جولىمبەت ماكىشەۆ. شەنەۋنىكتەردىڭ ءتىلىن سىندىراتىن شەشەندىك مەكتەبى كەرەك
قازاقستاندىقتار ءوزارا قازاق تىلىندە تۇسىنىسپەيىنشە، قوعامدا بۇرا تارتۋشىلىق تىيىلمايدى
وگىز اياڭمەن بولسا دا، ءبىز ماسەلەگە ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنان قاراۋعا بەت الىپ بارا جاتىرمىز. بۇل بۇگىنگى كۇننىڭ اقيقاتى. «ەشتەن كەش جاقسى» دەپ اتقارىلىپ جاتقان شارۋاعا وسىلايشا كوڭىل مارقايتۋعا ءماجبۇرمىز ازىرگە..سەبەبى، مەملەكەت وزىمىزدىكى. قازاننىڭ قۇلاعىن قايدان جانە قاشان شىعارسا دا قازانشىنىڭ ءوز ەركى. ونداعى كەيبىر كەم-كەتىكتەردىڭ ۋاقىت وتە تىگىسى جازىلارىنا يلاناسىڭ. بۇل ءاۋ باستا قازاققا بىتكەن قاناعاتشىل قاسيەتتىڭ ءبىرى. الايدا، «ءتوزىم جاقسى قاسيەت بولعانىمەن، ۇزاق توزۋگە تاعى ۋاقىت جوق». مۇنداعى ايتپاعىمىز - ۇلتتىق مۇددەدە تەگەۋرىندىك تانىتىپ جۇرگەندەردىڭ تالابى قاي جاعىنان الساق تا ورىندى. سەبەبى، اسىرا سىلتەسەك تە ءبارىبىر كۇتكەندەگىدەي ەمەس، ودان ءسال تومەنىرەك ناتيجەگە قول جەتكىزەمىز. سوندىقتان بۇل جەردە ۇلتتىق مۇددەگە بايلانىستى كەز-كەلگەن تالاپ ءوزىن اقتاپ شىعا الادى. مەملەكەتتە ءبىر تىلدىك ورتا قالىپتاستىرۋ- ءبىزدىڭ ەندىگى ۋاقىت وزدىرماي قولعا الۋعا ءتيىستى ماسەلەمىز. قازىر ەلىمىزدەگى ەل باسقارىپ وتىرعانداردىڭ دەنى ورىسشا مايىن تامىزىپ سويلەگەنىمەن، قازاقشاعا كەلگەندە دەگبىرى قاشىپ، ويىن جيناقتاي الماي، ءوزىن دە وزگەنى دە ۇيالتىپ جاتادى. مەملەكەت ساياساتىن جۇرگىزىپ وتىرعان ادامنىڭ مەملەكەتتىك تىلدە ەركىن، كوسىلىپ سويلەي الماۋى ماسقارا ءجايت.
قازاقستاندىقتار ءوزارا قازاق تىلىندە تۇسىنىسپەيىنشە، قوعامدا بۇرا تارتۋشىلىق تىيىلمايدى
وگىز اياڭمەن بولسا دا، ءبىز ماسەلەگە ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنان قاراۋعا بەت الىپ بارا جاتىرمىز. بۇل بۇگىنگى كۇننىڭ اقيقاتى. «ەشتەن كەش جاقسى» دەپ اتقارىلىپ جاتقان شارۋاعا وسىلايشا كوڭىل مارقايتۋعا ءماجبۇرمىز ازىرگە..سەبەبى، مەملەكەت وزىمىزدىكى. قازاننىڭ قۇلاعىن قايدان جانە قاشان شىعارسا دا قازانشىنىڭ ءوز ەركى. ونداعى كەيبىر كەم-كەتىكتەردىڭ ۋاقىت وتە تىگىسى جازىلارىنا يلاناسىڭ. بۇل ءاۋ باستا قازاققا بىتكەن قاناعاتشىل قاسيەتتىڭ ءبىرى. الايدا، «ءتوزىم جاقسى قاسيەت بولعانىمەن، ۇزاق توزۋگە تاعى ۋاقىت جوق». مۇنداعى ايتپاعىمىز - ۇلتتىق مۇددەدە تەگەۋرىندىك تانىتىپ جۇرگەندەردىڭ تالابى قاي جاعىنان الساق تا ورىندى. سەبەبى، اسىرا سىلتەسەك تە ءبارىبىر كۇتكەندەگىدەي ەمەس، ودان ءسال تومەنىرەك ناتيجەگە قول جەتكىزەمىز. سوندىقتان بۇل جەردە ۇلتتىق مۇددەگە بايلانىستى كەز-كەلگەن تالاپ ءوزىن اقتاپ شىعا الادى. مەملەكەتتە ءبىر تىلدىك ورتا قالىپتاستىرۋ- ءبىزدىڭ ەندىگى ۋاقىت وزدىرماي قولعا الۋعا ءتيىستى ماسەلەمىز. قازىر ەلىمىزدەگى ەل باسقارىپ وتىرعانداردىڭ دەنى ورىسشا مايىن تامىزىپ سويلەگەنىمەن، قازاقشاعا كەلگەندە دەگبىرى قاشىپ، ويىن جيناقتاي الماي، ءوزىن دە وزگەنى دە ۇيالتىپ جاتادى. مەملەكەت ساياساتىن جۇرگىزىپ وتىرعان ادامنىڭ مەملەكەتتىك تىلدە ەركىن، كوسىلىپ سويلەي الماۋى ماسقارا ءجايت.
ۇلتتىق مۇددەگە قاتىستى ىستەردە وپىق جەگىزىپ، بارماق تىستەتەتىن ولقىلىقتار جىبەرىپ جۇرگەنىمىز وسىنداي شەنەۋنىكتەردىڭ كەسىرى. سوندىقتان، اسىرەسە بيلىك تۇتقاسىنداعىلاردىڭ قازاق تىلىندە جاتىق سويلەۋى - مەملەكەتتىك يدەولوگيانىڭ وزەگىنە اينالۋى ءتيىس. ويىنداعىسىن جۇرتقا جەتكىزە الماعان باسشى باسشى ەمەس. مۇنداي ءدۇبارا شەنەۋنىكتەر حالىقتىڭ مۇڭ-مۇقتاجىنان الىس جاتقان، ۇلتتىق مۇددە ەسكەرىلمەگەن ءدۇبارا شەشىمدەر قابىلداۋعا عانا قابىلەتتى. ال، قازاقتىلدى باسشىلاردى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن استانادا ارنايى شەشەندىك مەكتەبى اشىلۋى كەرەك. بۇل مەكتەپ ۇلتىمىزدىڭ شەشەندىك ءداستۇرىن وقىتاتىن، ويدى قازاقشا ۇتىمدى جەتكىزە ءبىلۋدىڭ ءادىس-امالدارىن ۇيرەتەتىن ۇلكەن ءبىلىم وشاعىنا اينالۋى قاجەت. ول ەڭ الدىمەن مەملەكەتتىك شەنەۋنىكتەردى تاربيەلەۋمەن اينالىساتىن ورتالىق بولۋى كەرەك. ويتكەنى، جۇرتتىڭ كوبىسى ەل باسقارىپ وتىرعان ادامدارعا قاراپ ءسوز تۇزەيدى. قازاق ءتىلىنىڭ جاتىق تىلگە اينالۋى ەڭ الدىمەن وسى باسشىلىقتاعىلارعا بايلانىستى. نەگە دەسەڭىز، انا ءتىلىن اۋىرسىنىپ، قازاقشا سويلەۋدەن جالتاراتىنداردىڭ قىلىعى توڭىرەگىندەگىلەرگە تەك جاعىمسىز اسەر قالدىرادى. بىزگە ءاربىر مەملەكەتتىك قىزمەتكەرگە ءتىلدى قانشالىقتى مەڭگەرگەنىن كورسەتەتىن ارنايى سەرتيفيكات الۋدى مىندەتتەۋ قاجەت سياقتى. بۇل انىقتاما قىزمەتكە تاعايىنداردا ەسكەرىلەتىن باستى تالاپتاردىڭ بىرىنە اينالۋى شارت. تەك وسىنداي تالاپتارمەن عانا ءوز ەلىندە وگەي بالانىڭ كۇيىن كەشىپ وتىرعان قازاق ءتىلىنىڭ قوعامداعى مارتەبەسىن كوتەرىپ،ونى بارشاعا ورتاق تىلگە اينالدىرۋعا بولادى. سوندا عانا ءتىل ءوزىنىڭ لايىقتى تۇعىرىن تابادى. اربىردەن كەيىن ورىس ءتىلى-سوقا سوڭىندا جۇرگەن مۇجىقتىڭ ويدى قىسقا جەتكىزۋىنە قۇرىلعان ءتىل. ال قازاق ءتىلى باتىرلار مەن شەشەندەردىڭ پوەتيكالىق ءتىلى. ونى-ءوزىن قازاقستاندىقپىن دەپ سانايتىن ەلىمىزدەگى بارشا دياسپورانىڭ قاتىناس قۇرالى قىلۋ، قوعامداعى تۇسىنىستىك پەن ىنتىماقتى ارتتىرادى.. بۇقارانىڭ سوندا ءبىر يدەياعا، ءبىر ماقساتقا جۇمىلا قىزمەت ەتۋى دە جەڭىلدەي تۇسەدى. ويتكەنى ارالارىندا الاۋىزدىق تۋسا دا ءبىر تىلدە سويلەيتىندەر جىلدام ءتىل تابىسادى. كوزدەگەن ماقساتتارى دا كوبىنە ورتاق بولىپ كەلەدى.
«اباي-اقپارات»