وتكەندە ءماجىلىس «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعى تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭ جوباسىنا تۇزەتۋلەردى ماقۇلدادى. ماجىلىستە ءسوز العان ورتالىقتىڭ باسشىسى قايرات كەلىمبەتوۆ قارجى الاڭى ارقىلى تارتىلعان ينۆەستيتسيا مەن قارىز كاپيتالى تۋرالى مالىمەت بەردى.

ونىڭ ايتۋىنشا، 2018-2019 جىلدارى احقو ارقىلى ەلىمىزگە شامامەن 2,5 ملرد دوللار ينۆەستيتسيا تارتىلعان. ونىڭ ىشىندە قارىز كاپيتالى 2 ميللياردتان اسادى. ال، مەنشىكتى كاپيتال 216 ميلليون تەڭگە بولعان كورىنەدى.

سونىمەن قاتار ول احقو قىزمەتكەرلەرىنىڭ قانشا جالاقى الاتىنى تۋرالى ايتىپتى. ءبىزدىڭ كوڭىلىمىزدى اۋدارعانى دا وسى بولدى.

كەلىمبەتوۆتىڭ سوزىنشە، «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ باسشىلىعىنداعى ازاماتتارعا بونۋستار بەرىلمەيدى ەكەن. جانە ولار «بايتەرەك» حولدينگىنىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن دەڭگەيلەس كولەمدە جالاقى الادى. كەلىمبەتوۆ كەلتىرىپ وتىرعان  دەرەككە سەنسەك، «بايتەرەك» باسشىلارىنىڭ ايلىعى شامامەن 5 مىڭ دوللار كولەمىندە بولادى.

ەندى وسى 5 مىڭ اقش دوللارىن قازىرگى كۋرسپەن ەسەپتەپ، تەڭگەگە اۋدارساق - 1 938 500 تەڭگە بولادى. بۇل جاڭاعى كەلىمبەتوۆ باسشىلىق ەتەتىن ورتالىق باسشىلارىنىڭ ايلىق جالاقىسى.

ميلليونداپ ايلىق الاتىن جالعىز كەلىمبەتوۆتەر ەمەس. اقوردا مەن ۇكىمەتتى ايتپاعاندا، ءتۇرلى لاۋازىمداعى اكىمدەر مەن پارلامەنت دەپۋتاتتارىنىڭ ايلىق تابىسى دا ميلليوننىڭ توڭىرەگىندە ەكەنى ءبىرازدان بەرى ايتىلىپ ءجۇر.

جالپى، لاۋازىمدى قىزمەتتەگىلەردىڭ تابىسى تۋرالى اشىق مالىمەت اسا كوپ ەمەس. دەسە دە، اكىم-قارالاردىڭ كەيبىرى جالاقىسىن جاسىرماي ايتىپ تا ءجۇر. ماسەلەن، باتىس قازاقستاننان ەلورداعا كوش تۇزەگەن كولگىنوۆ مىرزانىڭ ايلىعى 770 مىڭنان جوعارى ەكەن. استاناعا اۋىسسام دا ايلىعىم سول مولشەردە قالادى دەگەن التاي كولگىنوۆ نۇر-سۇلتانداعى جۇمىستىڭ قانشا دەگەنمەن اۋىر ەكەنىن ايتادى.

ال، ەلوردانىڭ ەكس-اكىمى بولعان باقىت سۇلتانوۆ سول قىزمەتتە وتىرعاندا 960 مىڭنان استام ايلىق العانىن ايتقان. الايدا، سۇلتانوۆ تا مۇنى ەڭ تومەنگى 34 جالاقىنىڭ قاتارىنا جاتادى دەپ رەنجىگەندەي بولىپ ەدى.

الماتى اكىمىنىڭ ايلىعى 950 مىڭ تەڭگە. بىراق، ساعىنتاەۆ ونىڭ 200 مىڭىن سالىققا تولەيدى ەكەن. ال، الماتىنىڭ بۇرىنعى اكىمى باۋىرجان بايبەك بۇل قىزمەتتە جۇرگەندە 600 مىڭ تەڭگە ايلىق الاتىنىن ايتقان.

ەندى ايماق اكىمدەرىنىڭ ايلىعىنا از-كەم توقتالىپ وتسەك:

2018 جىلدىڭ قازان ايىنداعى مالىمەتتەر بويىنشا، پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى بولات باقاۋوۆتىڭ ايلىعى - 744 مىڭ, اتىراۋ وبلىسىنىڭ باسشىسى نۇرلان نوعاەۆ 742 مىڭ الاتىنىن ايتقان. سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى قۇمار اقساقالوۆ 766 مىڭ تەڭگە الادى ەكەن. باسقا ءوڭىر باسشىلارى ازىرگە ايلىق تابىسى تۋرالى ايتا بەرمەيتىن كورىنەدى.

ال، مينيسترلىك وكىلدەرى شە؟

بىزگە بەلگىلىسى بجعم ۆيتسە-ءمينيسترى شولپان كارينوۆا 600 مىڭ ايلىق الاتىنىن ايتقان. تاعى ءبىر بعم ۆيتسە ءمينيسترى رۇستەم بيعاري 640 مىڭ ايلىق الادى. ال، ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى اقمادي سارباسوۆ 650 مىڭ الاتىنىن ايتادى.

دەپۋتاتتاردىڭ جالاقىسى تۋرالى ناقتى مالىمەت جوقتىڭ قاسى. وعان سەبەپ تە جوق ەمەس. وسىدان ەكى جىل بۇرىن ولاردىڭ ايلىعى 1 ملن. تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلەتىنى جاريا بولعان. ول قوعام تاراپىنان قىزۋ تالقىعا ءتۇستى. ءتىپتى، ەكس-سەناتور ءۋاليحان قايسار پارلامەنتتەگى 150-دەن استام دەپۋتاتتى باعۋ مەملەكەتكە ۇلكەن شىعىن، دەگەن بولاتىن.

ەكس-سەناتوردىڭ سوزىنشە، دەپۋتاتتار ەلوردانىڭ ورتاسىنداعى «نۇر سايا» كەشەنىندەگى پاتەردە تەگىن تۇرادى. قىزمەتتىك كولىك جانە مەديتسينالىق قىزمەت تەگىن كورسەتىلەدى. وعان قوسا، ءار مەرەكە سايىن ميلليون تەڭگە كولەمىندە سىياقى الاتىنىن ايتقان ەدى.

ال، ەڭ مىقتى جۇمىس ىستەيدى دەگەن دەپۋتات كۇنىنە ەڭ كوبى 80-100 بەت قاعاز وقيدى ەكەن. وسى ءۇشىن ولارعا ميلليون جالاقى تولەۋ قانشالىقتى ادىلەتتى، دەگەن...

سالىستىرۋ ءۇشىن ايتايىق، 2019 جىلعى ەسەپ بويىنشا، قازاقستانداعى ەڭ تومەنگى ايلىق جالاقى - 42 500 تەڭگە بولسا، مەملەكەتتىك بازالىق زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ ەڭ تومەنگى مولشەرى - 16 037 تەڭگە. ال ەڭ تومەنگى زەينەتاقى - 36 108 تەڭگە.

جاردەماقى مەن تۇرمىستىق-الەۋمەتتىك تولەمدەردى، سونداي-اق، ايىپپۇلدار مەن باسقا دا تولەمدەردى ەسەپتەۋ ءۇشىن ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش (اەك) 2 525 تەڭگە دەپ بەلگىلەنگەن. ال بازالىق الەۋمەتتىك تولەمدەردى ەسەپتەۋ ءۇشىن ەلدەگى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى - 29 698 تەڭگە ەكەن.

ال رەسمي ستاتيستيكا تۇزۋشىلەر ەلدەگى ورتاشا جالاقى مولشەرىن ەسەپتەگەندە جاڭاعى 2 ميلليون الاتىندار مەن 42 مىڭ تەڭگە الاتىنداردىڭ جالاقىسىن ورتاق ەسەپ قىلادى. سودان شىققان قورىتىندى سان - قازاقستانداعى ورتاشا جالاقى بولىپ بەلگىلەنەدى.

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz