سىقاق  اڭگىمە

تاڭەرتەڭگى شايىمىزدى ءىشۋ ءۇشىن ۇستەلگە ءۇيىرىلۋىمىزدى ءتۇنى بويى تاعاتسىز كۇتكەندەي-اق، الدىڭعى بولمەدەگى تەلەفونىمىز سارناۋىن باستادى.  دومالانعان شوبەرەم ارسەن  كۇندەگى مىندەتىن اتقارۋدان جاڭىلماي، تۇرا جۇگىرىپ بارىپ،  ماعان قۇشاقتاپ الىپ كەلدى. ادەتى سولاي، ونىڭ ويىنشا،  اۋەلى مەن تىڭداۋىم كەرەك. وزىمىزگە دە، تۇراقتى كەزەكشىمىز ارەكەڭە دە ىڭعايلى بولسىن دەپ، بار بولعىر تەلەفونىمىزدىڭ «شىلبىرىن» ءۇش ەسە ۇزارتتىرىپ  قويعانمىن.

-ساعان، - دەدى شوبەرەم، تۇتقاسىن الىپ ۇسىنىپ.

-ماعان ەكەنىن قالاي ءبىلدىڭ؟ - دەپ ارەكەڭدى باسىنان سيپاي كۇلىپ، ارعى جاقتاعىعا: - تىڭداپ وتىرمىن، - دەدىم.

-ءاي، الماتىلىق شال، اسسالاۋماعالەيكۇم! ۇيقىڭ قاندى ما؟ - دەيدى. اۋىلداعى قۇرداسىم باكەن ەكەن!

-ءالى ۇيىقتاپ جاتىرمىن. سالەمىڭدى ويانعان سوڭ الارمىن، - دەدىم. ول زەينەتاقىسىنا قۇلىندى بيەنىڭ قۇنى قوسىلعانىن ەستىگەندەي-اق راحاتتانىپ كۇلدى. اقكوڭىل، كۇلەگەش شال.

امان-ساۋشىلىق سۇراسىپ، ارعى-بەرگىنى تۇگەندەسىپ، ءبىراز شارۋانى شيىردىق. بايبىشەمە: «اۋىلدان باكەن عوي. سەندەر ىشە بەرىڭدەر، مەن مۇنىڭ لەكتسياسىن ابدەن تىڭداپ الايىن»، دەپ شايدى كەيىنگە قالدىرىپ، سىم شەتىندەگى قۇرداسىما:

-ءيا، سونىمەن ءسويتىپ، سەن شال التىنمەن اپتالىپ، كۇمىسپەن كۇپتەلىپ جاتقان استانادا بولىپ، كورىپ-ەستىگەنىڭە ايىزىڭ قانىپ، قيماي قوشتاسىپ، اۋىلعا ارەڭ قايتتىڭ، ءا؟ - دەدىم.  ول كۇلمەدى.

-استاناڭ بار بولسىن، نەمەرەمدى تانىماي قالدىم، - دەدى، داۋىسى سالقىنداپ.

-ءيا، نە بولدى؟ ءىشىپ بارعاننان ساۋمىسىڭ؟ - دەدىم، مەن دە داۋىسىمنىڭ جىلۋىن جاۋىپ.

-ونداعى ۇلىمىزعا بارماعالى ءبىر جىل بولعان. تۇڭعىش نەمەرەم سانگۇلدى بىلەسىڭ عوي، سول بىلتىر جازدا انشىلەردىڭ وقۋىنا تۇسكەن ەدى، بيىل جازدا سونىسىنىڭ ءبىرىنشى كۋرسىن ءبىتىرىپ...

-بارەكەلدى، قۇتتى بولسىن!

-سوعان توي جاسايمىز دەپ شاقىرعان سوڭ باردىم عوي. كەمپوشكەم بارا المادى، اياعى اۋىرلاپ...

-ۋاي، باكە! ۇل بولسا، اتىن «سەكسەنباي» دەپ، قىز بولسا -  «سەكسەنگۇل» دەپ قويايىق!

-ءوي، سەن نە دەپ كەتتىڭ؟

-«كەمپوشكەمنىڭ اياعى اۋىر» دەدىڭ عوي، نەشە اي بولدى؟ جاسىڭ سەكسەنگە تولعان سوڭ ەلۋىڭدى ەسكە الىپ، بىرەر ءتۇن ەلىرگەن ەكەنسىڭ عوي؟

-كەتشى، ءاي، سەن دە!.. – دەپ باكەن كۇلدى دە: - ونداي ەلىرۋ كۇندە جيىن، كۇندە توي استانا مەن الماتىداعى سەندەردە بولاتىن شىعار، اۋىزسۋدى جەتى شاقىرىم جەردەگى پوسولكەدەن تاسىپ ءىشىپ جۇرگەن بىزدە قايدان بولسىن، - دەدى، قوراسىنداعى اتەشى، گازەتتەر ازاحابارلارىندا جازاتىنداي، «مەزگىلسىز قايتىس بولىپ»،  تاۋىقتارى «جەسىر قالعان» كىسىشە كەي سويلەپ.

-ءجا، ەكى جەردە ەكى جەتى بولىپ تۇرعاندا ونى قايتەسىڭ، اينالايىن نەمەرەڭ ايدىك ءانشى بولىپ شىعاتىن با، سونى ايتشى!

-بولعاندا قانداي! - دەپ باكەن لەكىتە كۇلىپ الدى دا، ايتارىن اعىلتتى: - پويىزبەن جەكسەنبى كۇنى ءتۇس اۋا باردىم عوي. مەن بارعاندا سانگۇلىم ۇيدە جوق ەدى، ءبىر ساعاتتاي ۋاقىت وتكەندە كەلدى. كەلگەنى قىزىق بولدى. ءبىز شاي ءىشىپ، اۋىل مەن قالا اڭگىمەسىن ارالاستىرىپ وتىرعانبىز. ءبىر ۋاقىتتا ەسىك اشىلىپ، ساۋدىراعان سابان شاش، ومىراۋى اشىق-شاشىق، ەكى دىزەسىنىڭ دە تۇسى جىرتىلعان  قۋىقبالاق سارى شالبار كيگەن ءبىر بويجەتكەن: «اتاشكا-ا-ا!» دەپ جۇگىرىپ كەلىپ، مەنى قۇشاقتاي الدى. قولاڭسى  ءيىس بۇرقىراپ كەتتى.

-ءوي، سەن كىمسىڭ؟! - دەدىم، شىنىندا ابدىراپ، قۇداشا قىزداردىڭ ءبىرى مە دەپ قالىپ.

-سانەشىڭ عوي، - دەدى ۇلىم.

ءيا، سانەشىم، سانگۇلىمىز ەكەن. مەن دە قۇشاقتاپ، ماڭدايىنان يىسكەپ:

-و، سانەش-جان، وقۋىڭ قۇتتى بولسىن، قالاي، جاقسى ما، ۇنادى ما؟ - دەدىم.

-جاقسى، اتاشكا، جاقسى! شاي ىشەمىز بە؟ - دەپ كوڭىلدەنە سويلەپ، جۇگىرە باسىپ، بولمەسىنە كىرىپ كەتتى.

-شاشى نە بولعان؟ جىرتىق شالبارى كيىپ جۇرگەنى قالاي؟ - دەدىم، وزىمە ءوزىم سۇراق قويعانداي، بەي-جاي كۇيدە.

-سونداي مودا شىعىپتى، شاشى سارى بالشىقپەن سىلاعانداي، «بوياما!» دەگەنىمىزدى تىڭدامادى. شالباردىڭ بالاقتارىن ءۇش-ءتورت جەرىنەن جىرتىپ قويعانى  دا – مودالارى، -  دەدى كەلىنىم، شارشاڭقى ۇنمەن.

-مودا دەگەن دە ءبىر اۋرۋ ەكەن، قالانى ارالاعاندا كورەسىڭ، قىز-قىرقىن شەتىنەن جاڭاعىداي.  ساۋدىراعان سارى  شاش. قارا شاشتى كورمەگە قويامىن دەپ ىزدەسەڭ  دە تابا المايسىڭ، - دەدى  ۇلىم، ۇستەل باسىنان تۇرا بەرىپ. سول ارەدىكتە سارى شالبارىن كوكشىل شالبارعا اۋىستىرعان سانگۇل كەلە قالىپ:

-ال، اتاشكا، اپاشكا قايدا؟ - دەدى، كەلىننىڭ قارسىسىنداعى ورىندىققا وتىرىپ، ماعان جىميا قاراپ.

-اپاڭنىڭ اياعى تاعىدا اۋىرىپ، ەمدەلىپ ءجۇر، كوپ-كوپ سالەم ايتتى.

-اتاشكام اۋىرعان جوق، مولودەتس! - دەپ ەركەلەنە كۇلدى دە، شەشەسىنە قاراپ: - مەن چايدى ەندى بەز مولوكا ىشەمىن، - دەدى دە، ەكەۋى ءوزارا سويلەسىپ كەتتى. مەن كەسەمدى توڭكەرىپ، بولمە ءىشىن شولىپ، نەمەرەمە كوز تاستاپ قويىپ وتىرمىن. نەمەرەمنىڭ بۇرىنعى قاسى جوق، قارا قارىنداشپەن دوعاشا يىلتە سىزىپ قويعانداي بىردەڭە. كوزىنىڭ اينالاسىن كوك، ال جيەكتەرىن قارا بوياۋمەن بوياپتى، قۇددى شەڭبەرلەپ قويعانداي. كىرپىگى ۇزارىپ، قايقيىپ كەتىپتى. بەتىنىڭ ۇشى جاسىلتىم، ەرىنى  قىپ-قىزىل...  ورنىمنان تۇرىپ، تەرەزە الدىنا بارىپ، كوشەگە  كوز تاستادىم. ءويدا-ءا-ءا!..  تروتۋار دەگەنىڭ ساۋدىراعان سابان شاش... ءبىرى ەكى يىقتى جابا بەلگە تۇسكەن، ءبىرى كۇزەلگەن جالداي، ءبىرى قاڭباق سياقتى...

سۇمدىق-اي، استانانى ارالاعان ءتورت كۇندە: شاشى مەن قاسى، كوز اياسى، كىرپىگى مەن ەرىنى قۇداي جاراتقان كۇيىندە تۇرعان قازاق قىزدىڭ بەسەۋ-التاۋىن عانا  كورە الدىم عوي!..

-باكە، ارى قاراي ايتپاي-اق قوي، مۇندا مەنىڭ دە كۇندە كورىپ جۇرگەنىم – سونداي «رۋحاني جاڭعىرۋ». شىركىندەردىڭ قايسىسى جىگىت،  قايسىسى قىز ەكەنىن تۋسىرتتارىنان ايىرا المايتىن بولدىق. قىز-قىرقىندار ءبىر كۇنى شاشتارىن دا جۇلدىرىپ  تاستاپ، مايكىشەڭ-تۇرسيشەڭ شىعا كەلەر.

-استاپىراللا! – دەدى، ءانشى نەمەرەسى بار باكەنىم.

عابباس قابىشۇلى

02. 04. 2018 ج.

Abai.kz