"دارىگەر" ماماندىعى اسا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك پەن ەڭبەكتى، بەلسەندىلىك پەن ۋاقىت ۇنەمدىلىگىن قاجەت ەتەدى. دارىگەردىڭ كوپ ۋاقىتى xالىقتى ەمدەۋگە ەمەس، قاعازباستىلىققا جۇمسالىپ جۇرگەنى - بۇگىنگىنىڭ بۇتىندەي شىندىعى. قوعامنىڭ سىنىنا ۇشىراعان ماسەلەلەردىڭ ءبىرى - ءدال وسى دارىگەرلەردىڭ تۇسىنىكسىز جازۋى. مەديتسينالىق كىتاپشاعا نەمەسە رەتسەپتىگە قاراپ نە اۋرۋدىڭ اتىن، نە ءدارىنىڭ اتىن تۇسىنە الماعان كەزدەرىمىز ءجيى كەزدەسەدى. شيماقتاۋدىڭ سەبەبى نە؟ دارىگەرلەردىڭ ءبىرىن-ءبىرى ءتۇسىنۋىنىڭ قۇپياسى نەدە؟ دارىگەرلەردىڭ جازۋىن "ەمدەۋگە" بولا ما؟

جازۋ - تۇلعانىڭ جالپى كورىنىسى. ادامنىڭ جازۋى ارقىلى ونىڭ تابيعي بولمىسىن، مىنەزىندەگى ەرەكشەلىكتەرى مەن پسيxولوگيالىق پروبلەمالارىن، ت.ب. انىقتاۋعا بولادى. كەز كەلگەن مامان يەسىنە ونىڭ ماماندىعى مەن جۇمىس اياسى اسەر ەتەتىنى بەلگىلى. دارىگەرلەردىڭ جاعدايىندا بۇل ءۇردىس ستۋدەنتتىك كەزەڭنەن باستالادى. باستاپقى ساتىدا دارىگەر-ستۋدەنتكە كوپ اقپاراتتى تەز مەڭگەرۋ مەن ونى قاعاز بەتىنە تۇسىرۋگە داعدىلانۋ قاجەت. كەيىنگى ساتىلار ونى مامان رەتىندە قالىپتاسۋعا، جاۋاپكەرشىلىك تولىقتاي سەزىنۋ مەن بىلىكتى بولۋعا ۇيرەتەدى. الايدا ءاربىر دامۋ ساتىسىنىڭ وزىندىك تالاپتارى دارىگەرلەر جازۋىنىڭ "تۇسىنىكسىز" ەرەكشەلىگىن قالىپتاستىردى.

دارىگەرلەر جازۋىنىڭ تۇسىنىكسىز بولۋ سەبەبىن ءبىرى - "ۋاقىتتىڭ تىعىزدىعىنان", ء"جيى ءارى كوپ جازۋدىڭ اسەرىنەن" دەسە، ەندى ءبىرى - اسىعىستىق، سالعىرتتىق نەمەسە پسيxولوگيالىق سترەسستىڭ اسەرىنەن دەپ تۇسىندىرەدى. "دارىگەرلەردىڭ وزىندىك ءالىپبيى بار", "دارىگەرلىك قۇپياعا" سۇيەنىپ جازادى" دەگەن پىكىر ايتۋشىلار دا جەتەرلىك. بالكىم، بۇل دا راس، ال اقيقاتى دارىگەرگە ايان.

شىندىعىندا، قازاقستانداعى دارىگەرلەر تاپشىلىعى دا ءدال وسى "جازۋ" ماسەلەسىن تۋىنداتىپ وتىر. ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، ەلىمىزدەگى دارىگەرلەر سانى 240 مىڭعا جۋىق، ال بۇگىنگى xالىق سانىنا شاققاندا بۇل كورسەتكىش تومەن دەۋگە بولادى. دەمەك، 10 ساعاتتىق جۇمىس ۇستەلىندە جازباشا قۇجات تولتىرۋدىڭ جيىلىگى دە ارتادى.

"دارىگەر" ماماندىعىن وقۋ-يگەرۋ كەزەڭىنەن باستاپ ولار وزدەرىنىڭ كاسىبي ورتاسىمەن تىعىز بايلانىسقا تۇسەدى. ولاردىڭ ءبىرىن-ءبىرى ءتۇسىنۋى نەمەسە xالىققا تۇسىنىكسىز بولۋىنىڭ سەبەبى تەك وسىدا. 7 جىلدىق وقۋ مەرزىمىندە قانشاما "جازۋ ۇلگىسىن" كورۋ، تاجىريبە جۇزىندە دە "كوز ۇيرەنىسەر" تۇسىنىستىكتى قالىپتاستىرىپ وتىر.

دارىگەرلەردىڭ باستى مىندەتى xالىقتى ەمدەۋ بولسا، xالىق دارىگەردىڭ جازۋىن "ەمدەۋدى" سۇرايدى. "تۇسىنىستىكتى" قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا، الەۋمەتتىك جەلىدەگى وقىرماندار پىكىرىنە سۇيەنە وتىرىپ، دارىگەرلەر جازۋىن "ەمدەۋ" ءادىسىنىڭ بىرنەشە ءتۇرىن ۇسىنىپ كورەلىك:

1. مەديتسينالىق جوعارعى وقۋ ورىندارىندا "كالليگرافيانى" (كوركەم، ادەمى، xات تۇرىندەگى جازۋ ونەرى) ءپان رەتىندە وقىتۋ. ءبىلىم الۋ ساتىسىندا انىق ءارى كوركەم جازۋدى قالىپتاستىرۋ بولاشاقتا دا ءوز ناتيجەسىن بەرەدى.

2. ەلىمىزدەگى دارىگەر كادرلار سانىن ارتتىرۋ. مەديتسينالىق جوعارعى وقۋ ورىندارىنا ءتۇسۋدىڭ ماشاقاتى جيىلەپ بارادى. ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋدەن 140 بالل جيناعان وقۋشىعا مەديتسينالىق وقۋ ورنىنا مەملەكەتتىك گرانت بەرىلگەنىمەن، 139 بالل العان جاس تۇلەكتەردىڭ بارلىعىنا بىردەي گرانت بۇيىرمايدى. ماماندار سانىن ارتتىرۋدى جوعارعى وقۋ ورىندارىنان باستاساق، ماماندار مەن ۋاقىت تاپشىلىعى تومەندەيدى، "تۇسىنىستىك" ارتادى.

3. تەگىن مەديتسينالىق ورتالىقتاردىڭ سانىن كوبەيتۋ. حالىقتىڭ كوپشىلىگى مەملەكەتتىك ورتالىقتارداعى "تەگىن قىزمەت كورسەتۋ" جۇيەسىن پايدالانادى. كەلۋشىلەر سانى كوپ بولعان سايىن، دارىگەر ۋاقىتى دا تىعىز بولا باستايدى. بۇل دارىگەرلەردى قىسىم مەن اسىعىستىققا، ال قىزمەتتى جۇمىس ساپاسىنىڭ تومەندىگىنە اكەلىپ سوقتىرادى.

4. سوڭعى ءادىس - "ەلەكتروندى تسيفرلاندىرۋ" جۇيەسىن تولىقتاي ورناتۋ. تسيفرلاندىرۋ بويىنشا دارىگەرلەر قۇجاتتاردى كومپيۋتەر ارقىلى ەنگىزىپ، "ەلەكتروندى ۇكىمەتتىڭ" سايتىنا تىركەيدى. سول ارقىلى مەديتسينالىق كارتا، پاتسيەنت تۋرالى اقپاراتتار مەن وزگە دە مالىمەتتەر كومپيۋتەردە ساقتالىنىپ، قاعازعا جۇگىنۋ مەن دارىگەرلەردىڭ "جازۋ" ماسەلەسىنەن ارىلۋعا كومەكتەسەدى.

قورىتا ايتقاندا، "اق xالاتتى ابزال جاننىڭ" جازۋىنداعى ماسەلە ءبىر عانا دارىگەرگە قاتىستى ەمەس، مەملەكەتتىڭ نەمەسە قوعامنىڭ سالعىرتتىعىنان دا تۋىندايدى. سول سەبەپتى، دارىگەرلەردەن "دۇرىس جازۋدى" تالاپ ەتكەنشە، تۇسىنىستىكپەن، ءارى ماماننىڭ كوزىمەن قاراعان ابزال ەمەس پە؟ دەسەك تە، اۋرۋىن جاسىرىپ ولگەنشە، "ەمىن" تاۋىپ ەمدەۋدىڭ جولى دۇرىس بولار..."تۇسىنبەگەن ءسىز اقىماق پا، تۇسىندىرە الماعان ول اقىماق پا؟" دەگەننىڭ سىرىن انىقتاۋدىڭ ماڭىزى قانشالىقتى؟ دارىگەر جازۋىنىڭ ماسەلەسىن ءسىز قالاي شەشەر ەدىڭىز

شىنار تولەۋxان

Abai.kz