قازاق ءتىلىنىڭ قولدانىلۋ اياسى كەڭىمەي، قاجەتىمىزدى وتەمەي، مىڭ جەردەن ايقايلاپ اتتانداساق تا، ونىڭ مارتەبەسى ارتپايدى. ۋاقىتىندا قوعام قايراتكەرى امانكەلدى ايتالى «قازاق ءتىلى مال تاباتىن تىلگە اينالماي، كوسەگەسى كوگەرمەيدى» دەگەن ەدى. وكىنىشكە قاراي، وسىنى بىلە تۇرا ءبىزدىڭ ناقتى سوزدەن ىسكە كوشەر ءتۇرىمىز كورىنبەيدى.  سونىڭ سالدارىنان قازاق ءتىلىنىڭ جايى ءوز جەرىندە وگەي بالانىڭ كۇيىن كەشىپ وتىر. مۇنداي كۇيدەگى ءتىلىمىزدى اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ  جاتسىنىپ سىرتقا تەبەدى ەكەن.

وتكەن سەنبى-جەكسەنبىدە ەلوردادا تۇركى تىلدەس جۋرناليستەر قورىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن  سالا ماماندارىنا ارنالعان سەمينار-ترەنينگ وتكەن ەدى. قاتىسۋشىلاردان اقى-پۇل سۇراماي دەمەۋشىلەردىڭ گرانتىمەن ۇيىمداستىرىلعان شارادا العان جاقسى ماعلۇماتىمىز جانە يگەرگەن ماشىعىمىزدىڭ ءبىرى موبيلدىك قوسىمشىلاردى جۇمىس بابىنا پايدالانۋ بولدى.

بۇعان ءبىر جاعىنان قۋانسام، ءبىر جاعىنان قاتتى قاپالاندىم. قۋانعانىم، ديكتوفون تاسپاسىنا تۇسكەن جازبالاردى ۇيالى تەلەفونىما ListNote قوسىمشاسىن  جۇكتەپ الىپ، ءماتىنىن بىردەن ءتۇسىرىپ الاتىنىم. اۋديو تاسپاعا تۇسكەن جازبالاردى تۇگەلدەي قايتا تىڭداپ، كەرەگىن قاعازعا ءتۇسىرۋ، تاپسىرلەۋدىڭ قيىندىعىن، مۇنىڭ ادامدى وتە ىعىر ەتەتىن قيىن جۇمىس ەكەنىنىن اسىرەسە مەرزىمدىك باسىلىمدار جۋرناليستەرى جاقسى بىلەدى. وسىدان قۇتىلدىم- اۋ، دەپ جۇرەگىم جارىلا جازداعان.

سويتسەك، بۇل قوسىمشا ارقىلى تەك ورىسشا سوزدەر عانا تانىلادى ەكەن. ال، قازاقشا وندا مۇلدە ۇعىنىلمايتىن بولىپ شىقتى. ءبىز قوسىمشانىڭ مۇمكىندىگىن  تەكسەرۋ ءۇشىن اجە دەگەن ءسوزدى ايتىپ كورگەنبىز. سويسەك، اجە دەگەن ۇلت اناسىنىڭ ۇلىق ەسىمى الگى جەردە كوپە-كورنەۋ كەلەكەگە اينالىپ، ماسساج دەپ تانىلدى. وزەگىمىز ورتەندى. ەندى شە، قايدا دا مازاق بولاتىن قازاق ءتىلى. ترەنينگتى وتكىزگەن ءىت-مامانى ايبار حاسەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، قوسىمشانىڭ قازاقشانى تانىماۋى موبيلدىك جۇيەگە قازاق تىلىندەگى سوزدىك قوردىڭ ەنگىزىلمەۋىنىڭ سالدارى ەكەن.

ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ ماقساتىندا نە جاسالىنبادى؟ زاڭ دا قابىلداندى، ارنايى دايىندالعان باعدارلاما دا ىسكە اسىرىلدى، قاپتاعان كوميتتەتەر دە قۇرىلدى. بۇگىندە ەرىنبەگەننىڭ ءبارى ءتىل ماسەلەسىن كوتەرۋمەن كەلەدى. قازاقشا سويلەيتىندەردىڭ الدىنا بارىپ قازاقشا سويلەڭدەر اقىرعانداردى دا كوز كوردى.

الايدا، ودان نە پايدا ەگەر قازاق ءتىلى مال تاباتىن تىلىمىزگە اينالماسا، الەمدى ۇرشىقشا ءيىرىپ تۇرعان اقپاراتتىق تەحنولوگيامەن بىتە قايناسىپ، ۇلتتىڭ يگىلىگىنە قىزمەت ەتپەسە؟ ەلەكتروندى ۇكىمەت، تسيفرلى تەحنولوگيا دەيمىز...قازىر بارلىق سالانىڭ بولىنبەس بولشەگىنە اينالعان وسى شارادا زامان تالابىنا ساي مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانىلۋ اياسىن كەڭەيتۋ نەلىكتەن ەسكەرىلمەي وتىر دەگەن زاڭدى سۇراق تۋادى؟ بۇل بىزدەگى مامانداردىڭ بىلىكسىزدىگى مە، الدە قۇلىقسىزدىق پا؟

ايشا قۇرمانعالي

Abai.kz