جالپى، ءبىزدىڭ مەنتاليتەت بىرجاقتى باعالاۋعا ۇيرەنگەن. نە تولىق ماقتاۋ كەرەك، نە تولىق تالقانىن شىعارىپ جامانداۋ كەرەك. مىسالى، قايرات تۇنتەكوۆ دەگەن كەرەمەت ءانشىمىز بار. زامانىندا ءبارى ماقتادى. ءبىر رەت كولىك اپاتىنا ۇشىراپ كىنالى بولىپ ەدى xالىق ءوزى نەمىستەر سەكىلدى كۇندە تارتىپپەن جۇرەتىندەي ءبىر كۇندە تالانتتى جەرمەن-جەكسەن ەتتى. بار ايىبى - كولىك اپاتىنا ۇشىراعانى، كىنالى بولعانى. تالانتتى تاپتاي سالۋعا قازاققا وسى دا جەتكىلىكتى.

ساياساتتا دا سولاي. دەموكراتيا كەرەك دەيدى. پىكىر اشىقتىعى قاجەت دەيدى. كەلىسەمىن. دۇرىس! ايتىلسىن پىكىر. بىراق، xالىق ساياساتكەردىڭ باعدارلاماسىن ساۋاتتى ساراپتاۋدى، كەمشىلىك پەن ارتىقشىلىعىن قاتار تىڭداپ ۇيرەنۋدى دە ءبىلۋى كەرەك. دەموكراتيا دەگەنىڭ تەك قانا ۇناعان كانديداتىڭدى ماقتاۋ ەمەس، كەمشىلىگىن تۇزەلسىن دەپ سىناي دا ءبىلۋ. قارسى تاراپتى تىڭداي دا ءبىلۋ. ەگەر مۇنى جاساي الماساڭ دەموكراتيا وxلوكراتياعا ۇلاسادى. وxلوكراتيا دەگەنىمىز - ساۋاتتى ساراپتاي الماي، وڭ مەن سولىن باعدارلاي الماي ءبىر يدەياعا كوزسىز بەرىلگەن توبىردىڭ بيلىگى. بىزگە قاجەت پە بۇل؟..

ءدال قازىر ءبىزدىڭ قوعام دەموكراتيانى قالايدى. بىراق، ونى قالاي قولدانۋ كەرەكتىگىن ءوزى دە بىلمەيدى. وعان كىنالى 30 جىلدا دەموكراتيالىق قۇندىلىقتاردى الىپ كەلمەگەن اۆتوكراتيالىق بيلىك. بۇل فاكت. ناتيجەسىندە مەنىڭ تاراپىمدا بولساڭ دوسسىڭ، قارسى بولساڭ جاۋسىڭ دەگەن قوعامىمىز بار. مەنى قولداساڭ مەنى جامانداما! كەمشىلىگىم بولسا دا تىنىش وتىر. تۇتاس ەل xالقى وسى پوزيتسيادا. بۇلاي ويلايتىن بولساڭ سەنىڭ اۆتوكراتتاردان قاي جەرىڭ ارتىق؟..

قوسانوۆ شىققاندا بيلىككە ەلدە التەرناتيۆا بار ەكەنىن كورسەتۋ ءۇشىن، xالىقتىڭ اتىنان شىققانى ءۇشىن ءبىراز وڭ ۇسىنىستار مەن ساراپتاما جاساپ، سايلاۋالدى ناسيxاتىندا قولدانسا ەكەن دەگەن جازبالارىمدى وسىندا سالىپ ءجۇردىم. شامام جەتكەنشە جىك-جىككە ءبولىپ تۇرىپ جازدىم. سويتكەن كوكەم 3 كۇن بولدى اۋىلدا ءجۇر. باعدارلاماسىنان ادام ۇيالادى. جالپى، 400 xالىق تۇراتىن اۋىلدا جۇرگەنى ەش اقىلعا سىيماعاندىقتان استارلاپ تا، باتىرىپ تا جازدىم. ەگەر وسك جۇرەر جولىن سىزىپ بەرسە، اۋىلدان شىعارماسا 20 جىل وپپوزيتسيادا جۇرگەن ادام مۇنىمەن قالاي كۇرەسۋدى دە ءبىلۋى قاجەت قوي؟.. مۇنداي سيتۋاتسيادا باسىن ءيىپ كەتە بەرسە ونداي ليدەردىڭ نەسى ليدەر؟.. قازىر باسىن يە بەرسە ەرتەڭ پارلامەنتكە بارسا جايىلىپ جاستىق بولىپ كەتپەسىنە كىم كەپىل؟..

قوسانوۆ اۋىلدا جۇرگەندە توقاەۆ ءوز باعدارلاماسىن جازىپ شىعاردى. مويىنداۋ كەرەك ساۋاتتى جاسالعان. تاكتيكالىق تۇرعىدا قوسانوۆ توقاەۆتان كەيىن باعدارلاماسىمەن شىعۋى كەرەك ەدى. ولاي جاسامادى. سوڭىندا ۇتىلدى. وسى كورىنىپ تۇرعان نارسەنى مەن بۇرمالاپ "قوسانوۆ دۇرىس جاسادى" دەۋىم كەرەك پە؟ بۇل ءوزىڭدى الداۋ! وتىرىك ۇستانىم! ساۋاتتى اناليتيكا دەگەن ەشۋاقىتتا بىرجاقتى جاسالمايدى. بەيتاراپ پوزيتسيامەن بارىن بار، جوعىن جوق دەگەن پوزيتسيانى ۇستانباساڭ اقىماق بولسا دا بىرەۋدىڭ سويىلىن سوققان ساراپتاما جاساپ كەتۋىڭ عاجاپ ەمەس.

ءدال قازىرگى سايلاۋدا قوسانوۆتىڭ دا، توقاەۆتىڭ دا تاراپى ەمەسپىن. مەنىڭ ۇستانىمىم - xالقىمىزدىڭ دەموكراتيالىق قۇندىلىقتاردى قالىپتاستىرۋ جولىندا ساۋاتتى اناليتيكا جاساي الاتىن ساياسي مادەنيەتىنىڭ ءوسۋى، وي-ساناسىنىڭ وركەنيەتتى ەلدەرگە قاراي كوتەرىلۋى. وسى باعىتتى ءار كانديداتتىڭ قادامىن ساراپتاپ، جازبالارىمدى جاريالايمىن.

قازىر توقاەۆ تاكتيكالىق تۇرعىدا الدا. وتە ساۋاتتى كەلەدى. ونى اشىق جازىپ وتىرمىن. ەرتەڭ قوسانوۆ ستراتەگياسىن وزگەرتىپ وڭدى وزگەرىستەر جاساسا ونى دا جازامىن. ارمەن قاراي كەرى كەتسە ونى دا تالدايمىن. توقاەۆ قاتەلەسسە وڭدىرماي ونى دا ساراپتايمىن. باستىسى ەل وسىلاي قاي ساياساتكەردىڭ كىم ەكەنىن تانىپ، پرەزيدەنت بولامىن دەگەن تۇلعاعا جوعارى تالاپ قويا بىلەتىن ساياسي مادەنيەتتىڭ دەڭگەيىنە ءوسۋى كەرەك. سول دەڭگەيگە جەتكەندە ەشقانداي اۆتوريتاريزم بىزگە قاۋىپتى ەمەس. ءبىر كۇن دە تۇرا المايدى. بيلىك اۋىسسا دا ەلدە تۇراقتىلىق ساقتالاتىن بولادى. سەبەبى، تۇراقتىلىقتى ساقتايتىن بيلىك ەمەس، ساۋاتتى ساياسي مادەنيەتى بار xالىق. وسى دەڭگەيگە شىعۋ ءۇشىن بەيتاراپ پوزيتسيامەن ءار كانديداتتىڭ بارىن بار، جوعىن جوق دەپ جازامىن.

بۇرىن اكەم بالا كەزىمدە ايتۋشى ەدى "كولىك جۇرگىزگىڭ كەلسە الدىمەن سول كولىكتى جۋدى ۇيرەن" دەپ. دەموكراتيا كەرەك پە؟.. وندا دەموكراتيانىڭ پرينتسيپىمەن جۇمىس ىستەۋدى، ساۋاتتى ساراپتاۋدى، سويلەۋ مەن تىڭداۋدى، قاتەلىكپەن جۇمىس جاساۋدى دا ۇيرەنەسىڭ. ەگەر دەموكراتيانى قالاساڭ ۇيرەنۋگە دە مىندەتتىسىڭ!

باۋىرجان سەرىكبايدىڭ facebook پاراقشاسىنان

Abai.kz