بتا بانك باسشىسى شەتەلدىك اكتسيونەرلەردىڭ قازاقستان ۇكىمەتىن سوتقا بەرگەندىگىن راستادى
بتا بانك باسشىسى شەتەلدىك اكتسيونەرلەردىڭ قازاقستان ۇكىمەتىن سوتقا بەرگەندىگىن راستادى
بتا بانكىنىڭ باسقارما توراعاسى ءانۋار سايدەنوۆ. الماتى، 2009 جىل.
تالعات دۇيسەنبەك
بۇعان دەيىن بىرقاتار بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى بانك اكتسيونەرلەرى سوت ارقىلى بتا بانكتەن 20 ملرد دوللار تالاپ ەتكەندىگىن حابارلاعان بولاتىن. دەگەنمەن بانكتىڭ باسقارما توراعاسى سايدەنوۆ ولاردىڭ تالابى 3 ملرد دوللار ەكەندىگىن ايتىپ وتىر
اكتسيونەرلەر توبى بتا بانكتەن 20 ميلليارد دوللار تالاپ ەتىپ، تورەلىك سوتقا شاعىمدانعاندىعى تۋرالى اقپاراتتى ءساۋىردىڭ 29-ى كۇنى «رەسپۋبليكا» گازەتى تاراتقان بولاتىن. بۇل باسىلىمنىڭ جازۋىنا قاراعاندا، اكتسيونەرلەر جاۋاپكەر رەتىندە مەملەكەت اتىنان ۇكىمەت، پرەمەر-مينيستر، ۇلتتىق بانكى، قارجى نارىعىن جانە قارجى ۇيىمدارىن رەتتەۋ مەن قاداعالاۋ اگەنتتىگى، «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات دامۋ قورى جانە قارجى مينيسترلىگىن اتاعان. اكتسيونەرلەر توبىنا ەۋروپالىق ەلدەردىڭ بىرقاتار ينۆەستورلارى كىرەدى.
ولاردىڭ مالىمدەۋىنشە، الدىن الا ەسەپ بويىنشا، قازاقستاندىق جانە حالىقارالىق زاڭداردى بۇزا وتىرىپ، بتا بانكتىڭ ناتسيوناليزاتسيالانۋىنا اكەپ سوقتىرعان سوڭعى ۋاقىتتارداعى بىرقاتار جايتتارعا بايلانىستى، بانك اكتسيونەرلەرى 20 ميلليارد دوللار شىعىنعا باتقان. ال، ونىڭ ناقتى كولەمىن تريبۋنال انىقتايتىن بولادى دەپ جازدى «رەسپۋبليكا» گازەتى.
بتا بانك باسشىسى شەتەلدىك اكتسيونەرلەردىڭ قازاقستان ۇكىمەتىن سوتقا بەرگەندىگىن راستادى
بتا بانكىنىڭ باسقارما توراعاسى ءانۋار سايدەنوۆ. الماتى، 2009 جىل.
تالعات دۇيسەنبەك
بۇعان دەيىن بىرقاتار بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى بانك اكتسيونەرلەرى سوت ارقىلى بتا بانكتەن 20 ملرد دوللار تالاپ ەتكەندىگىن حابارلاعان بولاتىن. دەگەنمەن بانكتىڭ باسقارما توراعاسى سايدەنوۆ ولاردىڭ تالابى 3 ملرد دوللار ەكەندىگىن ايتىپ وتىر
اكتسيونەرلەر توبى بتا بانكتەن 20 ميلليارد دوللار تالاپ ەتىپ، تورەلىك سوتقا شاعىمدانعاندىعى تۋرالى اقپاراتتى ءساۋىردىڭ 29-ى كۇنى «رەسپۋبليكا» گازەتى تاراتقان بولاتىن. بۇل باسىلىمنىڭ جازۋىنا قاراعاندا، اكتسيونەرلەر جاۋاپكەر رەتىندە مەملەكەت اتىنان ۇكىمەت، پرەمەر-مينيستر، ۇلتتىق بانكى، قارجى نارىعىن جانە قارجى ۇيىمدارىن رەتتەۋ مەن قاداعالاۋ اگەنتتىگى، «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات دامۋ قورى جانە قارجى مينيسترلىگىن اتاعان. اكتسيونەرلەر توبىنا ەۋروپالىق ەلدەردىڭ بىرقاتار ينۆەستورلارى كىرەدى.
ولاردىڭ مالىمدەۋىنشە، الدىن الا ەسەپ بويىنشا، قازاقستاندىق جانە حالىقارالىق زاڭداردى بۇزا وتىرىپ، بتا بانكتىڭ ناتسيوناليزاتسيالانۋىنا اكەپ سوقتىرعان سوڭعى ۋاقىتتارداعى بىرقاتار جايتتارعا بايلانىستى، بانك اكتسيونەرلەرى 20 ميلليارد دوللار شىعىنعا باتقان. ال، ونىڭ ناقتى كولەمىن تريبۋنال انىقتايتىن بولادى دەپ جازدى «رەسپۋبليكا» گازەتى.
30 ءساۋىر، بەيسەنبى كۇنى ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزگەن بتا بانكتىڭ باسقارما توراعاسى ءانۋار سايدەنوۆ جوعارىدا كەلتىرىلگەن اقپاراتتى جارتىلاي راستاپ، جارتىلاي جوققا شىعاردى:
- وسىنداي تالاپ تۇسكەن. بىراق ول جەردە، ارينە 20 ميللياردقا ءتىپتى جاقىندامايدى. ونداعى اڭگىمە 3 ميلليارد دوللار توڭىرەگىندە بولىپ وتىر. ارقايسىسى 1,5 ميلليارد دوللاردان ەكى شاعىم ءتۇستى. مۇنداي تالاپتاردى زاڭ بويىنشا قاراستىراتىن بولامىز. ال، بتا بانكتىڭ جالپى قارىزى - 13 ملرد دوللار. ونىڭ ىشىنە بانكتىڭ 2037 جىلعا دەيىن قايتارىلۋى ءتيىس مىندەتتەمەلەرى دە كىرەدى.
ونىڭ ايتۋىنشا، اكتسيونەرلەر وزدەرىنىڭ شاعىمىن «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق قورى بانكتىڭ اكتسيونەرلەر قۇرامىنا ەنگەن كەزدە ولاردىڭ شىعىنى جوعارىدا كورسەتىلگەن مولشەردە شىققاندىعىمەن نەگىزدەگەن.
بانك اقپاراتتى قۇپيا ۇستايدى
ازاتتىق راديوسىنا وسى ماسەلە تۋراسىندا پىكىر بىلدىرگەن بەلگىلى ەكونوميست، الەمدىك ەكونوميكا جانە ساياسات ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي مامانى قانات بەرەنتاەۆ 20 ميلليارد دوللار كولەمىندەگى قارجىنىڭ شىن مانىندە ورىن الۋى مۇمكىن ەكەندىگىن ايتادى:
- بۇل جەردە مىناداي جاعداي ورىن العان سەكىلدى: بانكتىڭ بۇرىنعى باسقارما توراعاسى مۇحتار ءابليازوۆ قاڭتار ايىندا-اق مەملەكەتتىڭ ءدال وسىنداي ارەكەتپەن اكتسيالاردى ساتىپ الۋ ارقىلى بانكتى ناتسيوناليزاتسيالاعان جاعدايدا، ياعني بانكتىڭ مەنشىك يەسى اۋىسقاندا، سىرتتان قارىز الۋ شارتتارى وزگەرىپ، نەسيەگەرلەر قارىزدى ۋاقىتىنان بۇرىن قايتارۋدى تالاپ ەتۋگە قۇقىعى بار دەگەن بولاتىن. سوندىقتان ولاردىڭ قانشا قارجى تالاپ ەتەتىندىگىن ءدال ايتا المايمىز. ول 20 ميلليارد دوللار دا بولۋى عاجاپ ەمەس. ويتكەنى بتا سەكىلدى بىزدەگى بانكتەر اقپاراتتارىن اناعۇرلىم قۇپيا ۇستايدى.
الايدا بتا باسشىلارى نەسيەگەرلەرمەن جۇرگىزىلىپ جاتقان كەلىسسوزدەر ءساتتى اياقتالاتىندىعىنا سەنىمدى. بانكتىڭ باسقارما توراعاسى ءانۋار سايدەنوۆ جاقىندا بتا بانكتىڭ توبى لوندوندا نەسيەگەرلەرمەن تەلەفون ارقىلى كونفەرەنتسيا وتكىزگەندىگىن، سونىڭ بارىسىندا نەسيەگەرلەردىڭ بانككە سۇراقتارى كوپ بولعانى سونشا، جيىن سوڭىندا ولار سىرتقى قارىزعا قاتىستى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەتىن ۆەب-پاراقشا اشۋ تۋرالى ۇسىنىس جاسالعاندىعىن اتاپ كورسەتتى.
- ءبىرىنشى رەاكتسياسى كوڭىلگە قونىمدى بولدى. ءبىز ازىرگە جەكەلەگەن ۇسىنىستاردى جاساعان جوقپىز. ويتكەنى ءبىزدىڭ قارجى كەڭەسشىلەرىمىز مۇنداي ۇسىنىستاردى مامىر ايىنىڭ باسىندا جاساۋدى ۇيعارىپ وتىر. ولار كوبىنە-كوپ 2008 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ءاۋديتتىڭ قالاي اياقتالاتىندىعىنا بايلانىستى.
بتا بانكروتقا ۇشىراي ما؟
بتا بانكتىڭ لوگوسى، الماتى، 2009 جىل.
بۇدان بولەك، ءانۋار سايدەنوۆ مامىر ايىندا بانكتىڭ كەڭەسشىلەرى مەن نەسيەگەرلەردىڭ كەزدەسۋى بولاتىندىعىن، سونداي-اق بانك نەسيەگەرلەرى وزدەرىنىڭ بىرلەسكەن كوميتەتىن قۇرۋ تۋرالى ۇسىنىسى بار ەكەندىگىن ايتتى. بانكتىڭ باسقارما توراعاسىنىڭ پىكىرىنشە، مۇنداي كوميتەتتىڭ قۇرىلۋى بتا بانككە دە ىڭعايلى.
- بۇل جاعدايدا ءبىز جەكەلەگەن نەسيەگەرلەردىڭ ارقايسىسىمەن ەمەس، سولاردىڭ توپتاسقان جيىنىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزەتىن بولامىز، - دەدى ول.
بۇل ۋاقىتتا، جەرگىلىكتى اقپارات قۇرالدارىنىڭ بارلىعى دەرلىك بتا بانكتىڭ جاعدايىنا قاتىستى ءارتۇرلى بولجامدارىن كەلتىرىپ جاتىر. بۇل جەردەگى نەگىزگى تاقىرىپ بتا بانكروتقا ۇشىراي ما دەگەن ساۋال توڭىرەگىندە وربۋدە. وسىعان وراي، بانكتىڭ باسقارما توراعاسى دەفولت پەن بانكروت ماعىناسى جاعىنان تەڭ ۇعىمدار ەمەستىگىن جانە بانككە بانكروتتىق قاۋپى تۋىپ تۇرماعاندىعىن ەرەكشە اتاپ كورسەتىپ وتىر:
- بتا بانكتە مۇنداي جاعداي بولعان جوق. ياعني، بانكتىڭ ليكۆيدتىك قارجىسى بار. ءبىز ءوز كليەنتتەرىمىزدىڭ، سالىمشىلارىمىزدىڭ الدىنداعى جاۋاپتى سەزىنەمىز. ولاردىڭ قارجىسىنا قاۋىپ جوق. كليەنتتەردىڭ بىزگە تاپسىرعان تولەمدەرى مەن اۋدارمالارى ەل ىشىندە جانە شەتەلدە تولىق ورىندالادى. اسىرەسە بانكتىڭ وسى قىزمەتىن نەگىزگى اكتسيونەر «سامۇرىق- قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورى تولىق قولدايدى. ياعني، بانكتىڭ وسى كۇنگى قىزمەتى جالعاسىپ جاتىر.
دەسەك تە، جەرگىلىكتى ساراپشىلاردىڭ بىرقاتارى بانكتىڭ جاعدايى سايدەنوۆ ايتقانداي كەرەمەت ەمەستىگىن ايتۋدا. مىسالى، ازاتتىققا پىكىر بىلدىرگەن ەكونوميست قانات بەرەنتاەۆ بتا بانكتىڭ قازىرگى نەسيەلىك پورتفەلىن بار بولعانى 1 ميلليارد دوللارعا باعالاپ وتىر. ال، ءانۋار سايدەنوۆ بولسا قازىرگى كۇنى بانكتىڭ جالپى نەسيەلىك پورتفەلى 18 ميلليارد 70 ميلليون دوللار دەگەن مالىمەت بەردى.
اقپان ايىندا ۇكىمەت قارجى داعدارىسىمەن كۇرەس ماقساتىندا بتا بانكتى ءوز باقىلاۋىنا العان بولاتىن. ارتىنشا-اق بانك باسشىلارى اۋىستىرىلىپ، شەتەلگە قاشۋعا ءماجبۇر بولعان ونىڭ بۇرىنعى جەتەكشىسى مۇحتار ءابليازوۆ جانە توپ مەنەدجەرى رومان سولودچەنكو بتا بانكتەگى مۇنداي وزگەرىستەر بانكتىڭ ءوزىن بانكروتقا ۇشىراتادى دەپ بولجاعان بولاتىن.
