جەتىسۋدىڭ جەتى وزەنىنىڭ ءبىرى - سۇلۋ لەپسى. جىلانداي يرەلەڭدەپ اعىپ جاتقان وسى ءبىر سۇلۋ سۋدىڭ باستاۋى باۋىرىندا تاريحي ۇيگەنتاستى باسقان كوك جايلاۋدان باستالىپ، بالقاشقا قاراي ەنتەلەپ اعادى. قۇزار شىڭدار اسپانعا قاراي ۇمسىنادى. باسىنان قار مەن  بۇلت ارىلماعان اسقار تاۋ "مىقتى بولساڭ، ماعان كەل" دەپ قول بۇلعايدى.  جۇرت جامانتاس اتاعان سىنا جازۋلى تاس قامال شوقىلار دا ىشىنە بۇككەن سان سىردى اشقىسى كەلەتىندەي مە، قالاي؟

مينيستر ارىستانبەك مۇحامەديۇلى قازاقى شاپان، قۇندىز بورىك كيىپ، اق بوز اتقا قونعاندا ىشىمدە الدەبىر جۇرەكسىنۋ سەزىمى تۋلاپ جاتتى. "قازاقتىڭ ەكو-ءتۋريزمىن دامىتۋعا ۇلەس قوسىپ، ۇلگى بولامىن" دەپ ۇزاق جولعا اتپەن شىققالى تۇرعان ىزگى نيەتكە جەتە الماسا، قالاي بولماق؟ ءومىرى اتتىڭ ۇستىندە جۇرگەن ادامنىڭ ءوزىن جولسوقتى ەتەتىن تاۋ-تاستى ولكەگە سالت جۇرۋگە ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ جۇرەگى داۋالامايدى.

بىزگە، قولىنا قالام ۇستاعان قاۋىمعا قىزىق كەرەك.

ءمينيسترىمىز كابينەتتەن ءجيى شىعىپ، سەنبى-جەكسەنبى سايىن ەل ارالايتىندى ادەت ەتكەلى قۇلاعىمىز ءتىپتى ەلەڭدەپ تۇراتىن بولدى. مۇحامەديۇلىنىڭ وتكەندە عانا الاكولدە دۋاتلون سايىسىن وتكىزىپ، جيىرما شاقىرىم جەردى شايتاناربامەن ءجۇرىپ وتكەنىندە "ەندى اتقا ءمىنىپ، ەلىمىزدەگى ەكو-ءتۋريزمنىڭ دامۋىنا ىقپال ەتسەك" دەپ قالعان بولاتىن. ءمينيستردىڭ ءسوزىن بەلگىلى كاسىپكەر باۋىرجان وسپانوۆ قولداي كەتىپ، "بىزدە ات تا، ەكو-ءتۋريزمدى دامىتۋعا بولاتىن كورىكتى جەر دە بار" دەدى.

ارينە، ادام بولعان سوڭ، ءسوز ايتىلادى. ايتىلعان ءسوز سول جەردە قالاتىن كەزى ودان دا كوپ.

مينيستر مۇحامەديۇلى دا، كاسىپكەر وسپانوۆ تا ءسوزدىڭ ەمەس، ءىستىڭ ادامى ەكەن.

باۋىرجان وسپانوۆ الاكولدەن تىكەلەي لەپسىگە تارتادى. كولحوز-سوۆحوز كەزىنەن كەيىن جوندەۋ كورمەگەن جايلاۋعا اپاراتىن ەسكى 90 شاقىرىمدىق قارا جولعا تاس توسەتىپ، جاۋىن-شاشىن جىرىپ كەتكەن جىرالاردى تەگىستەپ، ەكى اپتانىڭ ىشىندە شەكارانىڭ وتىندە تۇرعان مەكەننىڭ تامىرىنا قان جۇگىرتىپ ۇلگەرىپتى. سولاي قازىردىڭ وزىندە باۋىرجان بايدىڭ (وسپانوۆتى ايتىپ وتىرمىز) 5 مىڭ جىلقىسى جايىلعان قان جايلاۋعا جول تۇسكەن سوڭ، ول كورىكتى، كوركەم ولكەگە ەندى مالشىلار عانا ەمەس، كەز-كەلگەن ادامنىڭ قىدىرىپ بارۋىنا جول اشىلدى.

سوڭعى جىلداردا كوپ ەشكىمنىڭ تابانى تيەمەگەن تۇما-تابيعات قىزداي سىلانىپ تۇر. قاراعاي مەن ارشاسى سىڭسىپ ءان ايتىپ، تاۋ بۇلدىرگەنى ات تۇياعىن بويايتىن، ۋقورعاسىنى جەر باۋىرلاپ، اقشابۇلتتارى كوك باۋىرلاپ كوزدىڭ توياتىن تويدىراتىن جايلاۋعا بارىپ، بال قىمىزدى تاڭدايعا ءسىڭىرۋ قازىر ءار قازاقتىڭ ارمانى ەمەس پە؟ سول ارمان ورىندالار كۇن تاياپتى.

لەپسىدەن شىققان اتتىلار

جىلقىشى ءۇيى

لەپسىنىڭ ءتوسى دۇبىرلەپ...

الىس جول - اۋىر ويدىڭ مەكەنى

كوك ات بولدىرعانمەن مينيستر شارشامايدى

"الەمدى سەندەر مويىنداتتىڭدار، ونى ءبىز ناسيحاتتادىق" دەيدى كولىكتەگىلەر

الماتى وبلىسىنىڭ اكىمىنىڭ ورىنباسارى جاقسىلىق ومار دا ات قۇلاعىندا وينايدى-مىس...

كاسىپكەر وسپانوۆ باستاعان كىل مىقتى

"اڭ كەزدەسەر مە ەكەن، مينيسترلەرگە "كلاسس" كورسەتەتىن" دەپ تۇر-اۋ

ەلۋ شاقىرىم قاشىقتىقتى باسىپ وتكەن اتتار قاڭتارىلدى

ارىستانبەك مۇحامەديۇلىنىڭ جاندوس اتتى بالاسى ەردەن ۇستاسا دا، ەر ەكەن...

تەڭىز دەڭگەيىنەن 2 500 مەتر بيىكتىكتە جاتقان وسى ءبىر مۇقىم قازاققا ءالى دە بەلگىلى بولا قويماعان، ەكو-تۋريزمگە سۇرانىپ تۇرعان ولكەنىڭ شىمىلدىعىن اشۋعا مينيستر مۇحامەديۇلى مەن كاسىپكەر وسپانوۆپەن بىرگە «قازمۇنايگاز» اق باسقارما توراعاسى ساۋات مىڭباەۆ، الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى جاقسىلىق وماروۆ، الاكول اۋدانىنىڭ اكىمى الىبەك جاقانباەۆ،  كاسىپكەر ەدۋارد كيم، قازاقستاننىڭ گرەك-ريم جانە ەركىن كۇرەس فەدەراتسياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى ەرلان قوجاسباي باستاعان شەندىلەر مەن ايگىلى سپورتشىلارىمىز - بوكستان وليمپيادا چەمپيونى، وليمپيادا-2004 ۆەل باركەر كۋبوگى يەگەرى، Astana Arlans بوكس كلۋبىنىڭ مەنەدجەرى باقتيار ارتاەۆ، بوكسشى قانات يسلام، گرەك-ريم كۇرەسىنەن وليمپيادا-2008 كۇمىس جۇلدەگەرى نۇرباقىت تەڭىزباەۆ، مما چەمپيوندارى قايرات احمەتوۆ پەن ارمان وسپانوۆ سىندى كىل مىقتىلار اتپەن جولعا شىقتى.

مۇحامەديۇلىنىڭ جەتكىنشەك بالاسى دا ءبىر اتتى تاڭداپ ءمىنىپ جاتتى.

وسپانوۆتىڭ كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قوس ۇلى دا اكەلەردەن قالمايمىز دەپ ءبىر-ءبىر قامبار اتانىڭ تۇلىگىنىڭ تىزگىنىنە جارماستى.

وسى قالىڭ توپتىڭ ارتىنان قولىنا قىران-بۇركىتى مەن قۇماي-تازىلارىن ەرتكەن الماتى وبلىسىنىڭ اڭشىلارى ىلەستى.

ال، ءبىز جۋرناليستەر توبى جول تالعامايتىن كولىكتەرمەن تاۋعا قاراي ىرعالا قوزعالىپ كەتتىك.

سپورتشىلار تالاي جاتتىعۋدا ىسىلعان. ءبىزدىڭ باستى نازارىمىز - شەنەۋنىكتەردە. قايسىسى ءبىرىنشى سىر بەرەدى ەكەن؟ قايسىسى ورتا جولدان جۋرناليستەردىڭ ساپىنا قوسىلادى ەكەن؟

قازاقى قانى بار ات ۇستىندەگى ءار ازاماتقا قىزىعا قارايمىز. نەگىزگى نىسانامىز - مۇحامەديۇلى. ەسىكپەن توردەي اق بوز ات وزگەلەردەن وق بويى وزىق جۇرەمىن دەپ، العا قاراي ەنتەلەيدى. تىزگىنمەن الىسقان مينيستر ون شاقتى شاقىرىم وتكەننەن سوڭ، اتتىڭ باسىن قويا بەردى. ارىنداي شاپقىلاعان ات جارتى جولعا كەلگەندە بولدىرىپ، ءمينيستردىڭ ات اۋىستىرۋىنا تۋرا كەلدى.

ءجۇرىسى بار، جەلىسى بار، شابىسى بار، ءسال-ءسال تىنىعىپ الار دەمالىسى بار، تۋرا بەس ساعات ۋاقىت ات ۇستىندە ەلۋ شاقىرىم جەردى اتالعان توپ ءجۇرىپ ءوتتى.

مينيستر مۇحامەديۇلى رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ جولى - ۇلتتىق سالت-ساناعا ورالۋدان باستاۋ كەرەكتىگى تۇرعىسىندا جۋرناليستەرگە سۇحبات بەرىپ جاتىر. ماڭدايدان شىققان شىپ-شىپ تەرىن ءسۇرتىپ قويادى. بالاشا قۋانىپ، كۇلىمدەگەندە ءتىسى جارق-جۇرق ەتەدى.

ارىستانبەك مۇحامەديۇلى، مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى:

- ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز - ەلباسىمىز ايتقان "رۋحاني جاڭعىرۋ" اياسىندا اتا-بابادان كەلە جاتقان كونە ءداستۇرىمىزدى جاڭعىرتۋ. ەكىنشى ماقسات - اتا-بابا ءداستۇرىن دۇنيە جۇزىنە تانىستىرۋ. ءۇشىنشى ماقسات - قازاقستاننىڭ تۋريستىك الەۋەتىن بۇكىل ەلگە كورسەتۋ. نەگە ءبىز جەر جانناتى جەتىسۋدى، اسقار شىڭدى التايدى، قاسيەتتى بەكەت اتانى الەمگە تانىتپاۋىمىز كەرەك. مەن "رۋحاني جاڭعىرۋ" باعدارلاماسى اياسىندا وسى شارانى ۇيىمداستىرىپ جاتقان بارشا ازاماتتارعا العىس ايتقىم كەلەدى. ەلۋ شاقىرىم جەردى اتپەن ءجۇرىپ ءوتۋ - مەن ءۇشىن ۇلكەن قۋانىش. ەلباسى "ۇلى ەل - ۇلى ماقساتقا عانا ۇمتىلۋى كەرەك" دەپ ءجيى ايتادى. سول سەبەپتى، "دۇنيەجۇزى تۋريستەرى بىزگە كەلسىن، قازاقتىڭ قاسيەتتى جەرىن كورسىن" دەگەن ماقساتتى العا قويۋ كەرەك. قازاقتىڭ اتتارىنىڭ مىقتىلىعىن قاراڭىز. اتتاردىڭ دەنى ەلۋ شاقىرىم جەردى ءبىر رەت تە توقتاماي ءجۇرىپ ءوتتى. تەك العا ۇمتىلادى. ءبىز دە ءدال سولاي شارشاماي بيىكتەرگە ۇمىتلۋعا ءتيىسپىز. جوعارىعا تالپىنعان سايىن - ادام رۋحاني كەمەلدەنە تۇسەدى. 

باۋىرجان وسپانوۆ، كاسىپكەر-مەتسەنات: 

- ەلباسىنىڭ "رۋحاني جاڭعىرۋ"  باعدارلاماسىنا قولداۋ  ماقساتىندا وسىدان ەكى اپتا بۇرىن الاكولدە دۋاتلون سايىسى وتكەن ەدى. بۇگىنگى شارا سونىڭ زاڭدى جالعاسى. الاكول اۋدانىندا وزدەرىڭىز كورىپ وتىرعانداي كوركەم جەرلەردىڭ بار ەكەنىن، ءتۋريزمنىڭ ۇلكەن مارشۋرتتارىن اشۋعا بولاتىنىن كورسەتكىمىز كەلدى. قازىر وسى جامانتاس جايلاۋىندا تۇيە مەن سيىردى قوسپاعاننىڭ وزىندە بەس مىڭنان اسا جىلقىمىز بار. الاكولدە مۇنداي جايلاۋلار جەتەرلىك. ولار بۇرىن كەڭەستىك كەزەڭدە ءۇش-ءتورت اۋداننىڭ مالى جايلايتىن جايلاۋلار ەدى. وسىنىڭ ءبارىن مالعا تولتىرۋ ماقساتىمىز بار. ءار جايلاۋدا كەمى 10 مىڭ جىلقى باعۋعا بولادى. ءبىز ارنايى ماماندارمەن بىرلەسىپ، باياعى اتا-بابامىزدىڭ ۇلگىسىمەن مالدى جاز جايلاۋدا، قىس قىستاۋدا باعۋدى جولعا قويعىمىز كەلەدى. تەبىندەگى مالدىڭ ەتى قۇنارلى بولادى. قازاقستان بۇكىل الەمدىك نارىقتى ەتپەن قامتۋعا مۇمكىندىگى بار. بولاشاقتا بيزنەسىمىزدى وسى باعىتقا قاراي بۇرۋدى ويلاپ وتىرمىز. وسى جوسپاردىڭ اياسىنا تۋريزم سالاسىن دا دامىتۋعا بولادى. تۋريزم دەگەن دامىعان ەلدەردە ەكونوميكانىڭ ىرگەلى سالاسى. شەت ەلدەرگە بارعان سايىن ولاردىڭ سۇلۋ جەرلەرىنىڭ قازاقستانعا جەتپەيتىنىن بايقايمىن. سوندىقتان دا مۇنداي جەرلەردى بارشاعا جاقىنىراق تانىتۋ بىزگە مىندەت بولۋى كەرەك دەپ ويلاپ، وسى جۇمىستى قولعا الىپ وتىرمىز. اتپەن ءجۇرۋ - دەنساۋلىققا دا پايدالى. تابيعاتتىڭ تازا تۇرۋىنا دا ىقپال ەتەدى. بۇل قازىرگى جاستارعا دا - جاقسى ۇلگى بولارلىق ءىس دەپ ويلايمىن. ەلۋ شاقىرىمدىق جولدى اتپەن ءجۇرىپ وتكەن جىگىتتەر ء"الى شارشامادىق، كوكپار تارتامىز" دەپ جاتىر. ونى دا كوزبەن كورەسىزدەر. 

قوش! لەپسى - ەكو-ءتۋريزمنىڭ قانتامىرى بولۋعا جارايتىن-اق جەر ەكەن. وعان باۋىرجانداي بالاسى بىلەك سىبانا كىرىسسە، ەرتەڭ-اق ايىمىز وڭىنان تۋى مۇمكىن.

بىراق، ءالى تولىقتاي قولعا الىنباعان ىسكە ماقتاۋ ايتۋدى دوعارا تۇرۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز.

قىتاي مەن قازاقستاننىڭ وتىندە تۇرعان جامانتاس جايلاۋىن انشىلەر انگە بولەپ جاتىر. دۇبىرلەپ كوكپار تارتقان جىگىتتەردىڭ قيقۋى قۇلاق تۇندىرادى. باۋىرجان بايدىڭ جىلقىسىنىڭ تۇياق ءدۇبىرى ءبىزدى ەسكى داۋىرلەرگە جەتەلەپ بارا جاتقان سياقتى. جالپيىپ جاتقان جوڭعار الاتاۋى "تاعى دا كەلەسىڭدەر مە؟" دەگەندەي بىزگە كوز ساتا قارايدى. ءبىزدىڭ دە وسى تاۋدا قيماسىمىز قالىپ بارا جاتقان سياقتى.

مۇحامەديۇلىنىڭ جارقىن داۋىسى ءالسىن-ءالسىن قۇلاققا جەتەدى. كوز الدىمدا بالاداي قول شاپالاقتاپ قۋانىپ جۇرگەن ءمينيستردىڭ بەينەسى كەتەر ەمەس. شىنايى بولمىستىڭ ءمانىن شىنايى تابيعاتقا شىققاندا عانا تۇسىنۋگە بولاتىن سياقتى ما، قالاي ءوزى؟!

ق.بىرلىكۇلى

سۋرەتتەردى تۇسىرگەن جەڭىس ىسقاباي

الماتى - لەپسى - جامانتاس - الماتى

Abai.kz