الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باۋىرجان بايبەك  قالا اكتيۆىمەن كەزدەسۋدە ەلباسى جۇرگىزىپ وتىرعان ەكونوميكا­لىق تۇراق­تى­لىق، بىرلىك پەن كەلىسىم سىندى سالي­قالى ساياساتتىڭ ارقا­سىندا حالىقتىڭ تۇرمىس جاعدايىن جاقسارتۋ ءۇشىن مەملەكەتتىڭ الەۋ­مەتتىك شىعىن­داردى  ارتتىرعانىن اتاپ ءوتتى. تەك جولداۋدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن عانا 1,5 ترلن. تەڭگەدەن استام قارجى جۇمسالا­تىن بولادى،  ال بۇل جەكەلەگەن مەملە­كەت­تەر­دىڭ جىلدىق  بيۋدجەتتەرىنە تەڭ.

مەملەكەت باسشىسى جولداۋى­نىڭ باستى باعىتتارىنىڭ ءبىرى ۋربا­نيزاتسيا ماسەلەسىن ويداعىداي شەشۋ مەن قالا­لار­دى ودان ءارى دامىتۋ بولىپ تابىلادى. قا­زىرگى كەزدە الەمدىك ەكونوميكانىڭ 70%-ى قالالاردا قالىپتاسادى، الماتى وسىن­داي  600  مەگاپوليستىڭ قاتارىنا ەنگەن.

الماتى قالاسىنىڭ اكىمى مەملەكەت باسشى­سىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا حالىق­ارا­لىق كەڭەسشىلەرمەن بىرگە مەگاپو­ليستىڭ ۇزاق مەرزىمدى بولاشاققا بولجا­مى – قالانىڭ 2050 جىلعا دەيىنگى دامۋىنىڭ شەبەرلىك-جوسپارىنىڭ جاسالىپ جاتقاندىعىن ايتتى.

2035 جىلى الماتى تۇرعىندارىنىڭ سانى 3 ملن.-نان اسادى

«ءبىزدىڭ مىندەتىمىز — الماتىنى جايلى، ىڭعايلى ەتۋ جانە ءار ادامنىڭ تۇرمىس­تىق جاعدايىن جاقسارتۋ. ول ءۇشىن قالادا  جىل سايىنعى ەكونومي­كالىق ءوسىم ورتا ەسەپپەن كەم دەگەندە 5% بولۋى، ەڭبەك ونىمدىلىگى 2 ەسەگە ارتۋى، 15 جىلعا جان باسىنا  شاققاندا ءجوو – 1,5,  30 جىلعا 3 ەسە ءوسۋى ءتيىس. مۇنىڭ  باستى شار­تى ەكونوميكانىڭ قۇرىلى­مىن جۇيەلى وزگەرتۋ بولىپ تابىلادى. ساراپشىلاردىڭ بولجامى بويىنشا، 2035 جىلى الماتى تۇرعىندارىنىڭ سانى 3 ملن. ادامنان اسادى. دەمەك، قالاداعى ەكونوميكالىق بەلسەندى تۇرعىندارىنىڭ قاتارى  700 مىڭعا  كوبەيەدى، ولاردى ءىT سەكتورىندا، ءبىلىم بەرۋدە، دەنساۋلىق ساقتاۋدا، ينجيني­رينگتە، جوعارى تەحنولوگيالى وندىرىستە، ونەردە، تۋريزمدە جۇمىسپەن قامتۋ قاجەت. ال بۇل ءۇشىن قولايلى يننوۆا­تسيالى ەكولوگيالىق ورتا، وەسر ەلدە­رىن­دەگىدەي جوعارى ساپالى ءبىلىم مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ  قامتاماسىز ەتىلۋى ءتيىس»، – دەدى  باۋىرجان بايبەك.

تسيفرلاندىرۋ ەكونوميكانىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتەدى

پرەزيدەنت جولداۋىنىڭ باستى باعىتتارىنىڭ ءبىرى كولەڭكەلى اينالىم­دى 40%-عا قىسقارتۋ. قازىرگى كەزدە الماتى  ەكونوميكاسىنىڭ  80%-دان استا­مى – ساۋدا مەن قىزمەت كورسەتۋ. سوڭعى جىلدارى الماتى اكىمدىگى ساۋدا سالاسىن كولەڭكەدەن شىعارۋ ءۇشىن جۇيەلى ءارى تۇراقتى ءىس-شارالاردى جۇزەگە اسىرۋدا، بازارلار مودەرنيزاتسيالانۋدا. تەك سوڭعى 3 جىلدا  ساۋدا سالاسىن دامى­تۋعا 240 ملرد. تەڭگەدەن استام جەكە قارجى جۇمسالدى.

«تسيفرلاندىرۋ – ەكونوميكانىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ، بيۋرو­كراتتىقتى، ازاماتتاردىڭ جانە بيزنەس­تىڭ كەدەرگىلەرىن جويۋدىڭ ەڭ ۇتىمدى مەحانيزمى. قازىرگى كەزدە الماتىدا «Smart Almaty» 40-تان استام جوباسى جۇزەگە اسۋدا. سيتۋاتسيالىق ورتالىق پەن ءBىgData جۇمىس ىستەي باستادى. «وڭاي»  مەن «ا-پاركينگتىڭ» تولەمدى جۇيەلەرى  ىسكە قوسىلدى. ناتيجەسىندە توعىز اي ىشىندە سالىق ءتۇسىمى وتكەن جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 12,7%-عا ارتىپ، 1,3 ترلن. تەڭگەنى قۇرادى. ءوز كەزە­گىندە سالىقتىڭ كوپ جينالۋى بيزنەسكە قولداۋ كورسەتۋگە جانە قالا تۇرعىندا­رىنىڭ الەۋمەتتىك شىعىندارىنا جۇمسالاتىن قارجىنى ارتتىرادى»، – دەپ  اتاپ ءوتتى قالا اكىمى.

بيىل «نۇرلى جەر» بويىنشا 6 مىڭ وتباسى جاڭا پاتەر الادى

ايتا كەتەرلىگى، بيىل «نۇرلى جەر» باعدارلاماسى بويىنشا 6 مىڭ وتباسى جاڭا پاتەر الادى، بۇل وتكەن جىلمەن سالىس­تىرعاندا ءۇش ەسە كوپ.     «7-20-25» باع­دارلاماسى بەلسەندى جۇزەگە اسۋدا. ەسكى ۇيلەردى مودەرنيزاتسيالاۋدىڭ ينۆەستيتسيالىق الەۋەتى 320 ملرد. تەڭگەنى قۇرايدى. الداعى بەس جىلدا جەكە ينۆەستورلاردى تارتا وتىرىپ، 23  مىڭ جاڭا پاتەردى  ىسكە قوسۋ جوسپارلانعان.

پيك-تەردى رەفورمالاۋ جۇيەسى  قاتار جۇرۋدە. زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ ءۇشىن اكىمدىك تاراپىنان 30 ۇسىنىس بەرىلدى. قالانىڭ تۇرعىن ءۇي قورىن ۇستاۋ ەرە­جەسى قابىلداندى. 2019 جىلى بارلىق پيك بىرىڭعاي قولما-قول اقشاسىز جۇيەگە كوشەتىن بولادى. تەك ءۇش جىل ىشىندە عانا پيك-تەردىڭ قارجى­سىمەن       4 مىڭنان استام ءۇي جوندەلىپ، جەدەل ساتىلاردىڭ 20%-دان استامى اۋىستى­رىلدى.

وسى ايدان باستاپ جالاقى تولەۋدىڭ جاڭا مودەلىنە كوشەمىز

ەلباسى  باستاماسىنىڭ ماڭىزدى بولىگى ەڭ از جالاقىنى كوتەرۋ بولىپ تابىلادى. تەك الماتىنىڭ وزىندە عانا الدىن-الا ەسەپتەۋ بويىنشا بۇل ماسەلە 25 مىڭنان استام ادامدى قامتيدى ەكەن. بۇلاردان وزگە، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا ەلىمىزدە مەملە­كەت­تىك قىزمەتكەرلەرگە ەڭبەكاقى تولەۋ­دىڭ جاڭا مودەلى ەنگىزىلۋدە. وسى ايدان باستاپ الماتى جالاقى تولەۋدىڭ جاڭا مودەلىنە كوشەدى. ءتيىمسىز شىعىنداردى وڭتايلاندىرۋ  ارقاسىندا مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسى ورتا ەسەپ­پەن 2 ەسە وسەدى. ونىڭ ۇستىنە 49 مەم­لەكەتتىك كاسىپورىن قىسقاردى، ولاردىڭ 32-ءسى باسەكەلەس ورتاعا بەرىلدى.

شوب تۇراقتى قولداۋ شارالارى بارىسىندا جىل باسىنان بەرى 24 مىڭ جۇمىس ورنى قۇرىلدى. جىل اياعىنا دەيىن تاعى 8 مىڭ جۇمىس ورنى اشىلا­دى. مەمينۆەستيتسيانىڭ ءار تەڭگەسىنە 4 جەكە تەڭگەدەن كەلەدى. قازىرگى سەگىز اي  ءىشىن­دە قالا بيۋدجەتىنە  وتكەن جىلمەن سالىس­تىرعاندا 13,2%-عا كوپ  سالىق جينالدى، شاعىن جانە ورتا بيزنەستەن  سالىق  6%-عا ارتىق ءتۇستى.

جىل سوڭىنا دەيىن جاڭا  قوعامدىق كولىكتىڭ ۇلەسى  80%-عا جەتەدى

قالا كەڭىستىگىن جاقسارتۋ اياسىندا مەگاپوليستىڭ تارحي ورتالىعىنىڭ ۇشتەن ەكىسى  جاڭاردى، 524 كوشە مەن 1400 ەسكى اۋلا قايتا جاسالدى.  300 شاقىرىم ارىق، 800 شاقىرىمنان استام ينجەنەر­لىك جۇيە رەكونسترۋكتسيالاندى. قالا­نىڭ بارلىق جەراستى جولدارى كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتتى. كوشەدەگى  بارلىق جارىق كوزدەرىنىڭ  ۇشتەن ءبىرى ديودتى جانە ەنەرگيانى ساقتايتىن شامدارعا اۋىستىرىلدى. تروتۋارلار مەن اۋلا­لارداعى جارىق باعانالارى اۋىستى­رىلۋدا. جىل اياعىنا دەيىن جاڭا  قوعام­دىق كولىكتىڭ ۇلەسى  80%-عا جەتەدى.

ورتالىقتاندىرۋ قاعيداسى بويىن­شا قالاعا قوسىلعان الاتاۋ جانە ناۋ­رىزباي اۋداندارىنا 512 ملرد. تەڭگەدەن استام مەملەكەت قارجىسى ينۆەستيتسيا  رەتىندە جۇمسالدى. 240 شاقىرىم جول، 1300 شاقىرىم ينجەنەرلىك جەلى،  11 مەكتەپ، 156 بالاباقشا جانە 10 مەدي­تسينالىق ۇيىم ىسكە قوسىلدى. جەكە  ينۆەستيتسيا كولەمى  252 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى، كاسىپورىندار سانى 4 ەسە، سالىق كولەمى 10  ەسە ءوستى. ناتيجەسىندە قىزمەت كورسەتۋ ساپاسى جانە  اۋدانداردىڭ 400 مىڭداي تۇرعىندارىنىڭ الەۋمەتتىك سەنىمى ارتتى.

قالا اكىمىنىڭ بايانداماسىنان كەيىن جارىسسوزگە شىققان ازاماتتار دا، اتاپ ايتساق، «كەرۋەن» جشس باقىلاۋ كەڭەسى­نىڭ توراعاسى اباي سادىقوۆ، №54 گيمنازيا ديرەكتورى گۇلنار ماۋىتحان­قىزى، قازۇۋ-دىڭ پرورەكتورى، عالىم تىلەكقابىل رامازانوۆ جانە G-38 جاس­تار ۇيىمىنىڭ مۇشەسى، ەرىكتى جاس مادينا ىسقاقوۆا جولداۋدا كوتەرىلگەن ماسەلەلەرگە ءۇن قوسىپ، وي-پىكىرلەرىمەن، ماقسات-مىندەتتەرىمەن ءبولىستى.

Abai.kz