1-قاڭتاردان باستاپ قر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ قول قويعان بىرنەشە زاڭ كۇشىنە ەندى. 

مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ

پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ 28 جەلتوقسان كۇنى "مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ تۋرالى" زاڭعا قول قويدى. بۇل زاڭ جوباسىندا ەڭبەك ەتۋ قابىلەتىنەن ايىرىلۋ، اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋ جانە جۇمىسىنان ايىرىلۋ بويىنشا الەۋمەتتىك تولەمدەردى تاعايىنداۋ كەزىندە قولدانىلاتىن پارامەترلەر قايتا قارالدى. بۇل تولەمدى ورتاشا ەسەپپەن 30 پايىزعا ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

زاڭ جوباسىنىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرى: مەديتسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇرگىزۋ ارقىلى جالپى ەڭبەككە قابىلەتتىلىگىن جوعالتۋ دارەجەسىن كۋالاندىرۋ جانە بەلگىلەۋ نەگىزىندە ەڭبەككە قابىلەتتىلىگىن جوعالتۋ كوەففيتسيەنتىن ايقىنداۋدىڭ جاڭا تەتىگىن ەنگىزۋ; مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ جۇيەسىندە قاتىسۋ ءوتىلىنىڭ قول جەتكىزىلگەن كوەففيتسيەنتىن جىل سايىن ارتتىرۋ; اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋ جاعدايى بويىنشا الەۋمەتتىك تولەمدەردى ەسەپتەگەن كەزدە اسىراۋىنداعىلار سانىنىڭ قولدانىستاعى كوەففيتسيەنتىن ارتتىرۋ; جۇمىستان ايىرىلۋ سەبەپتەرىنە قاراماستان 6 ايعا دەيىنگى مەرزىمگە جۇمىسىنان ايىرىلۋ بويىنشا الەۋمەتتىك تولەمدەردى تاعايىنداۋ ارقىلى جۇمىستان ايىرىلۋ.

مەملەكەت ەكونوميكالىق بەلسەندىلىگى تومەن حالىق ءۇشىن جارنا تولەيتىن بولادى. جۇمىس بەرۋشىلەر جالدامالى جۇمىسشىلار ءۇشىن تولەيدى، ال قىزمەتكەرلەر مەن سالىق ورگاندارىندا تىركەلگەن ءوزىن-ءوزى قامتىعان ازاماتتار وزدەرى ءۇشىن وزدەرى تولەيتىن بولادى. ودان بولەك، الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورى جارناسىن تولەۋدەن ازاماتتاردىڭ 15 ساناتى بوساتىلادى.

اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك 

سونىمەن قاتار پرەزيدەنت "مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ تۋرالى" جانە "قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ، الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى" زاڭىنا دا قول قويدى.

مەملەكەتتىك جاردەماقى بالا سانىنا قاراي بەرىلەدى:

-ءتورت بالاسى بار وتباسىلارعا –  42 496 تەڭگە;

-بەس بالاعا – 53 127 تەڭگە;

-التى بالاعا – 63 757 تەڭگە;

-جەتى جانە ودان دا كوپ بالالارعا – 74 388 تەڭگە.

بۇدان بولەك، اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەكتىڭ قولدانىستاعى جۇيەسى قايتا قارالدى. ەندى اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك قازىرگىدەي 6 نەمەسە 12 ايعا ەمەس، توقسان سايىن تاعايىندالادى.

ماس كۇيىندە كولىك جۇرگىزگەندەر 10 جىلعا سوتتالادى

"قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە قىلمىستىق، قىلمىستىق-پروتسەستىك زاڭنامانى جەتىلدىرۋ جانە جەكە ادام قۇقىقتارىنىڭ قورعالۋىن كۇشەيتۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى" دا زاڭعا قول قويدى.

بۇل زاڭعا سايكەس، كولىكتى ماس كۇيىندە جۇرگىزگەنى ءۇشىن جازا كۇشەيتىلگەن. باس پروكۋروردىڭ ورىنباسارى مارات احمەتجانوۆتىڭ ايتۋىنشا، جىل باسىنان بەرى ماس جۇرگىزۋشىلەردىڭ كەسىرىنەن مىڭعا جۋىق ادام قازا تاۋىپ، جاراقات العان.

ەندى ماس كۇيىندە وسىنداي قىلمىس جاساعان ادام 10 جىلعا باس بوستاندىعىنان، سونداي-اق، ءومىر بويى كولىك باسقارۋ قۇقىعىنان ايىرىلادى. اكىمشىلىك قۇقىقبۇزۋشىلىق كودەكسىندە ماس كۇيىندە كولىك ايداعانى ءۇشىن 30 تاۋلىككە دەيىن اكىمشىلىك قاماۋ مەرزىمى ۇزارتىلىپ، كولىك جۇرگىزۋ قۇقىعىنان ايىرۋ مەرزىمى 8 جىلعا ۇلعايادى.

سونىمەن قاتار، ەگەر ازامات ءوز كۋالىگىنەن ايىرىلسا دا ماس كۇيىندە كولىكتىڭ رولىنە وتىرسا، وندا كولىك جۇرگىزۋ قۇقىعىنان ءومىر بويىنا ايىرۋ دا وسى جەردە قاراستىرىلعان.

مال ۇرلاعانداردىڭ جازاسى كۇشەيتىلەدى

مال ۇرلايتىنداردىڭ دا جازاسى وسى زاڭدا كۇشەيتىلگەن. مارات احمەتجانوۆتىڭ ايتۋىنشا، ستاتيستيكا بويىنشا ۇرلىق بويىنشا ىستەردىڭ كوبىسى تاتۋلاسۋمەن اياقتالىپ جاتادى. سوندىقتان وسى قىلمىس تۇرىمەن كۇرەستى كۇشەيتىپ، جاۋاپتىلىقتى قاتاڭداتۋ كەرەك دەپ وتىر.

ەندى وسى قىلمىستا "تەرىس قىلىق" پەن "ورتاشا اۋىر قىلمىس" دەگەن انىقتاما بولمايدى. زاڭ جوباسى بويىنشا قوماقتى ايىپپۇل مەن 5 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى قاراستىرىلعان. ال ءىرى مولشەردە ادامدار توبىمەن الدىن الا ءسوز بايلاسىپ جاسالسا، 7 جىلعا دەيىنگى جازا بولادى. بىرنەشە رەت بۇزىپ كىرگەنى ءۇشىن – 10 جىل. اسا ءىرى كولەمدە جانە قىلمىستىق توپ بولىپ ۇرلىق جاساسا، 12 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ كوزدەلگەن.

پەداگوگ مارتەبەسى