قازاقستان – تاۋەلسىز مەملەكەت. دەمەك، بۇل ەلدەگى بارلىق جۇيە ەڭ اۋەلى قازاق ۇلتىنىڭ مۇددەسىنە قىزمەت ەتۋ كەرەك. ال، ۇلتتىق مۇددەنىڭ باسىندا – قازاق ءتىلى تۇرعانىن ەسكەرسەك، وندا بىزگە كەڭەس كەزىنەن قالعان ەسكى اتاۋلاردان ارىلۋ دا اسا ماڭىزدى. وكىنىشكە قاراي، بۇل سەڭ سولتۇستىك وبلىستاردا  الى دە قوزعالماي تۇر.  

وتكەن اپتادا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى، م.جۇماباەۆ اۋدانىنا قاراستى “ۆەستي” گازەتىندە، سول اۋدانداعى “مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ” ءبولىمىنىڭ باستىعى ا.حاسەنوۆانىڭ  “يميا لەگەندارنوگو باتىرا پرەدلاگاەتسيا پريسۆويت گورودۋ بۋلاەۆا” اتتى ماقالاسى جارىق كوردى.

وندا اۆتور ەلباسىنىڭ “بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ” ماقالاسىن نەگىزگە الا وتىرىپ، وڭىردەگى ءبىراز اتاۋلاردىڭ وزگەرۋى قاجەت ەكەندىگىن جازعان. جانە، بۋلاەۆ كەنتىنىڭ اتاۋىن باتىر بايانعا اۋىستىرۋ تۋرالى ماسەلە كوتەرگەن. سونىمەن قاتار، بايان باتىردىڭ كىم بولعانىن، تاريحتا قانداي ەرلىك جاساعانىن دا ناقتى دەرەكتەرمەن كەلتىرگەن.

ارينە، اۋدان م.جۇماباەۆ اتىندا بولسا، وندا اۋدان ورتالىعى ماعجاننىڭ اتاقتى پوەماسىمەن اتالۋى - قاي جاعىنان الساق تا ۇيلەسىمدى. الايدا، بۇل باستاماعا جەرگىلىكتى بىرنەشە تۇرعىن قارسى شىعىپ، حالىقتان قول جيناعان كورىنەدى. ءتىپتى ولار ءدارىحانا، ماگازين، ەمحانا  ماڭىندا نەمەسە بۋلاەۆ كوشەلەرىمەن ءجۇرىپ ءوتۋ ارقىلى اشىق قارسىلىق كورسەتكەن. بۇل تۋرالى جەرگىلىكتى پەتروپاۆلوسك news سايتى جازدى.

ال، ولار قىزعىشتاي قورىپ وتىرعان بۋلاەۆ كىم؟

بۋلاەۆ  - 1893 جىلى وڭىردەگى بولاشاق ستانتسياسىنىڭ قۇرىلىسىندا جۇمىس ىستەپ، سول ولكەگە قونىستانعانداردىڭ ءبىرى ەكەن. ەگەر ونىڭ اتىن اۋدان ورتالىعىنان الىپ تاستاسا، تاريحقا قيانات بولادى-مىس.

بىراق، ولاردىڭ ايتىپ وتىرعانى قاي تاريح؟ بۇل ارەكەت شىن مانىندە قازاق تاريحىنا جاسالعان  قيانات  ەمەس پە؟

وسىدان بىرنەشە اي بۇرىن ءدال وسى وبلىستىڭ كەيبىر تۇرعىندارى قىزىلجار قالاسىنداعى بەس كوشەنىڭ دە اتاۋىن اۋىستىرۋعا قارسى شىعىپ، ءبىراز دۇرلىككەن ەدى. ءتىپتى، سول قارسىلىقتارىنا وقۋشىلاردى ارالاستىرىپ، ماسكەۋدەگى تاريحي اتاۋلاردىڭ ساقتالعانىنان ۇلگى الۋىمىز كەرەكتىگىن “ەسكەرتكەن” بولاتىن.

ودان بولەك، ورالدىق بىرنەشە تۇرعىن زەلەنوۆ، پەرەميوتنوە سياقتى اتاۋلاردىڭ وزگەرتىلۋىنە نارازىلىق ءبىلدىردى. ال، جاقىندا عانا شىعىستاعى اۋداننىڭ التاي دەپ وزگەرگەنىنە قارسى شىعىپ، ارىزدانعاندار بار ەكەنىن باق بەتتەرىنەن وقىپ قالدىق.

بايقاساڭىز، وسىنداي قارسىلىق بىلدىرۋشىلەردىڭ باسىم كوپشىلىگى ورىس ۇلتىنىڭ وكىلدەرى نەمەسە كەلمەسكە كەتكەن كەڭەستىك كەزەڭنىڭ ء“تاتتى” ەلەسىن ءالى دە اڭساپ جۇرگەن زەينەتكەرلەر. الايدا، ولار - ۋاقىت وزگەرگەنىن، تاۋەلسىز قازاق قوعامى ءبارىبىر ءوز دەگەنىن جاسايتىنىن مويىنداعىسى كەلمەيدى.

شىن مانىندە، سولتۇستىكتەگى تەك، شاعىن قالا، اۋدان، اۋىل اتاۋلارى عانا ەمەس، وبلىس ورتالىعى پەتروپاۆل دا ءوزىنىڭ تاريحي قىزىلجار اتاۋىن الۋى كەرەك. بۇدان بولەك، پاۆلودار، سەمەي مەن وسكەمەننىڭ دە كەڭەستىك اتاۋلارىن اۋىستىرىپ، تاريحي ەسىمدەرىن قايتاراتىن ۋاقىت كەلدى.

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz