1 اقپاندا الماتى تورىندە «جاھاندانۋ داۋىرىندەگى تسيفرلاندىرۋدىڭ كۇن ءتارتىبى 2.0.» اتتى فورۋم ءوتتى. بۇل جىل سايىن ءداستۇرلى تۇردە وتكىزىلەتىن حالىقارالىق دەڭگەيدەگى باسقوسۋلاردىڭ ءبىرى. وندا تسيفرلاندىرۋدىڭ سان سالاسىنداعى باستى تاقىرىپتار تالقىعا ءتۇستى. الەمدىك ساراپشىلار مەن ساياساتكەرلەر ءبىر جەردە باس قوسىپ، پىكىر الماستى، ءھام تاجىريبەلەرىمەن ءبولىستى.

كەلەلى كەزدەسۋگە ەاەو ۇكىمەت باسشىلارى، الەمنىڭ جەتەكشى IT كومپانيالارىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلار، جاھاندىق IT باسشىلارى كەلدى. ولار ەڭ وزىق تاجىريبەلەرىمەن ءبولىسىپ، تەحنولوگيالىق يندۋستريا تۋرالى ويلارىن ورتاعا سالدى.

ال باسقوسۋعا جينالعان ەكسپەرتتەر قاۋىمى بولسا تسيفرلاندىرۋدىڭ ەلىمىزدىڭ تۇراقتى دامۋىنا ىقپال ەتەتىنىن ايتىپ وتىر. ماسەلەن، اۋىل شارۋاشىلىعىندا بلوكچەين تەحنولوگياسىنىڭ قولدانىلۋى – باقىلاۋ مەن سەرتيفيكاتتاۋدى جاقسارتۋعا كومەكتەسەدى. سوندىقتان بولار الەمنىڭ جەتەكشى ەلدەرى بۇل باعىتتاعى جۇمىستارىن الدەقاشان باستاپ كەتكەن.

شەتەلدىك قوناقتار جاھاندىق فورۋمداردىڭ ەلدەر اراسىنداعى  ىنتىماقتاستى ارتتىراتىنىن العا تارتۋدا. سونداي-اق، تاجىريبە الماسۋدىڭ تاپتىرماس كوزى دە وسىنداي القالى جيىندار  ەكەنىن ايتۋدا.

"بۇل فورۋم - قوس ەلدىڭ يننوۆاتسيالىق دامۋىن سالىستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن شارا. قازاقستان مەن رەسەي مادەنيەتى ءبىر-بىرىنە ۇقسايدى. ەكى ەلدە دە تاۋار مەن قىزمەت ەركىن جۇزەگە اسىرىلادى. ەندى جاسامپاز جوبالارعا باسىمدىق بەرەتىن ۋاقىت كەلدى. بۇل ماسەلەلەردى جيىندا باس قوسقان پرەمەر-مينيسترلەر جانە باسقا دا قۇزىرلى ورگان وكىلدەرى تالقىلاۋى ءتيىس. بۇل ىسكە مينيسترلەر مەن قولداۋ ينستيتۋتتارىن، ءىرى كومپانيالاردى قوسۋ كەرەك. بۇگىنگى فورۋم سوعان تاماشا مۇمكىندىك بولماق", - دەيدى فورۋمعا كەلگەن "سكولكوۆو" قورىنىڭ  توراعاسى اركادي دۆوركوۆيچ.

الەمنىڭ ءار قيىرىنان كەلگەن دەلەگاتتاردى ەلىمىزدەگى بىرقاتار يننوۆاتسيالىق وزگەرىستەر قىزىقتىردى. تسيفرلاندىرۋدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى مەن كەن وندىرىسىندەگى كەڭ قولدانىسى ولاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتتى.

"قازاقستاندىق نوۆاتورلاردىڭ پايدالى قازبالاردى ءوندىرۋ، وڭدەۋ سالاسىنداعى جوبالارى قىزىقتىردى. ۇلكەن مالىمەتتەر بازاسى قارجى جۇيەسىندەگى تولەمدەردى باقىلاۋعا، قارجىلىق قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىندا ءتۇرلى ءداندى داقىلداردى ءوسىرۋ مەن بۋدانداستىرۋ سالاسىندا دا وتە قىزىقتى جوبالار بار ەكەن", - دەدى ا. دۆوركوۆيچ.

ايتۋلى كەزدەسۋدە ەاەو پرەمەر-مينيسترلەرى تسيفرلاندىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالىپ، تسيفرلىق ەكونوميكاعا بىردەن قول جەتكىزۋ وڭاي ەمەستىگىن تىلگە تيەك ەتتى. دەگەنمەن، زاماناۋي جاڭاشىلدىقتار قاتىپ قالعان شەكارالاردى اشۋعا، جانداندىرۋعا جاڭا سەرپىن بەرەتىنىن اتاپ ءوتتى. ماسەلەن، رەسەي ۇكىمەت باسشىسى دميتري مەدۆەدەۆتىڭ سوزىنشە، مەملەكەتتەردىڭ دامۋ دەڭگەيى ءارتۇرلى. تاراپتار ءبىر-بىرىمەن بارىنشا اشىق بولعان جاعدايدا عانا كەز كەلگەن قيىندىقتى وڭاي ەڭسەرەدى. سونىمەن قاتار ول تسيفرلاندىرۋ جۇمىستارى ءۇشىن رەسەيدە 30 ملرد. دوللار كولەمىندە قارجى بولىنگەنىن ايتتى. ال قىرعىز تاراپى بولسا تسيفرلىق ەكونوميكاعا كوشپەس بۇرىن مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىكتى جولعا قويعاندى ءجون سانايدى ەكەن. بۇل تۋرالى فورۋمعا كەلگەن قىرعىزستان ۇكىمەت باسشىسى مۋحامەدكالىي ابىلگازيەۆ بايانداپ بەردى. كورشىلەس مەملەكەت بۇگىندە بارلىق ءبىلىم وشاقتارىن كەڭجولاقتى ينتەرنەتپەن جاپپاي قامتاماسىز ەتۋدى قولعا الىپتى.

ءبىر قىزىعى، فورۋمعا كەلگەن مەيماندار كەيبىر ماماندىقتاردىڭ وزەكتىلىگىن جوعالتىپ جاتقانىن ءسوز ەتتى. وسى تۇرعىدان تسيفرلاندىرۋ تالاپتارىنا سايكەس، قايتادان بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋدى ءجون سانايدى. ماسەلەن، əيگىلى Tlabs كومپانياسىنىڭ باس ديرەكتورى، Singularity University ەكونوميكا جəنە قارجى فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى امين تۋفانيدىڭ ايتۋىنشا، ادامدار قايتا ماماندانۋى كەرەك، əسىرەسە تسيفرلاندىرۋ باعىتىنداعى بىلىكتىلىكتىڭ ماڭىزى زور. ول Facebook, Amazon, Alibaba سەكىلدى پلاتفورمالاردىڭ قىزمەتتەرى باستاپقى كەزدە دۇرىس باعالانباعانىن، ال قازىرگى تاڭدا مۇلدەم باسقا كورىنىسكە يە ەكەنىن ايتادى.

«ينتەرنەت مۇمكىندىكتەرى كىتاپحانا ءىسىن قالاي وزگەرتتى؟ رەسپوندەنتتەردىڭ دايىندىعى بۇرىنعىعا قاراعاندا əلدەقايدا جوعارى ەكەنىن ايتامىز. وسىلايشا، ەكوجۇيە، ەڭ الدىمەن، ادامدار ءۇشىن وتە ماڭىزدى، وسى ەكوجۇيەنىڭ ناقتى ءبىر ادامعا، ناقتى ءبىر ازاماتقا قانداي پايدا əكەلەتىنىن ويلانعان ءجون. يننوۆاتسيالار تۋرالى ايتقان كەزدە، ونىڭ ادامدارعا قالاي əسەر ەتەتىنىن ويلاستىرۋ كەرەك»، – دەيدى ا.تۋفاني.

مۇنداي فورۋمدار ءتۇرلى مەملەكەتتەردەگى كوپتەگەن تەحنولوگيالىق وزگەرىستەردى تانۋعا ءارى تالداۋعا كومەكتەسەدى. ناتيجەسىندە، وتاندىق IT ماماندارىنىڭ تانىمى كەڭەيەتىن بولادى. بۇل ءوز كەزەگىندە ۇتىمدى ءارى ۇتقىر تەحنولوگيالىق تۋىندىلاردىڭ تۋىنداۋىنا سەبەپ بولادى. بۇدان بولەك، تسيفرلاندىرۋ بويىنشا سان ءتۇرلى سالالاردى سالىستىرۋ مۇمكىن بولماق. IT سالاسىنىڭ سەركەلەرى ءوز ويلارىمەن بولىسەدى، كەڭەستەرىن بەرەدى. سونىمەن قاتار الەمدىك ەكسپەرتتەر مەن ساياساتكەرلەردىڭ ويى ءبىر ارنادا توعىسادى. ىنتىماقتاستىق ورنايدى. تسيفرلىق ماسەلەلەر بويىنشا ەكىجاقتى نەمەسە كوپجاقتى كەلىسسوزدەر جاسالادى. وسىلايشا، ادامزاتقا پايداسى تيەر ۇلكەن جوبالار وسىنداي جاھاندىق باسقوسۋلاردان باستاۋ الادى.

Abai.kz