قازىر قوعامداعى ەڭ وتكىر ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – حالىقتىڭ باسپانامەن قامتاماسىز ەتىلۋى. مىنە، ناق وسى ماسەلە پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بىلتىرعى جىلعى قازاقستان حالقىنا جاساعان ۇندەۋىندە ەگجەي-تەگجەيلى قامتىلعان.

ەسكە  سالا كەتەتيىك، بىلتىر ناۋرىز ايىنداعى "پرەزيدەنتتىڭ بەس الەۋمەتتىك باستاماسى" اتتى ارنايى باعدارلامالىق ماقالانىڭ ەڭ وزەكتى باعىتتارىنىىڭ ءبىرى - ول  ء“اربىر وتباسىنا باسپانا الۋدىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرىن قاراستىرۋ” دەپ اتالاتىن ءبولىم ەدى. ءدال وسى ءبولىمنىڭ مازمۇنى ەلدەگى نەگىزگى الەۋمەتتىك پروبلەما شەشۋگە ارنالعان.

ايتا كەتۋ كەرەك، سوڭعى كەزەڭدەردە حالىقتىڭ باسپانامەن قامتىلۋى ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان اتقارىلعان جۇمىستار از ەمەس. ماسەلەن، وسىدان ەكى جىل بۇرىن عانا 11,2 ميلليون شارشى مەتر باسپانا ەل يگىلىگىنە بەرىلگەن.قازىر دە بۇل كورسەتكىش ۇلعايماسا، كەمىگەن جوق.

الايدا، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىمەن قاتار سانى دا ءوسىپ كەلە جاتقانىن ەسكەرسەك، باسپانا سانىن كوبەيتۋدىڭ ارتىقتىعى بولمايدى. ويتكەنى ول ارقاشان ماڭىزىن جويمايتىن الەۋمەتتىك ماسەلە.

سوندىقتان ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باستاماسى - بۇل ماسەلەنى شەشۋگە نەگىز بولدى. ياعني، پرەزيدەنت ۇندەۋى جاريالانعان سوڭ، باسپانا يپوتەكاسىنىڭ قولجەتىمدىلىگى ارتا ءتۇستى. سول ارقىلى جۇمىسى بار ءاربىر ادام پاتەردى نەسيەگە الىپ، ونىڭ شىعىنىن وتباسىلىق كىرىسىنىڭ شەڭبەرىندە تولەي الاتىنداي ارزان مۇمكىندىكتەر ۇسىندى. سونىڭ نەگىزىندە قوعام تاراپىنان ۇلكەن قولداۋعا يە بولعان “7-20-25” باعدارلاماسى ۇسىنىلعان بولاتىن.

بۇل باعدارلاما بويىنشا، نەسيە ءوسىمى قازىرگىدەي 14-16 ەمەس، جىلىنا 7 پروتسەنت بولماق. ال، بانكتەر باسپانا قۇنىنىڭ باستاپقى جارناسىن 30 پايىزعا دەيىن تولەۋدى مىندەتتەسە، ەندى اتالعان باعادارلاما نەگىزىندە ول پايىز 20 دان اسپايدى. سونداي-اق، قاراپايىم تۇرعىن نەسيەنى بۇرىنعىداي 10-15 جىلعا ەمەس، 25 جىل مەرزىمگە دەيىن الا الادى.

ەلباسىنىڭ بۇل باستاماسى قولعا الىنسا، حالىقتىڭ تۇرعىن ۇيمەن قامتىلۋى ەداۋىر جەڭىل بولماق. پرەزيدەنت ول ءۇشىن ۇلتتىق بانك پەن ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردى سونداي-اق قور نارىعىن دا جۇمىلدىرۋدى تاپسىردى.

شىن مانىندە، اتالمىش جوبا ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا دا وڭ سەرپىن بەرەتىنى اقيقات. سونداي-اق، شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ باسەكەلى بولۋىن دا قامتاماسىز ەتەدى.

جالپى، “7-20-25” باعدارلاماسى قولعا الىنعالى بەرى، ەلىمىزدەگى سەرىكتەس بانكتەر 44,2 ميلليارد تەڭگە كولەمىندە يپوتەكالىق نەسيە راسىمدەگەن. باعدارلاماعا قاتىسۋشىلاردىڭ ىشىندە نۇر-سۇلتان مەن الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىندارى كوشباستاپ تۇر. ودان كەيىن، ماڭعىستاۋ، اقتوبە ، شىعىس قازاقستان، اقمولا وڭىرلەرى تۇر. ال، بەرىلگەن نەسيەلەردىڭ باسىم كوپشىلىگى تۇرعىنۇي قۇرىلىس جيناق بانكى ارقىلى ماقۇلدانعان.

ايتا كەتەيىك، اتالمىش باعدارلاما بويىنشا 2018 جىلى 37 مىڭعا جۋىق ادام وزىنە تيەسىلى شارشى مەترلەرگە يە بولدى. ال، الىنعان نەسيەلەر بويىنشا ايتار بولساق، 7,7 مىڭ نەسيە نۇر-سۇلتان قالاسىنا تيەسىلى، 5,8 مىڭ نەسيە الماتى قالاسىنا  بەرىلگەن.

سونداي-اق، اقتوبە وبلىسىنا 3,7 مىڭ نەسيە راسىمدەلگەن. اتالعان 37 مىڭ نەسيەدەن باستاپقى نارىقتا تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ ءۇشىن 42 پايىز بولىنگەن. ال، 52 پايىزى ەكىنشى نارىقتا بەرىلگەن.

سونىمەن قاتار، قازىرگى تاڭدا ءار وڭىردە ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ وسى باستاماسى نەگىزىندە بىرنەشە قۇرىلىس نىساندارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. ناتيجەسىندە، حالىق تا باسپانالى بولۋعا دەگەن سەنىم كۇشەيدى. الداعى ۋاقىتتا دا وسى قارقىن جالعاسا بەرسە،  ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى مەن الەۋەتى بۇدان دا زور تابىستارعا جەتەتىنىنە سەنىم مول.

ول سەنىمدى نىعايتۋ ءۇشىن ەلباسىمىزدىڭ وسى باستامالارىن جۇمىلعان جۇدىرىقتاي قولداپ، ءوڭىر باسشىلارى ونىڭ ءارى قاراي ىسكە اسۋىنا مۇرىندىق بولۋ قاجەت. ويتكەنى حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى كەزەك كۇتتىرمەيتىن ماڭىزدى ماسەلە. مۇنى بيلىك وكىلدەرى دە ءتۇسىنىپ وتىر دەپ سەنەمىز.

Abai.kz