داريعا نازارباەۆا: "ورىس ءتىلىن ۇمىتپاي، قىتاي ءتىلىن ۇيرەنىڭدەر"
الماتىدا قالالىق بەلسەندى جاستارمەن كەزدەسكەن پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتى داريعا نازارباەۆا قاشانعى ادەتىنە باسىپ ەلدى اۋىزىنا قاراتاتىن بىرقاتار مالىمدەمەلەر جاسادى. ەلدىڭ جاي-كۇيىن جاقسارتۋدىڭ جالعىز جولى شەتەلگە جالتاقتاۋ دەپ بىلەتىن داريعا حانىم الماتىلىق جاستارعا جاتپاي-تۇرماي قىتاي ءتىلىن ۇيرەنىڭدەر دەپ كەڭەس بەردى.
- قىتاي ءتىلىن وقىڭدار. مەن مۇنى قاداپ ايتامىن. ۇلتشىل پاتريوتتار مەنى وسى پىكىرىم ءۇشىن سوگىپ جاتادى. بىراق، بولاشاق سوندا دەپ ويلايمىن. قىتاي نارىعىنىڭ مۇمكىندىگى شەكسىز. حالقىنىڭ سانىن ايتساڭىزشى. قانداي ءىس باستاماڭىز، ميللياردەر بولىپ شىعا كەلەسىز, - دەپ تامسانعان سەناتور قىتاي نارىعىندا ميلليوندار شاشىلىپ جاتقانىن ايتىپ جينالعان جاستاردىڭ اۋىزىنىڭ سۋىن قۇرىتتى.
- ورىس ءتىلىن ۇمىتۋعا بولمايدى. ءبىز ورتاق ەكونوميكالىق، كەدەندىك ايماقتامىز. شەكارا ارقىلى دا ەش كەدەرگىسىز وتۋگە بولادى. بۇل - ۇلكەن ارتىقشىلىق، سوندىقتان ونى پايدالانا ءبىلۋىمىز كەرەك. كەز كەلگەن ءىستى قولعا العاندا وسى نارىقتارداعى سۇرانىس تۋرالى ويلانۋ كەرەك. ودان بولەك، بۇل - بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋدىڭ ەڭ جاقسى ءتاسىلى، - دەپ جالعادى ءسوزىن داريعا نازارباەۆا.
كورىپ وتىرسىزدار، داريعا حانىم جاستارعا ء"وز انا تىلدەرىڭدى ۇيرەنىڭدەر" دەپ جاق اشقان جوق. ورىس ءتىلىن ۇمىتپاي، قىتاي ءتىلىن ۇيرەنىڭدەر دەدى. ءارى وسى التىنعا بەرمەس اقىل-كەڭەستەرىنىڭ ءبارىن ءوز تۇسىنىگىندە مۇلدە ۇمىتۋعا بولمايتىن تىلدە ايتتى. سالاۋاتتى سەناتوردىڭ وسى سوزدەرىنەن كەيىن ونسىز دا ءسال عانا دەمەپ جىبەرسەڭ شەتەلدىك بولىپ كەتۋگە بەيىم جۇرگەن جاستار ويلانىپ-اق قالعانى راس. ويلانعاندا - بولاشاعىمدى قاي شەتەلمەن بايلانىستىرسام ەكەن دەپ باس قاتىرعانىن ايتا كەتەيىك. ويلانباعاندا قايتەدى، قىتاي ءتىلىن بىلسە ميللياردەر بولىپ كەتۋگە مۇمكىندىك مول ەكەن. ال ورىس ءتىلىن بىلسە شەكارادان وتۋدەن ەش قيىندىق كورمەي، كەدەندىك ايماق دەگەن «وتە ۇلكەن» كەڭەستىكتى ەركىن شارلايتىنى تاعى بار.
نەگىزى داريعا نازارباەۆانىڭ قازاقستاندىقتاردى قىتاي ءتىلىن مەڭگەرۋگە شاقىرىپ جۇرگەنىنە بىرنەشە جىلدىڭ ءجۇزى بولدى. ونسىز دا قىتايدىڭ ەلىمىزگە ىقپالى جىلدان-جالعا ۇلعايىپ كەلە جاتقانىن ءبارىمىز كورىپ وتىرمىز. داريعا حانىمنان ءدارىس العاندار ەرتەڭ قىتاي كوممۋنيستەرى قازاقستانعا كەلسە، قىزىل تۋ كورەتىپ شىعىپ كۇتىپ الاتىن شىعار مىنا تۇرىمەن.
سەناتور الماتىداعى كەزدەسۋ بارىسىندا ءسوز ەتكەن تاعى ءبىر تاقىرىپ بالالارعا جىنىستىق قاتىناس جايلى 11-13 جاستان باستاپ ۇيرەتۋ بولدى. قازاقتىڭ عاسىرلار بويى «ۇيات بولادى» دەپ تاربيەلەپ كەلگەن بالاسىن داريعا حانىم ۇياتسىزدىقپەن تاربيەلەمەكشى كورىنەدى.
- قانشالىقتى ەرتەرەك باستاساق، سونشالىقتى جاقسى ناتيجە بەرەدى. 18 جاستى كۇتىپ وتىرا بەرمەي، 11-13 جاستان باستاپ كونتراتسەپتسيا تۋرالى ءتۇسىندىرۋ كەرەك. سەبەبى كەڭەستىك كەزدە بولماعان جىنىستىق قاتىناستىڭ جارنامالارى قازىر عالامتوردا تولىپ تۇر، - دەگەن داريعا نازارباەۆا شەتەلدەگى تاجىريبەنى مىسالعا كەلتىرە وتىرىپ، بالالاردىڭ ساناسىن ەرتە جاستان وياتۋ كەرەكتىگىن العا تارتتى. كۇندە بولا بەرمەيتىن كەزدەسۋ ساتىندە سەناتوردىڭ جاستارعا وتباسىن جوسپارلاۋ مەن ساقتاپ قالۋ تۋرالى اقىل-كەڭەس ايتقانى ابدەن ورىندى. الايدا حالىقتىڭ عاسىرلار بويى قالىپتاستىرعان ادەبىن قايىرىپ قويىپ، اتا-انا بەسىكتەن بەلى شىقپاعان بالاسىمەن جىنىستىق قاتىناس جايلى اشىق اڭگىمەلەسسىن دەپ كەسىپ-ءپىشۋدىڭ كەرەگى جوق ەدى دەپ ەسەپتەيمىز.
تىرناق استىنان كىر ىزدەگەنىمىز ەمەس. حالىق ەل الدىندا جۇرگەن تۇلعالاردان ۇلكەن ءۇمىت كۇتەدى. بيلىكتەگى كىسىلەر ەلدىڭ جىرتىعىن جاماپ، قيسىعىن تۇزەسە ەكەن دەيدى. الايدا بىلدەي سەناتور ءبىزدىڭ جاستارعا نە ۇيرەتىپ ءجۇر دەگەن سۇراق مازالايدى. داريعا نازارباەۆانىڭ جاستارمەن كەزدەسۋ بارىسىندا ىزدەنىس پەن ىسكەرلىك، وقۋ مەن ءبىلىم، تالاپ پەن ماقسات - وسىنىڭ بارلىعى جاستار بويىنان تابىلۋى ءتيىس اسىل قاسيەت دەپ باستاعان كەڭەسىنە قۋانا قۇلاق قويعان ەدىك. بىراق ول كىسىنىڭ وسى اسىل قاسيەتتەردىڭ ءبارىن قىتاي مەن ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋگە تەلىپ قويعانىنا نارازىلىعىمىز بار.
قۋانىش قاپپاس
Abai.kz