جەكسەنبى, 24 قاراشا 2024
46 - ءسوز 6611 24 پىكىر 21 ماۋسىم, 2019 ساعات 12:35

ءتىل ماسەلەسىندە وتپەن ويناۋعا بولمايدى

قۇرمەتتى، قاسىم-جومارت كەمەلۇلى!
ەل بيلىكتىڭ ءار ءسوزىن اڭدىپ، ءار ءىسىن باعىپ وتىر. ءدال قازىر پىسپەگەن شەشىمدى اسىعىس قابىلداي سالاتىن كەز ەمەس. ەلمەن ساناسپاسا، ورتاعا سالماسا بولمايدى.

قوعامدى دۇرلىكتىرگەن ماسەلەنىڭ ءبىرى، مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى بولىپ كەشە عانا تاعايىندالعان اقتوتى رايىمقۇلوۆانىڭ قازاققا ءسىڭىپ كەتكەن اۋدارما سوزدەردى قايتادان ورىسشا نۇسقاسىنا اۋىستىرامىز دەگەن شەشىمى.

قوعامنىڭ تالقىلاۋىنا سالماي، پىكىرىن بىلمەي بۇلاي ىستەۋگە ونىڭ مورالدىق حاقىسى جوق. ونسىز دا ەلەڭدەپ وتىرعان ەلدى، وسى ءبىر ويسىز قادام جايسىز كۇيگە ءتۇسىردى. وسىنىڭ وزىنەن كەشەلى-بەرى «بيلىك قازاقتى قۇرتۋعا ءبىرجولا كوشتى، تىلدەن ايىرۋ – ەلدەن ايىرۋ، بۇعان شىداۋعا بولمايدى» دەگەن سياقتى پىكىرلەر قىزۋ تالقىلانىپ جاتىر. بىلايشا ايتقاندا جوق جەردەن ماسەلە شىعارىپ، ەلدىڭ نارازىلىعىن قولدان تۋدىرىپ وتىرسىزدار. سىزگە شىنىمدى ايتايىن. ءوز باسىم «سىنىپ»، «مۇراجاي»، «پايىز»، «ءانۇران»، «مۇراعات»، «مەيرامxانا»، «قولتىراۋىن»، «ۇشاق»، «اقاۋ»، «الەۋەت»، «وتا» دەگەن سوزدەرگە ۇيرەنىپ قالدىم. ساموۆاردى ساماۋرىن دەيتىنىمىز سياقتى بۇل ءساتتى اۋدارىلعان، وتىز جىلدان بەرى ساناعا سىڭگەن سوزدەر. اۋدارىلعانى بار، ەجەلدەن قولدانىلىپ كەلە جاتقانى بار، بۇل سوزدەرگە قازاق ابدەن ۇيرەندى.

كەڭەستىك داۋىردە قالىپتاسقان از عانا توپقا قازاقىلانعان اتاۋلار ۇنامايدى ەكەن دەپ اۋىستىرا سالۋعا مەن قارسىمىن. باسشى ايتسا بولدى ەل قوشتايدى دەگەندى دە قويۋ كەرەك. ال "سىمتەتىك", "قىلتيما", "كۇيساندىق" دەگەن سوزدەرگە كەلسەك، بۇنى ەل قابىلدامادى، سوندىقتان ولاي ايتپايدى دا. بۇل سوزدەردى ەل قولدانادى دەپ قازاققا قارسى بىرەۋلەر كەزىندە نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ اۋزىنا سالىپ جىبەرگەن ەدى. اۋدارمالاردى رەتتەۋ كەرەك دەگەن سودان باستالعانىن دا بىلەمىز.

نەگىزىندە اۋدارمادان قورقاتىن ەشتەڭە جوق. ءتىل - ءتىرى اعزا. كەرەگىن الادى، كەرەك ەمەسى قالادى. سوندىقتان اسىعاتىن ەشتەڭە جوق، اقىلعا سالايىق. بۇل شەشىمنەن قايتپايمىز دەيتىن بولساڭىزدار، «كلاسس»، «مۋزەي»، «گيمن» دەپ وزدەرىڭىز ايتا بەرىڭىزدەر. بىراق قازاقشا بالاماسىنا تيىسپەڭىزدەر. گيمن دەپ تە، ءانۇران دەپ تە ايتا بەرەيىك. بۇل ءتىلىمىزدى بايىتپاسا كەمىتپەيدى. ءتىل كوميتەتى، تەرمينكوم، ءتىل ينستيتۋتىنىڭ ماماندارى سىزدەرگە باعىنىشتى بولعاندىقتان ءۇنسىز كەلىسىپ وتىرعان بولار. بىراق ىشتەي ولار دا نارازى.

سوندىقتان ءتىلدى تۇقىرتىپ، ەلدى تۇرتپەكتەي بەرۋدى قويۋ كەرەك. تىم بولماسا ەلدىڭ تالقىلاۋىنا سالىڭىزدار. جانى اشىعان ءار ادام پىكىرىن ءبىلدىرسىن، تالقىلاۋعا قاتىسسىن. ءتىل - ۇلتتىڭ جانى. ءتىل، جەر، تاۋەلسىزدىك ماسەلەسىندە وتپەن ويناۋعا بولمايدى.

ءمادي ماناتبەكتىڭ facebook پاراقشاسىنان

Abai.kz

24 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1494
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3263
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5588