قازاقستانىڭ جوعارعى پالاتاسى، اقساقالدار كەڭەسىنىڭ سايلاۋى وتكەن ايدا اياقتالعان. دوداعا "دوپۋسك" العان دەپۋتاتتاردىڭ دەنى جاڭاردى، راس. اراسىندا وتكەن شاقىرىلىمنىڭ وكىلدەرى دە بولدى، ەكس-اكىمدەر دە بولدى.

ۇزىن-ىرعاسى 47 سەناتوردىڭ 15-ءىن پرەزيدەنت ءوز قالاۋى بويىنشا تاعايىندايتىنى جانە راس. مىنە، سول تاعايىنداۋلار باستالعان كورىنەدى.

تاكەڭ ەندى زاڭ شىعارماق

مەملەكەت باسشىسى بۇيرىعىمە ەكىنشى عارىشكەر، رف حالىق باتىرى تالعات مۇساباەۆ سەناتور بولىپ سايلاندى.

تالعات امانگەلدىۇلىنىڭ ساياسي امبيتسياسى مەن ىسكەرلىك رەپۋتاتسياسى سىن كوتەرمەيدى دەسەك تە، قازاقتىڭ ەكىنشى عارىشكەرى ءبىراز جىل قازعارىشتى باسقاردى. ءدال، رەسەي پروتونى قازاق دالاسىنا وپىرىلا قۇلاپ، 600 توننا گەپتيل ۋى جاۋىنداي جاۋعان كەزدە.

ەندىگى سەناتور - تالعات امانگەلدىۇلى سول كەزدىڭ وزىندە "ول رەسەيدىڭ جالعا الىپ وتىرعان جەرى. وعان ءبىزدىڭ ارالاسۋعا قۇقىمىز جوق. ىشكى شارۋاسى" دەپ ءبىر كوكىدى. ودان، جۋرناليستكە اكىرەڭدەپ، مىنەزىن كورسەتتى.

ايتپاقشى، قر زاڭ شىعارۋ ورگانىنىڭ جوعارعى پالاتاسىنىڭ بۇل وكىلى قازاق تىلىندە قاتىرىپ سويلەي المايدى.

رەفورماتور مينيستر جۇماعۇلوۆ تا سەناتور اتاندى

سونىمەن، پرەزيدەنتتىڭ ەرەكشە نازارىنا ىلىنگەن تاعى ءبىر "سەناتور" -باقىتجان جۇماعۇلوۆ.

قازاقستانىڭ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىن باسقارىپ، رەفورما جاساعان ازامات. قازاقستاننىڭ ساياسي كادرلارىنىڭ ىشىندەگى رەفورماتورلار كلاسسىنىڭ وكىلى.

باكەڭ، ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن جاڭعىرتا الماي كەتكەن ەدى. ايتپاقشى، باقىتجان جۇماعۇلوۆ نە ءۇشىن مينيستر قىزمەتىنەن كەتكەن ەدى؟

تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ 12-ءشى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى بولىپ اككى ساياساتكەر باقىتجان جۇماعۇلوۆ تاعايىندالعاندا، كوپ جۇرت ميپالاۋ بولعان مينيسترلىكتىڭ جۇمىسى ىلگەرىلەيدى دەپ سەندى. قازۇۋ-دى باسقارعان،  قر پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ  ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى،  «نۇر وتان» حدپ توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولعان. تۇيمەباەۆتان قالعان ءتۇيىندى جۇماعۇلوۆ شەشە الدى ما؟

ءيا، باقىتجان تۇرسىنۇلى كوپ ادام ارماندايتىن لاۋازىمدى قىزمەتتەردى اتقارسا دا «عىلىم سالاسىنىڭ ادامى» بولىپ قالا بىلگەن جان. ۋنيۆەرسيتەت اتىن جامىلعان بiلiم بەرۋ وشاقتارىنىڭ بiرسىپىراسىن جاپتى. تالاپتى كۇشەيتتى.

بىراق، 1 سىنىپتان باستاپ اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋ تۋرالى ءسوز ءدال وسى جۇماعۇلوۆتىڭ اۋزىنان ەستىلدى. ۇكىمەت ساعاتىندا سولاي سويلەگەن باقىتجان تۇرسىنۇلىنا قازاق ينتەلەگەنتسياسى قارسى شىقتى.

ءسويتىپ، ءتۇرلى داۋ-دامايدىڭ ورتاسىندا قالعان ەكس-ءمينيستردىڭ، ياعني ەندىگى سەناتوردىڭ ول كەزدە نە سەبەپتى جۇمىستان كەتكەنى بەلگىسىز بولىپ قالعان ەدى.

بىراق، ول مينيستر بولعان سوڭعى جىلى ءبىر توپ عالىم جۇماعۇلوۆتى دوكتورلىق ديسسەرتاتسيا جازۋ كەزىندە پلاگياتتىقپەن اينالىستى دەپ ايىپتاعان بولاتىن. ال 2013 جىلدىڭ مامىر ايىندا ءبىلىم ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى سايات شاياحمەتوۆ قاماۋعا الىندى. ول بيۋدجەت قارجىسىن ميللياردتاپ قالتاعا باستى دەپ ايىپتالعان.  باقىتجان جۇماعۇلوۆ ءبىلىم ءجانى عىلىم مينيسترلىگىن 3 جىل باسقاردى.

ايتا كەتەيىك، ساياسي ساحنادا ويىنشى ەمەس، ويىنشىق رەتىندە كورىنگەن جوعارىدا ەكەۋمەن قاتار، تاعى ەكى ازاماتقا پرەزيدەنتتىڭ كوڭىلى اۋىپتى. ولار - ساۋلە مۇحانبەديانقىزى ايتپاەۆا مەن ۆلاديمير ۆاسيلەۆيچ ۆولكوۆ.

بۇل تورتەۋى ءۇشىن سەناتتاعى ورىندى بوساتقاندار كىمدەر؟

ەندىگى ەكس-سەناتورلار - نۇرتاي ابىقاەۆ، يكرام ادىربەكوۆ، مۇحتار قاپاشۇلى التىنباەۆ، ليۋدميلا گريگورەۆنا پولتوراباتكو سەناتورلىقتان بوساتىلدى.

ولاردى بۇل قىزمەتتەن بوساتۋ ءۇشىن پرەزيدەنت نازارباەۆ جارلىق شىعاردى.

نۇرتاي ابىقاەۆ -  ۇزاق جىلدار ۇقك-نى باسقارعان «سۇر كاردينال». ءتۇرلى ساياسي قىزمەتتەردى اتقاردى. ەڭ باستىسى ەكونوميكا عىلىمىنىڭ دوكتورى. تۇپ-تۋرا 70 جاستا. كۇنى كەشە عانا سەناتورلىقتان بوساعان ابىقاەۆتىڭ ەندىگى ساياسي كرەسلوسى تۋرالى ءتۇرلى بولجام ايتىلۋدا. دەگەنمەن زەينەتكەر ساياساتكەردىڭ ءبىر كەرەككە جارارى بار دەيدى بىلەتىندەر.

ارداگەر التىنباەۆ مۇحبار اقساقال بيىل 72 جاستا. اسكەري ادام. زەينەتكەر. مۇحتار التىنباەۆ ەلىمىزدىڭ قورعانىس ءمينسترى قىزمەتىن اتقارعان.

ال مىنە، پوتوراباتكو ليۋدميلا حانىم تۋرالى اقپار از. سەناتور حانىمنىڭ جۇمىسى دا، ءوزى دە جاسىرىن ادام. نە ىستەپ ءجۇردى، نە ءبىتىردى بىزگە تۇگىلى اقورداعا جاقىن جاقتاعى ازاماتتارعا بەيمالىم. ءمالىمى - 64 جاستاعى ليۋدميليا حانىم ءجاڭاسىبىردىڭ تۋماسى. سوت بولعان، قۇقىق سالاسىنىڭ مامانى.

ال تاشكەننىڭ تۋماسى يكرام ابدىربەكوۆ 67 جاسىندا زەينەتكە شىعىپ وتىر.

ءتۇيىن: جوعارىداعى ساياسي كادرلارعا قاراي تۇرا، مىناداي ويعا قالدىق. اقوردا ساياسي كادرعا تاپشى ما، الدە ءوز سالاسىندا تام-تۇمداپ تىرلىك ەتە الماعانداردى سەناتقا جيناۋ قاعيداسى قالىپتاسىپ قالعان با؟

سەناتتىڭ وتكەن شاقىرىلىمىندا دەپۋتات بولعان اڭسار مۇساحانوۆ الماتى وبلىسىن باسقارا الماي، پرەزيدەنتتىڭ الدىندا ءتىلى كۇرمەلىپ، ۇياتقا قالعان ەدى. ارتىنشا، دەرەۋ سەناتقا باردى. بىلتىردان بەرى باسى داۋعا قالعان سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ەكس-اكىمى ەرىك سۇلتانوۆ بيىل سەناتور اتاندى.

ۆيتسە-مينيستر بولعان البەرت راۋ قىزمەتىنەن بوساي سالا - ءماجىلىس دەپۋتاتى اتاندى. ەكس-اكىم سەرىك ۇمبەتوۆ تە، باقتىقوجا ىزمۇحامبەتوۆ تە دەپۋتات. ەكس-مينيستر ۆلاديمير بوجكو دا دەپۋتات.

سوندا ەكس دەگەننىڭ ءبارى دەپۋتات بولا ما؟ زاڭدى ورىنداپ قارىق قىلماعاندار، زاڭ شىعارۋمەن قالاي اينالىسادى؟ پارادوكس.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz