بيزنەستى اشۋعا ارنالعان مەملەكەتتىك قولداۋ - بيزنەستى اشۋ ءۇشىن ەڭ ۇلكەن كەدەرگى.

بۇل جولعى اڭگىمە «دامۋ» قورى جايىندا. جەتى جىلداي اقپارات سالاسىندا قىزمەت ەتىپ، وسى باعىتتاعى مەملەكەتتىك قولداۋلار جايلى ايتىپ كەلگەم. بىراق، جەتى اي شاپقىلاعاندا جاعدايدىڭ مۇلدە باسقاشا ەكەنىنە كوز جەتتى. ي تو بۇل جۇمسارتىپ جەتكىزىپ تۇرعانىم.

سونىمەن، «دامۋ»-دا نەڭ بار دەيسىز عوي؟ جارناماسى جەر جارىپ جاتقان مەملەكەتتىك قولداۋدى الۋ ءۇشىن وسى قورعا باردىق. ويتكەنى، كەپىل بولامىز دەپ تۇر سايتىندا. جالپى، نەگىزگى فۋنكتسيالارىنىڭ ءبىرى عوي. بىراق، وعان قول جەتكىزۋ ءۇشىن ءبىراز شاپقىلاۋعا تۋرا كەلەدى دەدى. تەكسەرىسى بار، باسقاسى بار، ايتەۋىر، سونىڭ بارىنەن ءوتۋ كەرەك ەكەن. البەتتە. جۇگىرىستى باستادىق. قىسقاسى، وسى جارتى جىلدان استام ۋاقىتتا ءبىز بارلىق تەكسەرىستەن وتتىك. قورلىعىنا دا، زورلىعىنا دا كوندىك. ابسۋردقا تولى تالاپتارىن ورىندادىق. بۇكىل تاراپتان رۇقسات الىپ، ء(تىپتى، جەكە سانالاتىن بانكتىڭ ءوزى ماقۇلدادى) اينالىپ قايتا قورعا كەلمەيمىز با؟! كونتسەرت وسى جەردە باستالدى. انانى-مىنانى قازبالاپ، تىرناق استىنان كىر ىزدەگەندەي بولدى. ويتكەنى، قوردىڭ رەسمي «وتكازىندا» ەشقانداي سەبەپ كورسەتىلمەگەن. بىراق، اۋىزشا ايتتى. كەزىندە ايەلىم نەسيەسىن كەشىكتىرىپ تولەگەن. ودان كەيىن عيماراتتىڭ جالعا الۋ اقىسى قىمباتتىعىن العا تارتتى. قىسقاسى، اناۋ-مىناۋ دەپ جىلى شىعارىپ سالدى عوي. ناقتى كوز جەتكىزگەنىم، مەملەكەتتىك قولداۋدى الۋ تەتىكتەرى سول قولداۋدى بەرەتىندەرگە ىڭعايلى قىلىپ جاسالعان. ياعني، بەرگىسى كەلسە، بارىنە كوز جۇما سالۋعا بولادى. بەرگىسى كەلمەسە، ايتەۋىر، بىردەڭە تابۋعا بولادى. وعان تاعى ءبىر دالەل – جۇگىرىستى باستاعاندا-اق «تانىسسىز بولمايدى» دەگەن اڭگىمەنى ەستىدىك. بىراق، تاپپادىق. ىزدەگەنىمىز دە شامالى. ويتكەنى، سەنىم بولدى عوي. سەنىممەن جارتى جىل ويناپ، لاقتىرا سالۋ جاقسى نارسە ەمەس.

جارتى جىل دەمەكشى. «دامۋ» قورى مەنەدجەرىمەن بولعان ديالوگتان:
- قۇجاتتارمەن شاپقىلاپ جۇرگەنىڭىزگە قانشا بولدى؟
- جارتى جىل
- بىزدە ادامدار جىلدان استام دا ۋاقىت جۇرەدى.

وسىنىڭ وزىنەن-اق ەلدەگى بيزنەستىڭ احۋالى، ناقتى ايتقاندا، وعان دەگەن مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ دەڭگەيى انىق كورىنىپ تۇر. ويتكەنى، ءبىر جىل ۋاقىتتا كەز-كەلگەن بيزنەس-جوسپار ءشىرىپ كەتپەي مە؟! قازىرگى زاماندا كۇندەلىكتى جاڭا تەحنولوگيا مەن قىزمەت تۇرلەرى شىعىپ جاتىر. ال، ءبىر جىل ىشىندە قاي-قايسى دا وزەكتى بولماي قالۋى مۇمكىن. باسقا ەلدەر 1 كۇندە، ءتىپتى، 1 ساعاتتا شەشەتىن ماسەلەلەر بىزدە نەگە جىلدارعا سوزىلادى؟ ال، سوڭىندا «وتكاز»!

ودان كەيىن جالپى «دامۋدىڭ» فۋنكتسيالارىنا قاتىستى سۇراق كوپ. ويتكەنى، بيزنەستى باستايتىندارعا كەپىل بولامىز دەيدى. قىمبات مۇلىگىڭ بولماسا، كەپىلدى الۋ مۇمكىن ەمەس. قىمبات مۇلىگىڭ بولسا، قورسىز-اق نەسيە الۋعا بولادى. وندا «دامۋدىڭ» نە قاجەتى بار؟ ۇكىمەت بيزنەستى قولداۋعا قارجى بولەدى. ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر بەرەدى. ياعني، قوردىڭ قىزمەتىسىز-اق بيزنەس ءوز قارقىنىمەن جۇرە بەرەدى عوي.

بۇعان قوسا، «دامۋ» قورىنان «وتكاز» العان جالعىز ءبىز ەكەن. ياعني، بۇگىنگە دەيىن ونداي جاعدايلار تىركەلمەدى دەدى. بىراق، الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازبالارىمنان كەيىن، ءبىراز سابىلىپ، ءبىراز ساندالىپ، اقىرى سانىن سوعىپ قالعاندار كوپ ەكەنىن بايقادىم. جەكەگە شىعىپ، مۇڭىن شاعىپ جاتقاندار جەتەرلىك.

سەبەپتەرگە قاتىستى تاعى بىرەر ءسوز. ولاردى جوققا شىعارا المايمىن. راسىمەن دە، كەيبىر ولقىلىقتار بار. بىراق، ەندى مەملەكەتتىك قولداۋدى الىپ جاتقانداردىڭ ءبارى پەرىشتە ەمەس قوي. ولار سوندا اناسىنىڭ جاتىرىنان شىعا سالىپ تىكەلەي قورعا قاراي تارقان با؟ ءومىر سۇرگەسىن ءارتۇرلى جاعدايلار بولادى. وعان «وتكاز» بەرۋدىڭ سەبەبى رەتىندە قاراپ، سونى عانا نۇقي بەرۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ ويلايمىن. كەرىسىنشە، مەملەكەتتىك قولداۋ وسىنداي جاعدايلاردى رەتتەۋگە، ورايلاستىرۋعا، كومەكتەسۋگە ارنالعان ەمەس پە؟ بىراق، ونى جۇزەگە اسىراتىندار باسقاشا ويلايتىن سياقتى. وعان ءبىر دالەل – بىردە ەلورداداعى كەڭسەسىنە بارىپ، جاۋاپتى ماماندارىمەن جولىقتىق. سۇراقتارىنىڭ ءبارى ءبىرتۇرلى: «ول بيزنەس جۇرمەي قالماي ما؟»، «كەيىن بانكروت بولمايسىز با؟»، «تۇتىنۋشىلار تاپپاي قالمايسىز با؟»، «نەسيەنى تولەي الماۋىڭىز مۇمكىن عوي»... ءبىزدىڭ جاۋاپ: كەشىرىڭىز، پيسسيميست بولعانىڭىزعا ءبىز كىنالى ەمەسپىز!

وسىنشا تىرناقشانىڭ ىشىندەگى جاناشىرلىق تانىتۋلارىن تۇسىنبەدىم. ويتكەنى، نەسيەنى الاتىن ءبىز. ول جاۋاپكەرشىلىك ماڭگىلىك ءبىزدىڭ مويىندا. ال، بەرىلەتىن اقشا ۇكىمەتتىكى. ياعني، ءسىز بەن ءبىزدىڭ سالىعىمىز عوي بىلاي ايقاندا. بىراق، وعان قول جەتكىزۋگە قور مۇمكىندىك بەرمەدى.

كوپ قىرتىپ كەتتىم-اۋ) ايتاتىن ماسەلە ءالى دە جەتەدى نەگىزى. قىسقا قايىرار بولسام، وسى مەملەكەتتىك قولداۋعا اپاراتىن باسپالداقتىڭ ءار ساتىسىندا ءبىر-ءبىر پىشاقتان جاسىرىپ قويعانداي اسەر قالدىردى. العا باسقان سايىن قادالا تۇسەدى. اۋىرسىنعاندار بىردەن ارتقا شەگىنەدى. ال، شەگىنبەگەندەر... شەگىنبەگەندەر ءبىز عوي. ءبارىبىر ەشتەڭەگە قول جەتپەيدى.

اسلان قاجەننىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسىنان

Abai.kz