قىتايدا قىسىم كورىپ جاتقان مۇسىلمان حالىقتارى تۋرالى الەمدىك اقپارات از جازعان جوق. جۋىردا عانا BBC تەلەارناسىنىڭ ءجۋرناليسى دجون سادۆورتتىڭ  قىتايداعى مۇسىلمان لاگەرلەرى تۋرالى ارنايى رەپورتاجى جارىققا شىقتى.

بۇگىندە قىتايدا ءجۇز مىڭعا جۋىق مۇسىلمان حالىقتارى جابىق لاگەرلەردە “تاربيەلەنىپ جاتىر”.

ال، رەپورتاجدا قىتايدىڭ سينتسزيان قالاسىنداعى لاگەرلەردىڭ ءبىرى كورسەتىلگەن. ءجۋرناليستىڭ ايتۋىنشا، وندا سىرت كوزگە  ەشكىم زارداپ شەكپەگەن، كەرىسىنشە، كومەك الىپ جاتقانداي كورسەتۋگە تىرىسادى. جانە ونداعى ادامدار كوبىنە "ەكسترەميزمەن زارداپ شەككەندىكتەن، كوزقاراسىمدى وزگەرتۋگە كەلدىم" دەپ سۇحبات بەرەدى. بىراق، ولاردىڭ ءار ايتقان ءسوزىن قىتاي بيلىگىنەن كەلگەن وكىلدەر قاداعالاپ تۇرعانىن ايتادى.

قازىر اتالعان لاگەردە قازاق، ۇيعىر جانە تاعى باسقا از حالىقتىڭ وكىلدەرى بار. ولارعا نەگىزىنەن قىتاي ءتىلى مەن تيىم سالىنعان ءدىن تۋرالى زاڭى وقىتىلادى.

ال، ءجۋرناليستىڭ "ەگەر مۇنداعىلار ءوز ەركىمەن كەتە الماسا، تۇرمەدەن نە ايىرماشىلىعى بار؟" دەگەن ساۋالىنا ماحەمۋتي اتتى وقىتۋشى "كوپشىلىكتىڭ بۇل جەردى نەگە تۇرمە دەپ اتايتىنىن تۇسىنبەيمىن. بۇل نەگىزىنەن ءبىلىم بەرۋ ورتالىعى" دەيدى.

سوڭعى جىلدارى سينتسزياندا لاگەردىڭ بۇتىندەي جۇيەسى قالىپتاسقان. بىراق جۋرناليستكە كورسەتكەن لاگەر باسقالاردان ءسال وزگەشە. ماسەلەن، ونداعى بوي جازاتىن الاڭعا جاقىندا عانا سپورت نىسانى ورناتىلعان. وسىدان سوڭ جۋرناليست بۇل لاگەر تەك سىرت كوزگە كورسەتۋ ءۇشىن جاسالعان دەپ كۇدىكتەنەتىنىن ايتادى.

سول لاگەرلەردىڭ بىرىندە بولعان راحيم سەنباي قازىر قازاقستاندا تۇرادى. ول تەلەفونىندا whatsap جەلىسى بولعانى ءۇشىن باس بوستاندىعىنان ايىرىلعان. ونىڭ ايتۋىنشا لاگەردەگى كوڭىلدى اتموسفەرا تەك بيلىك وكىلدەرى مەن جۋرناليستەر كەلگەندە عانا بولادى.

راحيما سەنباي:

- بىرەۋ كەلەتىن كەزدە بىزگە الدىن-الا ء“بىزدىڭ ايتقانىمىزدى ورىندايسىڭدار. ايپەسە، بۇدان دا جامان جاعدايعا تاپ بولاسىڭدار” دەيدى. سوسىن ءبىز ولاردىڭ ايتۋىمەن ءان ايتىپ، بي بيلەيمىز...

ال، قىتاي بيلىگى بۇل لاگەردەن قايتارىلعاندار قوعامعا باسقاشا كوزقاراسپەن قارايتىن بولادى دەيدى.

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz