەن «تابيعات» ەكووداعىنىڭ جەتەكشىسى، بەلگىلى قوعام قايراتكەرى مەلس مىرزا «بيتلز» توبىنىڭ ونەرىنە تابىنۋشىلارىنىڭ ءبىرى. ءبىز دە مۋزىكا الەمىندە قايتالانباس قولتاڭباسىن قالدىرىپ، قۇبىلىس بولىپ كەلگەن ايگىلى توپتىڭ تالانتىنا شاك كەلتىرمەيمىز. الايدا قازاق قوعامىنىڭ كوكتەبەدەگى «بيتلز» ەسكەرتكىشىنىڭ اشىلۋىنا قارسىلىق بىلدىرگەنى كۇنى كەشە عانا ەدى.  بىراق بۇدان تۇك شىقپادى. ۋلاپ-شۋلاپ بارىپ، ارتىنان تىندىق. بۇل جولى دا سول ستسەناري قايتالانىپ وتىر. دجوندى دارىپتەيتىن اللەيانىڭ اشىلعانىن  جارتى الەمگە جار سالىپ، سىرتتان ۇپاي جيناۋعا كىرىسكەندەيمىز. مىنە، ءدال وسى تۇستا جاھاندانعان الەم قۇرساۋىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان قازاق باسقانى قويا تۇرىپ الدىمەن ءوز رۋحاني قۇندىلىقتارىن اسپەتتەۋگە كۇش سالۋعا ءتيىس ەدى. راس، ءبىز دارىپتەپ وتىرعان مۋزىكانت دجون لەننون ادامزاتقا ورتاق تۇلعا. ونىڭ شىعارماشىلىق ەڭبەگى مەن تالانتتى تۇلعاسىن قالاي ايگىلەسە دە جاراسادى. بىراق، ماسەلە باسقادا. ال، ءبىز بۇكىل ۇلىبريتانيا ەلىن الماي-اق قويايىق، سول «بيتلز» شىققان ليۆەرپۋل قالاسىندا ءوزىمىزدىڭ ءبىر ۇلتتىق تۇلعامىزعا ساياباق تۇرماق ءبىر ەسكەرتكىش اشىپ بەرە الامىز با؟ نەگە ءبىز ەڭ الدىمەن ءوزىمىزدىڭ ءتۇپ تامىرىمىزدان ءونىپ، ءوز توپىراعىمىزدان شىققان تۇلعالارىمىزدىڭ ەسىمىن وسىلاي دارىپتەي المايمىز. ءجا، مەلس مىرزا «بيتلزدىڭ» «فاناتى» شىعار، بىراق بۇل جاعداي وعان ءوزىنىڭ سۇيىكتى روك-توبىنىڭ انشىسىنە اللەيا اشۋعا كادىمگىدەي تۇرتكى بولعان سياقتى. وسى تۇرعىدان الىپ قاراساق، ەرتەڭ بەلگىلى ءبىر پارتيانىڭ نەمەسە قوعامدىق ۇيىمنىڭ جەتەكشىلەرىنىڭ ءبىرى مارقۇم مايكل دجەكسونننىڭ «ارۋعىن ىرزا ەتكىسى» كەلىپ، الماتىنىڭ ورتاسىنان ەسكەرتكىش اشام دەسە وعان دا توسقاۋىل بولاتىنداي جانە ەشكىم بولمايتىن سياقتى. تاياۋدا عانا شىمكەنت شاھارىندا «ءشامشى ساياباعى» اشىلدى. بۇل شىن مانىندە التى الاش بولىپ قولداعان يدەيا بولدى. الايدا، بۇل ءىستى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ءشامشى شىعارمالارىنا دەگەن فاناتيزم ەمەس، ۇلتتىق قۇندىلىققا دەگەن قۇشتارلىق پەن، شىنايى پاتريوتيزم تۇرتكى بولدى. دەمەك، ءار ۇلت ءوزىنىڭ قۇندىلىقتارىن ساقتاپ، بارىن كورسەتۋ ارقىلى عانا وزگەلەردى مويىنداتا الادى.

گازەتىمىزدىڭ  وتكەن ساندارىنىڭ بىرىندە بەلگىلى الاشتانۋشى عالىم مارات ابدەشەۆ «استانا مەن الماتىدا الاش ارىستارىنىڭ اللەياسىن اشاتىن ۋاقىت الدەقاشان جەتكەن. ءبىر ءسات كوز الدىڭىزعا ەلەستەتىپ كورىڭىزشى: احمەت بايتۇرسىنوۆ، ماعجان جۇماباەۆ، ەلدەس وماروۆ، رايىمجان مارسەكوۆ، حالەل دوسمۇحامەدوۆ، مۇحامەدجان تىنىشباەۆ، مۇستافا شوقاي سىندى ارىستاي بەكزاتتارىمىزدىڭ ەسكەرتكىشتەرى بوي تۇزەگەن ساياباقتى ارالاپ ءجۇرۋ قانداي باقىت بولار ەدى؟! وكىنىشكە وراي، ارحيۆتەن تابىلعان ارىستار قايتادان ارحيۆتەردە قالىپ بارادى. بۇل ماسەلەلەگە كەلگەندە اق جاعالى قازاقتاردىڭ  ءالى ءۇنسىز وتىر. مىسالى، الماتىنىڭ قاق ورتاسىندا كەڭەس باتىرلارىنىڭ اللەياسى بار ەمەس پە؟ جارايدى، بۇعان دا تاريح دەپ قارايىق. الايدا قازاق ءۇشىن ەڭ الدىمەن ءوز تاريحى، ءوزىنىڭ ۇلتتىق باتىرلارى مەن ەلىنىڭ جاناشىر تۇلعالارى ارتىق بولۋ كەرەك ەمەس پە؟! ءوزىنىڭ ءتۇپ-تامىرىنان ءنار الىپ وسكەن قازاق بالاسىنىڭ بويىنا وسىلايشا قانشاما رۋحاني ءدان ەگەر ەدىك؟!» - دەگەن ويىن قىنجىلا وتىرىپ ايتقان ەدى. مۇنى دا ەستىر قۇلاق بولسا يگى...

الاش ارىستارىنا اللەيا اشىپ، ولاردىڭ ەسكەرتكىشتەرىن جاساپ، سول ساياباقتا دەمالىپ وتىراتىن كۇن قاشان تۋار ەكەن؟...

• دەرەك
• ەكاتەرينبۋرگ قالاسىندا وتكەن جىلى «بيتلز» توبىنا ەسكەركىش اشىلدى.

ال، انگلياداعى ليۆەرپۋل قالاسىنىڭ اۋەجايى،

كۋباداعى ۇلكەن ساياباق،

پراگا قالاسىنداعى  بەدەرلەنگەن قابىرعا،

رەسەيدىڭ لۆوۆ قالاسىنداعى ءبىر كوشە،

موگيلەۆ-پودولسك قالاسىنداعى ساياباققا كىرەبەرىستەگى ەسكەرتكىش،

نوۆوسيبيرسك تسيركى عيماراتىنىڭ جانىنداعىبەدەرلەنگەن قابىرعا، دجون لەننوننىڭ قۇرمەتىنە اشىلعان.

• ال، جاپوندار بولسا جاقىندا عانا لەننون اتىنداعى مۇراجايدى جاۋىپ تاستادى. وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن رەسەيدىڭ چەليابينسك قالاسىنىڭ اكىمشىلىگى دجون لەننونعا كوشە بەرۋ جونىندەگى ۇسىنىستى كەرى قايتاردى.

• قاپەرگە

التى قۇرلىققا اتى ءمالىم روك-مۋزىكانت، كومپوزيتور، اقىن، ايگىلى «بيتلز» توبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى دجون ۋينستون لەننون (1940-1980) - ۇلىبريتانيانىڭ ليۆەرپۋل قالاسىندا تۋعان.

الماتىداعى دجون لەننون اللەياسىنىڭ ۇزىندىعى شامامەن - 70, ەنى - 50 مەتر بولادى. يدەيا اۆتورلارىنىڭ ايتۋىنشا بۇل جەردە جاقىن بولاشاقتا وتىرعىزىلاتىن جاسىل-جەلەكتىڭ سانى مەن ءتۇرىن كوبەيتىپ، ايگىلى مۋزىكانتقا جەكە ەسكەركىش اشىپ، «بيتلز» ونەرىنە تابىنۋشىلارعا ارنالعان كلۋب سالۋ ويدا بار ەكەن.

• ءۇش ساۋال

مەلس ەلەۋسىزوۆ، «تابيعات» ەكووداعىنىڭ توراعاسى:

- ءسىز باستاعان «تابيعات» ەكووداعى جاقىندا عانا الماتىدا دجون لەننون ساياباعىنىڭ اشىلۋىن وتكىزىپتى. وعان نە سەبەپ بولدى؟

- بۇل اللەياسىنىڭ اشىلۋى ەشكىمگە زيان كەلتىرمەيدى.  ءبىز بۇل باستامانى اتاقتى مۋزىكانتتىڭ 70 جىلدىعىنا وراي قولعا الدىق. ول جەرگە ءبىراز اعاش وتىرعىزدىق. بۇعان كىم قارسىلىق كورسەتىپ وتىر؟ دجون لەننون ول دۇنيەجۇزىنىڭ ادامى، ەڭبەگى دە بارشىلىق.

- وسىنداي اللەيالار مەن ساياباقتى ءوزىمىزدىڭ ۇلتتىق رۋحانياتقا ەڭبەگى سىڭگەن تۇلعالارعا نەگە اشپاسقا؟ مىسالى  الماتىدا «الاش ارىستارىنىڭ اللەياسىن» اشۋعا قالاي قارايسىز؟

-مەن بۇل ۇسىنىستى قولدايمىن، بىراق الماتىدا ارتىق جەر دە جوق قوي...

-سوندا الماتىدان دجونعا تابىلعان جەر الاش ارىستارىنا تابىلماي ما؟

- ءوز تۇلعالارىمىزدىڭ ەسىمىمەن اتالاتىن ساياباقتار اشىلاتىن بولسا، ءبىزدىڭ وداق كوگالداندىرىپ، اعاش وتىرعىزۋعا دايىن. مۇنىڭ ەش قيىندىعى جوق. ءتيىستى جەرلەردەن ناقتى ۇسىنىس بەرىلسە ءبىز تارتىنىپ قالماسپىز.

"الاش ايناسى" گازەتى