قر باس پروكۋرورى

قايرات قوجامجاروۆتىڭ نازارىنا!

كۇنى كەشە عانا رەداكتسيامىزعا شەكارالىق پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى تۇتقىنداعان سايراگۇل ساۋىتبايدىڭ ادۆوكاتى ابزال قۇسپان مىرزا حابارلاستى. اتالعان ءىس بويىنشا كەيبىر باسسىزدىق ارەكەتتەر جايلى اشىق ايتا كەلىپ، مالىمدەمە جاسادى. قازاقستاننىڭ باس پروكۋرورى قايرات قوجامجاروۆ مىرزاعا قايرىلا سويلەپ، ول باسقارىپ وتىرعان ورگاننىڭ ءوز مىندەتتەرىن مۇلدە اتقارماي وتىرعانىن ايتتى.

ابزال قۇسپان، ادۆوكات:

- اۋەلى، سايراگۇل ساۋىتبايعا قاتىستى مەنىڭ تاراپىمنان جاسالىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى ايتا كەتەيىن. قازىرگى تاڭدا پرەزيدەنت جانىنداعى ازاماتتىق ماسەلەلەر جونىندەگى كوميسسياعا، ونىڭ توراعاسى گۇلشارا ابدىحالىقوۆانىڭ اتىنا حات جولداندى. سايراگۇلدىڭ ادۆوكاتى رەتىندە مەنىڭ اتىمنان جولداندى. ءبىز سايراگۇلگە ساياسي باسپانا بەرۋدى سۇرادىق.

ەكىنشى، قازاقستانداعى وكىلدىكتەرى ارقىلى، بۇۇ ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ ۇيىمى كوميسسياسى ماعان قوڭىراۋ شالىپ، سايراگۇلدىڭ ءىسى جايلى حابارلاما العانىن ايتتى.  ەۋروپادان كوپتەگەن حالىقارالىق ۇيىمدار حابارلاسىپ جاتىر. بۇل ۇيىمداردىڭ بارلىعى قازاقستاننىڭ بيلىگىنە، رەسمي ورگاندارىنا سايراگۇل ساۋىتبايدى قىتايعا بەرمەۋ تۋرالى ءوتىنىش جىبەرەتىندىكتەرىن ايتتى. اۋەلى تەلەفونوگرامما جىبەرىپ، ارتىنان  قاعاز كۇيىندە جىبەرەمىز دەگەن ەدى، ول حاتتاردىڭ بارلىعى كەشە-اق، تۇسكەن بولۋى كەرەك.

ەندى مەنى الاڭداتىپ وتىرعان ءبىر ماسەلە بار. قازىر مەنىڭ قورعاۋىمداعى  سايراگۇل ساۋىتباي جاركەنت قالاسىنداعى اۋداندىق ىشكى ىستەر ءبولىمىنىڭ ۋاقىتشا قاماۋ يزولياتورىندا وتىر.  

مەن وتكەن جۇمادان بەرى سايراگۇلدىڭ كۇيەۋىمەن بايلانىستى ءۇزىپ الدىم.  كۇيەۋى ءۋالي سىلامعا سوڭعى رەت حابارلاسقانىمدا، سەنبى كۇنى جاركەنتكە بارىپ جولىعۋعا، ونىڭ تەرگەۋشىسىنىڭ اتى-ءجونىن بىلۋگە تاپسىرما بەرگەن ەدىم. سوندان بەرى تەلەفونىن ءوشىرىپ تاستاپ، مەنىمەن حابارلاسپاي جاتىر. نە جاعداي بولعانىن بىلمەيمىن.

وتكەندە، بەينە ۇندەۋ جاساعان نۇربولات دەگەن جىگىتپەن سويلەسكەنمىن. ونىڭ وتباسىنا دا ۇقك، شەكارا قىزمەتىنەن اسكەري فورما كيگەن ادامدار كەلىپ، قوقان-لوقى كورسەتكەن ەكەن. «سەندەر بۇكىل قازاقستاندى شۋلاتتىڭىزدار. ەندى سەندەردى تۇگەل وتباسىلارىڭمەن قىتايعا قايتارامىز. تۋما-تۋىستارىڭدى قوسا قايتارامىز» دەگەن سوزدەر ايتىلعان. ەندى نۇربولات ءوزى ۇيىنەن قاشىپ، قونباي ءجۇر.

مەن كۇيەۋىن تابا الماعان سوڭ، نۇربولاتتى ىزدەستىردىم. حابارلاستىم. بارعان كىسىلەر سولاي ايتىپ كەلدى. نۇربولاتتىڭ ايەلى دە ۇرەيلەنىپ وتىر. «بىزگە جاقىنداماڭىزدار. نۇربولاتتىڭ قايدا ەكەنىن بىلمەيمىز» دەيدى. سونىمەن قازىر، نە كۇيەۋىن، نە نۇربولاتتى تابا الماي قالدىم.

وتكەندە كۇيەۋىمەن سويلەسكەندە، ەكى اسكەري ادام كەلىپ، قوقان-لوقى كورسەتىپ كەتكەنىن ايتقان.  «سەنىڭ دە ۇستىڭنەن قىلمىستىق ءىس قوزعايمىز. سەنى دە قايتارىپ جىبەرەمىز» دەگەن ەكەن، الگىلەر.

مىناداي جاعداي بار، مەن، ارينە، بۇل فاكتىلەر بويىنشا پروكۋراتۋراعا ارىز جازامىن. بىراق، ول ارىز ۇزاق جۇرەدى.

قر باس پروكۋرورى قايرات قوجامجاروۆتىڭ اتىنا مالىمدەمە جاساۋ قاجەت دەپ تاپتىم. قىلمىستىق پروتسەسسۋالدىق كودەكستىڭ تالاپتارىنا سايكەس، باق-تا جاريالانعان كەز كەلگەن فاكتى بويىنشا پروكۋراتۋرا ارەكەت ەتۋگە مىندەتتى.  بۇل جازىلعان ارىز سياقتى ەسەپتەلەدى.  زاڭ بويىنشا سولاي. سول سەبەپتى، سىزدەر ارقىلى جىلدامىراق بولادى دەپ، مەن وسىنداي مالىمدەمە جاساپ وتىرمىن.

وتكەندە پرەسس-كونفەرەنتسيا بەرگەندە كۇيەۋى ايتتى. «مەنى ۇستاپ، قاماپ، باۋىرىمنان، ىشىمنەن ۇردى» دەدى.  سول فاكتى بويىنشا دا كۇنى بۇگىنگە دەيىن قىلمىستىق ءىس تىركەلمەگەن. ول بويىنشا  قىلمىستىق ءىس تىركەلۋى كەرەك ەدى.  سول ايتىلعان ءسوز، كورسەتىلىپ جاتقان قىسىم ءالى دە جالعاسىن تاۋىپ جاتىر.  وسى جاعدايمەن اۋەلى حالىقتى، ەكىنشى باس پروكۋرور قايرات قوجامجاروۆتى حاباردار ەتكىم كەلەدى.

بۇعان ءبىر توقتاۋ بولا ما، جوق پا؟  بۇل ەلدە «ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا» بار ما، جوق پا؟ بۇل ەلدە «ءاي دەيتىن اجە دە، قوي دەيتىن قوجا» دا – ول پروكۋراتۋرا. جوعارعى قاداعالاۋ ورگانى.  پروكۋراتۋرا ءوز مىندەتىنە كىرىسە مە، جوق پا؟ سەبەبى، قازىرگى تاڭدا پروكۋرارۋتانىڭ ارەكەتسىزدىگىن كورىپ وتىرمىن. ءبىز ءبىر عانا ايەل ادامنىڭ قۇقىعىن قورعاپ جاتىرمىز. سوعان بولا قانشاما ادامدى ۇيىنەن تەنتىرەتىپ جىبەرگەن. وسى جاعدايدى مەن اشىق تۇردە مالىمدەيمىن.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 24-مامىر كۇنى «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىنا اسان نۇربولات ەسىمدى ازامات باس سۇعىپ، جەڭگەسى سايراگۇل ساۋىتبايدى شەكارالىق پوليتسيا (ۇقك) وكىلدەرى كەلىپ، الىپ كەتكەنىن حابارلادى. ارتىنشا نۇربولاتتىڭ  ايتۋى بويىنشا، «شەكارالىق پوليتسيا وكىلدەرى «قىتاي سۇراتىپ جاتىر» دەپ جەڭگەمدى الىپ كەتتى»  اتتى ماقالا جاريا بولدى. قوعام بەلسەندىلەرىمەن كەزدەسكەن اسان نۇربولات بەينەۇندەۋ جاساپ، الەۋمەتتىك جەلىگە شىعاردى.

سول كۇنى «قامشى.كز» سايتى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ رەسمي جاۋابىن جاريالادى.

«Abai.kz» كوتەرگەن ماسەلەگە جانە «قامشى.كز» سايتىندا جاريالانعان ۇقك جاۋابىنا وراي، بەلگىلى ادۆوكات ابزال قۇسپان ءوز پىكىرىن جازىپ، پوشتامىزعا جولدادى. ءبىز جاريالادىق.

كەيىن، الماتىدا ءبىر توپ بەلسەندى ءباسپاسوز جيىنىن وتكىزىپ، وعان سايراگۇلدىڭ كۇيەۋى ءۋالي سىلام مەن ەكى بالاسى كەلىپ قاتىستى. الماتىداعى ادام قۇقىعىن قورعاۋ بيۋروسىنىڭ ءماسليحات زالىنا جيىلعان جۇرتقا سايراگۇلدىڭ ءام ونىڭ وتباسىنىڭ باسىنا تۇسكەن جايت جايلى كەڭىنەن باياندالدى.

سول كۇنى بەلگىلى زاڭگەر ابزال قۇسپان سايراگۇلدىڭ ادۆوكاتى بولۋعا ءازىر ەكەنى ايتىپ، كومەك قولىن سوزدى. ءسويتىپ، ءۋالي سىلامنىڭ اتىنان ابزال قۇسپانعا سەنىمحات جاسالدى.

قازىرگى تاڭدا «qazaquni.kz» سايتىنىڭ رەداكتورى، اقىن قازىبەك يسانىڭ انىقتاعان از-كەم اقپاراتىن بولىسكەندى ءجون كوردىك.

سايراگۇل ساۋىتباي الماتى وبلىسى، پانفيلوۆ اۋداندىق ءىىد، تەرگەۋ يزولياتورىندا قاماۋدا وتىر. ونى ۇستاۋعا، 2 ايعا سانكتسيا بەرىلگەن.

سايراگۇلدىڭ ماسەلەسىن، 20/88 اسكەري ءبولىمنىڭ تەرگەۋگە دەيىن انىقتاۋ ءبولىمى باستىعى مىندەتىن اتقارۋشى ۆلاد انتونوۆ قاراپ جاتىر. ونىڭ كومەكشىسى – سەرجانت سەرىك راحمەتجانوۆ.

ءتۇيىن. «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالى بۇل ءىستى ءوز باقىلاۋىندا ۇستايتىن بولادى. قىتايداعى از ۇلتتارعا جاسالىپ جاتقان قىسىم جايلى سوڭعى كەزدەرى اقپار جيىلەدى. ءبىز دە بىرنەشە فاكتىنى جاريالادىق.

راسىندا، قىتاي بيلىگىنىڭ ەتنيكالىق از ۇلتتارعا جاساپ جاتقان ساياسي رەپرەسسياسى بۇگىندە تولىق دالەلدەندى. شي شىرعالاڭىنىڭ سالقىنى ەكى اراداعى اعايىنعا ءتيىپ جاتقانى دا جاسىرىن ەمەس. اسىرەسە، قازاقستانعا كەلىپ-كەتىپ جۇرگەن قازاقتار قازىر قىلمىسكەر قاتارلى ساياسي وقىتۋ لاگەرلەرى مەن تۇرمەلەرگە توعىتىلىاپ جاتقانى ءبىز تۇگىلى الەمدىك اقپاراتتى الاڭداتىپ وتىر. ساياسي سۇرگىننىڭ سالقىنى ءتيىپ، ناقاق قامالعانداردىڭ قاتارىندا تولىققاندى قازاقستان ازاماتتارى دا بار. قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگنىڭ ارالاسۋىمەن، اراشا تۇسۋىمەن ەگە ورالعان ازاماتتاردىڭ سۇرگەندە كورگەندەرى جايلى  «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالى تولىق قامتىپ جازىپ كەلەدى.

ەندى مىنە، وسىنداي الاعاي دا، بۇلاعاي كەزەڭدە قىتايداعى قىسىمعا شىداماي، ارعى بەتتەن اتامەكەنىن اڭساپ، ءوزىنىڭ وتباسىن، جارى مەن ەكى بالاسىن  بىر كورۋگە شەكارانى كەسىپ ءوتىپ جەتكەن قازاق ايەلىن قازاقستاننىڭ شەكاراشىلارى، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى «قىتاي سۇراپ جاتىر» دەگەن جەلەۋمەن كەرى قايتارماق.

قىتايداعى قازىرگە دەيىن جالعاسىپ كەلە جاتقان سۇرگىندى كورە-بىلە وتىرىپ، سايراگۇلدىڭ شەكارانىڭ ارعى بەتىنە وتكەندە كورەتىنى ازاپ، تۇرمە. ونىڭ اقىرى اجال بولاتىنىنا ءىشىمىز قان جىلايدى.

«سايراگۇل ساۋىتبايدىڭ ءوزى ازىرگە قازاقستاننىڭ ازاماتى ەمەس شىعار، بىراق ول ءبىرىنشى كەزەكتە ادام!. انشەيىندە، بوقتان وزگەنىڭ بارىنە ارالاساتىن، ال قازاق ماسەلەسىنە كەلگەندە جۇمعان اۋزىن اشپايتىن ومبۋدسمەننىڭ ءبىز ءۇشىن پايداسى بار ما، جوق پا سىنالاتىن كەزى كەلدى.

سايراگۇلدىڭ تۋىستارىنىڭ موينىنا ارتىپ قويماي بۇكىل ەل بولىپ، قوعام بولىپ كوتەرۋىمىز قاجەت! سوندا عانا ناتيجە بولۋى مۇمكىن! سوندا عانا قانداسىمىزدى اجالدان امان الىپ قالا الۋىمىز مۇمكىن...»، دەپ ەدى بەلگىلى ادوكات ابزال قۇسپان ءبىر سوزىندە. ءبىزدىڭ دە ايتارىمىز وسى!

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz