كەشە قازاقشا ۇيرەنگىسى كەلەتىندەردىڭ وتىرىسى بولدى. ءارتۇرلى اڭگىمە ايتىلدى. بىراق سونىڭ ىشىندە بىرەۋى ەرەكشە بولدى.
موسقال تارتقان ءبىر ايەل ورنىنان تۇردى. ارەڭ-ارەڭ سويلەپ، اڭگىمەسىن باستادى.

- مەن سوۆەت ۇكىمەتى جۇرگىزگەن ءتىل ساياساتىنىڭ قۇربانىمىن دەپ ەسەپتەيمىن ءوزىمدى. ءوزىم وسى اقمولا وبلىسىنىڭ ادامىمىن. مال باققان قازاقتىڭ قىزىمىن. 1973 جىلى قازاق مەكتەپتەرىن جاپتى. سول جىلى مەن ءبىرىنشى سىنىپقا بارۋىم كەرەك ەدى.
اكە-شەشەم مەنى ينتەرناتقا جىبەرۋگە ءماجبۇر بولدى. ۇيدەن شىقپاعان ءبۇلدىرشىن ەدىم، ايدالاداعى ينتەرناتقا بارىپ ءتۇستىم. ول اتى ينتەرنات بولعانىمەن، نەگىزى بارىپ تۇرعان اباقتى ەدى. تاماعى تاماق ەمەس، كيىمى دە ناشار، ءىشى سۋىق. ون بالا بارىپ ەدىك، ونىمىز دا ادام بولىپ كەتتىك. سول كەزدە قالاي ءولىپ قالماعانىمىزعا تاڭعالامىن.
بىزگە بارعان بويدا قازاقشا سويلەۋگە تيىم سالدى. قازاقشا سويلەسەڭ بۇرىشقا تۇرعىزىپ قويادى. ءبىرىنشى ساباقتا سويلەپ قويساڭ، بەسىنشى ساباققا دەيىن سولاي تۇرۋىڭ كەرەك. ەكى ايداي مۇلدە سويلەمەي، اۋزىمىزدى جاۋىپ جۇردىك. سودان كەيىن ماجبۇرلەي باستادى. دارەتحاناعا شىعۋ ءۇشىن ورىسشا سۇرانباساڭ جىبەرمەيمىز، ورىسشا رۇقسات سۇراماساڭ قايتا كىرگىزبەيمىز دەدى. مەن بالا بولسام دا، بۇتىما جىبەرىپ قويسام كۇلكى بولاتىنىمدى ءتۇسىنىپ، موجنو ۆىيتي دەگەن ءسوزدى ۇيرەنىپ الدىم. سولاي سىرتقا سۇرانامىن، بىراق قايتىپ كەلگەن سوڭ موجنو سەست دەگەن ءسوزدى ايتا المايمىن. س، ت دەگەن سياقتى ارىپتەر قاتار كەلگەن سوڭ، ول قازاققا ايتۋ قيىن ءسوز عوي. مەن عانا ەمەس، بىرنەشە بالا ايتا المايدى. دارەتكە شىققان سوڭ، قايتا وتىرا الماي، تاقتانىڭ جانىندا قاتار-قاتار ءتىزىلىپ جارتى كۇن تۇرامىز.

مۇعالىمنىڭ تەمىر تاياعى بولدى. سونىمەن ۇراتىن. قۇلاعىمىزدان قاتتى-قاتتى بۇراعاندا قان اعىپ كەتەتىن. بىراق ۇيگە بارعاندا اكە-شەشەمىزگە ايتپايمىز. ايتساڭدار ميليتسياعا ايتىپ، سوتتاتىپ جىبەرەمىز دەپ قورقىتىپ قويعان. ميليتسيا دەگەن بار ەكەنىن سول كەزدە بىلدىك.

سودان نە كەرەك، ەكى جىل سولاي وقىدىق. كەيىن اكە-شەشەم مەنىڭ قينالىپ جۇرگەنىمدى ءتۇسىنىپ، مەكتەبى بار جاققا كوشىپ كەتتى.

ادامنىڭ بالا كەزىندە كورگەن قيىندىعى كەيىنگى ومىرىنە دە اسەر ەتە مە دەيمىن...

باسقا مەكتەپكە بارعان سوڭ ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتىنە دەن قويىپ، ءتىپتى جاقسى كورىپ كەتتىم. ءسويتىپ مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ، ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى دەگەن ماماندىققا ءتۇستىم. وتە جاقسى وقىدىم.

كەيىن سوۆەت وداعى ىدىراعان سوڭ، قازاقشا مۇعالىمدەر جەتىسپەي جاتتى دا، مەنى قازاق سىنىبىنا باستاۋىش مۇعالىمى ەتىپ الدى. بۇل كەزدە مەن قازاق ءتىلىن ۇمىتىپ ۇلگەرگەن ەدىم. جوق، سويلەي الامىن، ارينە. بىراق جەتكىلىكتى دەڭگەيدە ەمەس. ءسويتىپ، ەندى قازاق ءتىلىن ۇيرەنە باستادىم.

قازاقشا بىلمەيتىن جىگىتكە تۇرمىسقا شىقتىم. ۇيدە تەك ورىسشا سويلەسەمىز. ءسويتىپ جۇرگەندە قىزدى بولدىم. ول اۋرۋ بولىپ تۋدى دا، ەكى جارىم ايدان سوڭ شەتىنەپ كەتتى. جىلاي بەرەمىن، جامان ويلار مازالاي بەرەدى. سونىڭ ءبارى اسەر ەتەدى ەكەن عوي، ونى ول كەزدە قايدان بىلەيىك. تاعى ءبىر قىز تۋدىم. ول سەگىز جاسىنا دەيىن اۋىرىپ، ول دا قايتتى. كەيىن تاعى ءبىر ۇل، ءبىر قىز تۋدىم. ولار امان-ساۋ، شۇكىر.

ۇلدى ءبىرىنشى سىنىپتا ورىس سىنىبىنا بەرگەنبىز. ءبىر كۇنى كۇيەۋىم تويدان قىزىپ كەلدى. كوڭىل كۇيى جوق. نە بولدى دەپ اقىرىنداپ سۇرادىم. سويتسەم بىلاي دەيدى: "مەن ءوزىم ورىسپىن با، قازاقپىن با؟ ورىسپىن دەيىن دەسەم، ءتۇرىم ۇقسامايدى، سوندىقتان ماعان ەشكىم سەنبەيدى. قازاقپىن دەيىن دەسەم، قازاقشا سويلەي المايمىن. مەن كىممىن ءوزى؟". وسىلاي دەپ قاتتى قينالدى. سودان كەيىن، ەرتەڭ بالام دا وتىز جەتىگە كەلگەندە مەن سياقتى كينالماسىن دەدى دە، ەرتەسىنە ۇلدى قازاق سىنىبىنا اۋىستىرىپ جىبەردى.

ۋاقىت وتە بەردى. وتباسىمىزدا تەك ورىسشا سويلەپ جۇردىك. ءبىر كۇنى ديماش قۇدايبەرگەن قىتايعا بارىپ ءان سالدى. سوندا ء"دايديداۋ" ءانىن شىرقادى. سول ءان ماعان قاتتى ۇنادى. "قوزعايسىڭ قاتىپ قالعان ءىشتىڭ دەرتىن" دەيتىن جەرى ەسىمنەن كەتپەي قويدى. ىڭىلداپ ايتا بەرەمىن. ودان كەيىن ءبىر كۇنى سول ساحنادا تۇرىپ ديماش قازاقشا سويلەگەن كەزدە ىشىمدە ءبىر جارىلىس بولعانداي بولدى. قازاق ءتىلى ەشقايدا جارامايتىن ءتىل دەپ ويلاۋشى ەدىم. سويتسەم شەت ەلدە دە سويلەپ، جۇرتتى تىڭداتۋعا بولادى ەكەن. سول كۇننەن باستاپ قازاقشامدى قايتا قولعا الدىم. مەن قازاق ەكەنمىن عوي، قازاقشا سويلەۋ كەرەك ەكەنمىن عوي دەپ، ءبىرجولا كىرىستىم. كەيىن وعىز دوعاننىڭ سوزدەرى دە قاتتى اسەر ەتتى. ادام دەگەن تىلىنەن اجىراپ ەشقايدا كەتە المايدى ەكەن. تىلىنەن اجىراعان ادام الىسقا بارمايدى. سونى ءتۇسىندىم.

P.S: بۇدان وزگە دە ءبىراز جاقسى اڭگىمە ايتىلدى. بىراق ەرەكشە ەستە قالعانى وسى بولدى.