ەكىجۇزدىلىك پەن ەگويزم
قازاقستاندا تراگەديا بولىپ، كريزيسپەن بەتپە-بەت كەلگەندە قوعامدا ەكىجۇزدىلىك پەن ەگويزم نورماعا اينالعانىن ءجيى كورەمىز. سونداي كەزدە بيلىك قوعامنىڭ كلونىنداي كورىنەدى.
2011 جىلعى جاڭاوزەن تراگەدياسى كەزىندە ا-ليا راشەۆتاردىڭ “ادايلىقتاردىڭ وزىنە سول كەرەك. ابدەن ماستانعاندار عوي!” دەگەن سوزىنە ەرىپ، بەيبىت كۇندە ءوز وتانداستارىنىڭ وققا ۇشقانىن ءبىراز قازاقستاندىق ەلەمەدى. مۇمكىن، نەمقۇرايلىق پەن قورقىنىشتان ەلەگىسى كەلمە(ي)دى. قوردايداعى ترەگەديادا 11 ازاماتىمىز قازا بولعاندا كوپشىلىك “ولگەندەردىڭ كوبىسى قازاق ەمەس ەكەن عوي” دەدى دە قويدى.
كوروناۆيرۋس تە ءبىراز جەرىمىزدى اشىپ بەردى. ۋحانداعى قازاقستان ازاماتتارىن مەملەكەت ەلگە الىپ كەلەدى دەگەن كەزدە “اكەلمەڭدەر! ولسە، وزىنەن كورسىن!” دەگەندەر شىقتى. جاقىندا 432 000 قازاقستاندىق كارانتينگە دەيىن شەتەلگە شىعىپ كەتكەن دەگەن اقپارات شىققاندا وتانداستارىن اۋىزى كوپىرىپ قارعاپ-سىلەگەندەردى كوردىك. ماسكالاردىڭ باعاسىن اسپانداتىپ، ءبىر ساتتىك پايداعا كەنەلۋگە تىرىسىپ جاتقانداردى دا كوردىك. جاقىندا قىزىلوردا مەن شىمكەنتتە كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان ادامدار بەلگىلى بولعاندا “ۆيرۋس جۇقتىرعان ادام قاي اۋداننان شىعىپتى؟ مەنىڭ تۋعان جەرىم عوي. ۋايىمداپ وتىرمىن.” دەگەندەر شىقتى. ودان قالسا، كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندارعا “سمەرتنىي پريگوۆور” جازىپ تاستاعاندار قانشاما.
بۇل نەنىڭ كورسەتكىشى؟
مەنىڭ ويىمشا، وسىنداي كوزقاراستار ادام جانە ونىڭ ءومىرىنىڭ قۇنى ءبىزدىڭ قوعامدا كوك تيىن ەكەنىن كورسەتەدى. قوعامدىق كۇندىلىعىمىزدىڭ ءبارى ساياسي جۇيەمەن بىرگە ءىرىپ-شىرىگەن. ازاماتتىق سانامىز ينفانت دەڭگەيدە. ءبىز ءۇشىن ءوزىمىزدىڭ جانە وتباسىمىزدىڭ، ارى كەتسە، قۇدا-جەكجات پەن رۋلاس اعايىننىڭ ءومىرى عانا قۇندى. بويىمىزداعى ادامگەرشىلىك بيلىكتى جەردەن الىپ، جەرگە سالعان كەزدە عانا وياناتىن فەيك-گۋمانيستپىز. “ابايتانۋشىسى” كوپ، بىراق حاكىمنىڭ “ادامزاتتىڭ ءبارىن ءسۇي باۋىرىم دەپ” دەگەنىنە تەرەڭ بويلاي الماعان قوعامبىز.
نە دەگەن ەكىجۇزدى ءھام ەگويست ەدىك…
شالقار نۇرسەيىتتىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسى
Abai.kz