ماراپات ەسكەلدى. «شابىتتىڭ» شۋى مەن «دارىننىڭ» دوداسى
كەيىنگى ۋاقىتتا تاس لاقتىرساڭ، حالىقارالىق فەستيۆالدەر مەن وتىرىستارعا بارىپ تيەتىن بولدى. ايتەۋىر، كۇندە وتىرىس، كۇندە جيىن سونداي ءبىر زامان بولىپ تۇر. سونداي حالىقارالىق فەستيۆالدىڭ ءبىرى - «شابىتتىڭ» شاڭى باسىلماي جاتىپ، «دارىن» سىيلىعىنىڭ دوداسى قىزىپ جاتقانىن قۇلاعىمىز شالادى. وتكەندەگى «شابىتتىڭ» شۋى ءبىراز جەرگە جەتتى. «السام» دەپ اپتىققان كوپ جاستار ءبىر-بىرىنە قىرعي قاباق بولىپ تارقاستى. «الدىڭعى اربا قالاي جۇرسە، سوڭعى اربا سولاي جۇرەدى» دەمەكشى، سىيلىققا، اتاققا تالاسۋدى كوزىن ۋقالاپ اشقاننان اعا بۋىن كوكەلەرىن كورىپ كەلە جاتقان جاستار دا اراعا ادام سالۋدى، رەتى كەلسە جاقسى سوزبەن جاعىنۋدى ۇيرەندى. ۇيرەتتى. سونىڭ ءبارى سىيلىق ءۇشىن. پالەنشە فەستيۆالدىڭ جۇلدەگەرى، تۇگەنشە سىيلىقتىڭ يەگەرى دەگەن جالعىز اۋىز ءسوز ءۇشىن. اتاق ءۇشىن. استە ونەر ءۇشىن ەمەس. ءاسىلى، قۇداي بەرگەن ونەردى ساۋداعا، دوداعا سالماۋ تۋرالى ادەتتە ءبارى ايتادى. شىنتۋايتىنا كەلگەندە، ونەر ساتقىش، ايىرباس جاساعىش بولىپ شىعا كەلەدى. كەيدە، كەيبىر زامانداستار ونەردى (سالالىق ءھام تولىق ماعىناسىندا) بايگەلەرمەن ونىڭ ادىلقازىلارى ءۇشىن تۋدىراتىن سياقتى كورىنەدى. وكىنىشتى-اق. ارينە، ونىڭ ءبارى ونەر تۋىندىسى دەۋگە كەلمەس. دەسە دە.
كەيىنگى ۋاقىتتا تاس لاقتىرساڭ، حالىقارالىق فەستيۆالدەر مەن وتىرىستارعا بارىپ تيەتىن بولدى. ايتەۋىر، كۇندە وتىرىس، كۇندە جيىن سونداي ءبىر زامان بولىپ تۇر. سونداي حالىقارالىق فەستيۆالدىڭ ءبىرى - «شابىتتىڭ» شاڭى باسىلماي جاتىپ، «دارىن» سىيلىعىنىڭ دوداسى قىزىپ جاتقانىن قۇلاعىمىز شالادى. وتكەندەگى «شابىتتىڭ» شۋى ءبىراز جەرگە جەتتى. «السام» دەپ اپتىققان كوپ جاستار ءبىر-بىرىنە قىرعي قاباق بولىپ تارقاستى. «الدىڭعى اربا قالاي جۇرسە، سوڭعى اربا سولاي جۇرەدى» دەمەكشى، سىيلىققا، اتاققا تالاسۋدى كوزىن ۋقالاپ اشقاننان اعا بۋىن كوكەلەرىن كورىپ كەلە جاتقان جاستار دا اراعا ادام سالۋدى، رەتى كەلسە جاقسى سوزبەن جاعىنۋدى ۇيرەندى. ۇيرەتتى. سونىڭ ءبارى سىيلىق ءۇشىن. پالەنشە فەستيۆالدىڭ جۇلدەگەرى، تۇگەنشە سىيلىقتىڭ يەگەرى دەگەن جالعىز اۋىز ءسوز ءۇشىن. اتاق ءۇشىن. استە ونەر ءۇشىن ەمەس. ءاسىلى، قۇداي بەرگەن ونەردى ساۋداعا، دوداعا سالماۋ تۋرالى ادەتتە ءبارى ايتادى. شىنتۋايتىنا كەلگەندە، ونەر ساتقىش، ايىرباس جاساعىش بولىپ شىعا كەلەدى. كەيدە، كەيبىر زامانداستار ونەردى (سالالىق ءھام تولىق ماعىناسىندا) بايگەلەرمەن ونىڭ ادىلقازىلارى ءۇشىن تۋدىراتىن سياقتى كورىنەدى. وكىنىشتى-اق. ارينە، ونىڭ ءبارى ونەر تۋىندىسى دەۋگە كەلمەس. دەسە دە.
جانە جاستارعا ارنالعان ونەر بايگەلەرىنىڭ باسىندا اعايلار مەن اپايلار جۇرەدى. ءبىر قاراساڭ، اسارىن اساپ، جاسارىن جاساپ بالا-شاعانىڭ تىلەۋىن تىلەپ وتىراتىن شاعى. بىراق، جاستارعا «جول» كورسەتۋدى، «ونەگە» ۇيرەتۋدى وزدەرىنە «پارىز» سانايتىن جاندارعا ادامي قاعيدا جۇرمەيدى. ۋاقىت وتە كەلە الگىندە «ونەگە» كورگەن جاس ونەرپاز سىيلىق پەن اتاق جارىسىنا كەلگەندە الدىنا جان سالمايتىن، ينەنىڭ كوزىنەن وتكەندەي ىسىلىپ شىققانىن بايقاپ، تاڭ-تاماشا بولىپ وتىراسىڭ. بۇعان دەيىنگى ءوتىپ كەلگەن جاستارعا ارنالعان بايگە اتاۋلىدان ءبىز وسىنى بايقادىق.
ءسوز جوق، جاستاردىڭ بايگەلەرگە ۇمىتىلىسىنىڭ ەكىنشى ءبىر جاعى بار. ول الەۋمەتتىك كوگەن. ءۇيلى-باراندى بولعان ونەرپاز جاس جەتىلگىسى، جەكە ءۇي بولعىسى، جايلى ءومىر سۇرگىسى كەلەدى. تابيعي تالپىنىس. الايدا، ادال ەڭبەك، تابان ەت ماڭداي تەرمەن تۇرمىستى تۇزەۋ قاجەتتىگىن ۇمىتپاعان دۇرىس شىعار. سەبەبى، ونەر ساۋدالاۋ ارقىلى جەكە باستىڭ جاعدايىن جاقسارتۋ ەشكىمگە ابىروي اپەرمەگەن ءىس. وعان كەشەگى تاريح كۋا. ارينە، ودان ساباق العان جانعا. سوسىن ساۋداعا تۇسكەن ونەردىڭ قۇنى قالمايدى.
ونىڭ ۇستىنە سىيلىعىڭ بولسا سىيىڭ ارتادى دەگەن تۇسىنىكتە پەندەنى ەلىكتىرسە كەرەك. دەگەنمەن، زامانا كوشى، قوعام ويى مەن قابىلداۋ جاڭا باعىتقا وزگەرىپ كەلە جاتقانىن دا ەسكەرىپ قويعان ءجون. ايتپەسە، سىيلىق پەن اتاقتىڭ «سوعىسى» ءبىزدىڭ ەل ءۇشىن سونىڭ ىشىندە بۇگىنگى جاستار ءۇشىن ەسكىلىككە اينالاتىن ۋاقىت الدەقاشان جەتكەن.
سوسىن سىيلىق ادامنىڭ بۋىنىنا ءتۇسىپ، ماس ەتەدى. ول دا بولامىن دەگەن بالاعا جاقسى قىلىق ەمەس-اۋ. سوندىقتان دا، ەلدەگى سىيلىق پەن اتاق، ماراپات جانە ءتۇرلى بايگەلەرگە بيلىك تاراپىنان بەلگىلى ءبىر ۋاقىتقا كەمىندە بەس جىلعا توقتاۋ سالار كەز جەتتى. كەرىسىنشە، جوعارىداعى سىيلىقتارعا سالىق تولەۋشىلەردىڭ قالتاسىنان تۇسكەن تولەنىپ جاتقان اقشانى ومىردە ورىن الاتىن ءتۇرلى جاعدايلاردان ادامداردى قۇتقارعان، قاراپايىم تۇرمىستا ەل سۇيسىنگەن ەرلىك كورسەتكەن جاندارعا بەرسە قۇبا-قۇپ. مۇنىڭ ءار جاعىندا، بۇگىنگى قوعام اسا ءزارۋ بولىپ وتىرعان ازاماتتاردىڭ ءبىر-بىرىنە دەگەن مەيىرىمى مەن قايىرىمىن وياتۋ جاتقانى ايان.
بىراق ءدال قازىر ول كۇنننىڭ ەلەسى دە جوق. «شابىتتىڭ» شۋى سايابىرسي باستاپ ەدى، ەندى «دارىن» سىيلىعى ءۇشىن «مايدان» دالاسىندا جۇرگەن جاس قازاقتاردىڭ دابىسى جەتىپ جاتىر. مەملەكەت تاعايىنداعان ءاربىر سىيلىقتىڭ ارتىندا قاراپايىم ەڭبەك ادامىنىڭ اقىسىنان الىنعان اقشا تۇرعانىن بىلەتىن كوزىقاراقتى جاس سىيلىققا دەگەن ماحابباتى مازا بەرمەسە، قوعام تاراپىنان تاعايىندالاتىن تاۋەلسىز بايگەلەرگە قاتىسقانى ءوزى ءۇشىن دە، وزگە ءۇشىن دە ابىرويلى بولارى ءسوزسىز.
«اباي-اقپارات»