بۇگىنگى الەمنىڭ تىنىسى جيىلەپ تۇر. قوس وكپەدەن قىسقان تۇرلى داعدارىستاردىڭ اسەرىنەن بە ەكەن، ايتەۋىر جان باققان تىرشىلىكتىڭ الاڭ بولار جايى دا ازايماي كەلەدى. بىرىمەن ءبىرى  ميداي ارالاسىپ  كەتىپ بارا  جاتقان زاماننىڭ قازىرگى ديدارى دا، تالابى دا، تالعامى دا مۇلدەم باسقا. جاھاندانۋ دەپ جۇرگەن سول تالاپتى دۇنيەنىڭ ەندىگى اۋاسىن جۇتىپ، سۋىپ ءىشىپ دەگەندەي ءومىر ءسۇرۋىڭ ءۇشىن ءتىرى بولۋىڭ، ءتىرى بولۋىڭ ءۇشىن ءىرى بولۋىڭ كەرەك. ايتپەسە مىنا زاماننىڭ شاڭىن قاۋىپ قالارىڭ كادىك ەمەس. ەلباسى بىزگە، ياعني، ءوز حالقىنا وسى جاعدايدى ۇنەمى ايتۋمەن كەلەدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بيىلعى جولداۋىنىڭ  دا تۇپكى ءمانى مەن ويى وسىعان كەلىپ سايادى. راس، ەلباسى ايتىپ وتىرعانىنداي،  قازاقستان وسى ۋاقىتقا شەيىن əلەمدەگى ءتۇرلى داعدارىستار مەن سان الۋان سىناقتارعا توتەپ بەرە الدى. سونىڭ ناتيجەسىندە ەل  ەكونوميكاسى قارقىندى دامۋ جولىنا ءتۇستى. قازاقستاننىڭ  2050 جىلعا دەيىنگى دامۋ ستراتەگياسى مەن  ءجۇز ناقتى قادام ۇلت جوسپارى  دا بەلگىلەندى. الايدا وسەمىز، وركەندەيمىز، مەملەكەتىمىزدىڭ قۋاتىن ارتتىرامىز دەپ وتىرعان جالعىز ءبىز عانا ەمەسپىز عوي. جەر بەتىندەگى مەملەكەتتەردىڭ بارلىعى دا وسكىسى، وركەندەگىسى كەلىپ وتىر.  سول ءۇشىن ءبارى دە جان تالاسىپ  جاتىر.

وسى ءبىر جانتالاستى دۇنيە باسەكەسىندە ۇتامىز با، ۇتىلامىز با، ول ەندى كەلىپ وزىمىزگە بايلانىستى. راس، بۇرىنعىداي ەمەس ماسىلدىق پيعىلدان ارىلىپ كەلەمىز. ەڭبەك ەتسەڭ عانا قولىڭ الدەبىر يگىلىككە جەتەتىندىگىن دە تۇسىنگەن سىڭايلىمىز. بىراق،بۇرىنعى ەڭبەك پەن ەندىگى زاماننىڭ ەڭبەگىنىڭ اراسىندا دا جەر مەن كوكتەي الشاقتىق ايىرما جول سالا باستادى.

ەلباسى ءوز جولداۋىن «ءتورتىنشى ونەركاسىپتىك رەۆوليۋتسيا جاعدايىنداعى دامۋدىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرى» دەپ اتاۋى دا نەگىزسىز ەمەس.  ونەركاسىپتىك رەۆوليۋتسيا ادام  ءومىرىنىڭ  سان سالاسىن قامتىپ، ول ەندىگى جاعدايدا ادام بالاسىنىڭ اقىل-وي ساناسىنا دا، تۇرمىسى مەن عۇرپىنا دا، مىنا ومىرگە دە، تۇتاس الەمگە دەگەن  كوزقاراستارىنا دا، تانىم-تۇيسىكتەرىنە  دە  تۇبەگەيلى  وزگەرىستەر اكەلەرى حاق. جەكە حالىقتىڭ  دا، تۇتاس مەملەكەتتىڭ  دە ەندىگى تاعدىرىن وسى ونەركاسىپتىك رەۆوليۋتسيانىڭ انىقتاۋى دا عاجاپ ەمەس.   ويتكەنى، ەندىگى ارادا ونەركاسىبى قۋاتتى دا دامىعان ەلدەر عانا ەكونوميكالىق ساياساتتى انىقتاپ، ءوز ويى مەن ءوز دەگەندەرىن جۇزەگە اسىرۋعا ۇمتىلاتىن بولادى. مۇنى الەم دامۋىنىڭ قازىرگى ۇردىسىنەن-اق بايقاۋعا بولادى.

مىنە، وسى وي توڭىرەگىندەگى ودان ارگى اڭگىمەمىزدى ساباقتايتىن بولساق، زاماننىڭ دامۋ زاڭدىلىقتارى مەن قاۋىپ-قاتەرلەرىن  ەلباسى الدىن الا بولجاپ، ايتىپ تا كەلەدى،سوعان توتەپ بەرە الارلىق قاۋقارى بار  باعدارلامالىق ىستەردى جاساتىپ تا كەلەدى. سونىڭ ءبىر جارقىن مىسالى-قازاقستاندى يندۋستريالاندىرۋ بولسا كەرەك. بۇل جولعى وسى ندۋستريالاندىرۋدىڭ مىندەتتەرىن دۇرىس جۇزەگە اسىرا الساق، بۇل تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ بولاشاعىن، ءتىپتى ونىڭ تاعدىرىن انىقتايتىن ماڭىزى بار ەكەندىگىن تۇسىنە ءبىلۋىمىز كەرەك.

ەلباسىنىڭ جولداۋىندا اتاپ كورسەتىلىپ، ەل الدىنا قويىلىپ وتىرعان 10 مىندەتتىڭ قاشان بولسىن ءوز ماڭىزىن جويمايتىندىعى تاعى دا بار. سول ون مىندەتتىڭ كەز كەلگەنىن الىڭىز بارلىعىنىڭ دا ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىندا، رۋحاني جاڭعىرۋىندا، تاريح ساحناسىنا بۇرىنعىدان دا بەرىك ورنىعا تۇسۋىندە، الەمدىك ساياساتتا ءوز ءسوزىڭدى بۇگىنگىدەي ايتۋىڭ ءۇشىن دە اسا زور ماڭىزى بار ەكەندىگى داۋ تۋدىرمايتىن ماسەلە.

«قازاقستان 2050» دامۋ ستراتەگياسىندا بەلگىلەنگەن رەفورمالاردى جۇرگىزە وتىرىپ جانە دە  ەلىمىزدىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋىن باستاپ كەتكەن بۇگىنگى جاعدايدا  ەلباسى ءوز جولداۋىندا ايتىپ وتىرعانىنداي «بۇگىن ادامزات جاڭا ونەركəسىپتىك رەۆوليۋتسيا دəۋىرىنە اياق باسىپ وتىر. زاماناۋي تەحنولوگيالار دۇنيەنى وزگەرىسكە ۇشىراتۋدا. جاھاندىق تەحنولوگيالىق ىلگەرى لەۋ شىلىكتەر وزىمەن بىرگە سىن-قاتەرلەردى دە، سونداي-اق ءوسىمنىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرىن دە الىپ كەلۋدە. بۇل – ءبىزدىڭ əلەمدەگى اسا دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا جەدەل ەنۋ ءۇشىن تاريحي مۇمكىندىگىمىز»،-دەدى.

تاريحي مۇمكىندىك! راسىندا دا بۇل قازىر جانە ءتىپتى جەدەل، ءتىپتى ۇيقى-كۇلكى كورمەي دە ءبىزدىڭ اسا ءتيىمدى پايدالانىپ قالۋعا ءتيىستى تاريحي مۇمكىندىگىمىز! سول تاريحي  مۇمكىندىكتى تاعى دا جەدەل پايدالانىپ قالۋدىڭ تاعى ءبىر ماڭىزى بار. ال بۇل كەلىپ، ءوز ەلىمىز   بەن  بولاشاعىمىزدىڭ  جانە كەلەر ۇرپاعىمىزدىڭ تاعدىرى  الدىنداعى ۇلى جاۋاپكەرشىلىككە اكەلىپ سايادى. تەرەڭىرەك زەردەلەر بولساق، قازاقستان يندۋسترياسىنا  جاڭا تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدىڭ،  ەل ونەركəسىبىندەگى ەڭبەك ءونىم دىلىگىنىڭ دەڭگەيىن  كھتەرۋ مەن وندىرىستىك پروتسەستەردى تسيفرلاندىرۋ جəنە زاماناۋي بيزنەس- مودەلدەردى مەڭگەرۋ،  قازاقستاننىڭ رەسۋرستىق əلەۋەتىن پايدالانۋدىڭ تيىمدىلىگىن  جاقسارتۋ،اقپاراتتىق-تەحنولوگيالىق شەشىمدەردى ەنگىزۋ،  اگروونەركəسىپ كەشەنىن جاڭا تەحنولوگيالىق دەڭگەيگە كوتەرۋ  جانە دە ترانسپورت پەن لوگيستيكالىق ينفراقۇرىلىمدى ودان ءəرى دامىتا بەرۋ سياقتى ەلباسى العا تارتىپ وتىرعان وسى مىندەتتەردىڭ قايسىسىن، كانە بۇگىنگى دامۋ پروتسەستەرى ءۇشىن ماڭىزىدى ەمەس دەپ ايتا الارسىز.   ءبارى دە ماڭىزدى جانە دە بۇل مىندەتتەردە ارقايسىمىزدىڭ ءومىر تىنىسىمىز، اربىردەن سوڭ ەل تاعدىرىمەن قوسا ءوز تاعدىرىمىز جاتىر.

ءبارىمىزدىڭ  ءومىرىمىز جول ۇستىندە ءوتىپ جاتىر. ءبارىمىز دە جولاۋشىمىز!  وسى ءبىر وي توڭىرەگىندە وتىرىپ، نازارىم جولداۋدىڭ «كولىك-لوگيستيكا ينفراقۇرىلىمىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ» اتتى ءتورتىنشى مىندەتكە ەرىكسىز توقتاپ، وسى ماسەلەگە ەرەكشە دەن قويدىم. ويتكەنى بر بىرىنە جولدىڭ امانشىلىعىن تىلەپ جانە دە ساپارعا شىعاردا جولاياق جاسايتىن عۇرپى بار حالقىمىز قاشان بولسىن قارا  جولدى قاسيەت  تۇتا بىلگەن. وسى ورايدا بۇگىنگى قازاقستاننىڭ    قاي سالادا بولماسىن ىلگەرىلەپ كەتۋىنىڭ ءبىر تارماعى وسى جولىمىزدا جاتىر. ەلباسى  كولىك-لوگيستيكا ماسەلەسىن ءبىر بۇگىن عانا ايتىپ وتىرعان جوق.بۇل ماسەلەگە مەملەكەت باسشىسى تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى كەزەڭدەرىنەن باستاپ كوڭىل ءبولىپ، ۇزبەي دامىتۋدىڭ تالابىن قويىپ، سونى ۇدايى ايتىپ، ءوز باقىلاۋىندا ۇستاپ كەلەدى.

قازاقستاننىڭ قازىردىڭ وزىندە   كولىكتىك ءىرى ايماققا اينالىپ وتىر. قازىر قازاقستان ارقىلى ءبىر­نەشە ترانسكونتينەنتالدى كوريدور وتەندىگى دە بەلگىلى. سونىڭ ناتيجەسى بولار، جولداۋدا اتاپ كورسەتىلگەنىندەي، قازاقستان ارقىلى وتكەن جۇك ءترانزيتى 2017 جىلى 17 پروتسەنتكە ءوسىپ، ول 17ميلليون تونناعا جۋىقتاسا، ەندى  ترانزيتتەن تۇسەتىن سول  جىل سايىنعى تابىستى 2020 جىلى 5 ميلليارد دوللارعا جەتكىزۋ مىندەتى قويىلدى. وسى بەس ميلليارد دوللارعا قول جەتەر بولسا، وندا وسى كولىك-لوگيستيكا  ينفراقۇرىلىمىنا جۇمسالعان مەملەكەت قاراجاتىنىڭ تەز ارادا قايتارىمى دا بولادى.

ارينە، كولىك-لوگيستكا سالاسىن دامىتىپ، جەتىلدىرۋگە الەمنىڭ كەز كەلگەن مەملەكەتتەرىنىڭ دە ىنتالى بولىپ، ولار دا وسى سالانى جەتىلدىرۋدىڭ نە بر امال-تاسىلدەرىن جاساپ جاتقاندىقتارى دا انىق. ۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءبىز دە سولاي جاساۋعا مىندەتتىمىز. ەلباسى بۇل ورايدا ءوز جولداۋىندا جۇك قوزعالىسىن «ونلاين» جۇيەسىندە باقىلاپ، ولاردىڭ كەدەر­گىسىز تاسىمالىن قامتاماسىز ەتىپ وتىرۋدى جانە دە كەدەندىك وپە­راتسيالاردى جەڭىلدەتۋ ماقساتىمەن «بلوكچەين» سياقتى تسيفر­لىق تەح­نولوگيالاردىڭ اۋقىمدى تۇردە ەنگى­زىلۋىن قامتاماسىز ەتۋدى العا تارتادى. ويتكەنى، وسى كۇنگى بۇل زاماناۋي شەشىمدەر كولىك-لوگيستيكا سالاسىنىڭ بارلىق بۋىنىنىڭ ءوزارا بايلانىسىن ۇيىمداستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.  مىنە، وسى اسا ماڭىزدى سالانىڭ الەمدىك وزىق ۇردىسپەن دامۋى مەن جۇمىس ىستەۋىن قامتامسىز ەتۋ ءۇشىن  جىل سايىن  بۇعان بولىنەتىن بيۋد­جەت قاراجاتىنىڭ جالپى كولەمىن ورتاشا مەرزىمدەگى كەزەڭدە 150 ميل­ليارد تەڭگەگە جەتكىزۋ  كوزدەلىپ وتىر.

ارينە، ەلباسىنىڭ بيىلعى جولداۋىندا ەلدىڭ الدىنا قويىلىپ وتىرعان ون مىندەتتىڭ ارقايسىسىنىڭ دا   ومىرلىك،تاريحي ماڭىزدىلىعى وراسان ەكەندىگىن ايتۋعا بولادى. نەگىزگى باعىت، الەمنىڭ دامىعان 30 مەملەكەتىنىڭ قاتارىنا ەنۋ بولسا، ەندى كەلىپ وسى ون مىندەت سول ماقساتقا جەتۋ جولىمىزداعى تەمىرقازىعىمىز ىسپەتتەس. ماقساتقا اداسپاي جەتۋ ءۇشىن ەل بىرلىگىن بارىنەن دە جوعارى قويايىق!

جابال ەرعاليەۆ، جازۋشى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى

Abai.kz