(دەرەكتى اڭگىمە)

يسپانيانىڭ رەۋس قالاسى. 1852 جىل. شويىن قۇيۋشى گاۋديدىڭ شاڭىراعىنا بەسىنشى ۇل كەلدى. اكەدە ەس جوق. قۋانىشتى. «انتوني» بولسىن ەسىمى. بۇل كاتالونيانىڭ اتىن الەمگە ايگىلەيتىن ۇل بولادى. اكە جۇرەگى وسىنى سەزىنەدى.

كىشكەنتاي انتوني اكە جانىنان قالماي ەر جەتتى. شويىن قۇيۋدىڭ شەبەرى – اكە كاسىبىن جەتە-اق مەڭگەرگەن. ول شويىن مەن تاس، تەمىر مەن قىش ۇيلەسىمدىلىگىن ىزدەدى. قورشاعان ورتانىڭ ءوزى قيالعا سۋرەت قوسپاي ما؟ ءرومانتيزمنىڭ دە ءبىر لەبى ەسكەن وسى جىلداردا ساۋلەت ونەرى جاڭاشىل باعىتقا  اۋىسقان.

اكە – بالاعا سىنشى. ول ءانتونيدىڭ دۇنيەگە باسقا ولشەممەن قارايتىنىن اڭعاردى. كەڭىستىكتى گەومەتريالىق ولشەممەن ۇيلەستىرۋگە تىرىسادى. سوندىقتان دا ءبىلىمسىز، ءوزى سياقتى  قارابايىر شويىن قۇيۋشى شەبەر بولىپ قالۋى مۇمكىن.

ول ەڭ ادەمى ءۇيىن ساتىپ، انتونيدى بارسەلوناداعى ساۋلەتكەرلىك وقۋعا جىبەردى.

انتوني تەك ستۋدەنت بولىپ قالماي قالا ساۋلەتشىلەرىمەن قويان-قولتىق جۇمىس ىستەدى. ەسىمى ەرتە ەل اۋزىنا ىلىكتى. بارسەلوناداعى سيۋدادەل ساياباعىن كوركەمدەۋ، ماريا مونسەراتتىن كاپەللاسىن، كورول الاڭىنىڭ جوباسىن جاسادى. ستۋدەنتتىك جىلدار وتە شىقتى.

– مەن مىنا ديپلومدى ازىرشە كىمگە بەرىپ تۇرعانىمدى تۇسىنە المايمىن، - دەدى دەكان. – الدە ەسۋاس ساۋلەتشىگە، الدە دانىشپانعا...

ول ءومىر سۋرۋگە اسىقتى. انتونيدىڭ قيالى تىم بيىك ەدى. ول قاراپايىم قۇرىلىس ماتەريالدارىمەن بىرگە شويىن ورنەكتەردى ۇيلەستىردى. تاس ءورىمدى اراب ساۋلەتىمەن ۇشتاستىردى. تۇسىنىكسىز ساۋلەتشىنىڭ تۋىندىلارىن تاني بىلۋدە قيىن ەدى. بىراق ونى تاعدىر كاسىپكەر گۋەلەممەن كەزدەستىردى. گراف گۋەلەم انتوني جوبالاعان عيباداتحانالار مەن اقسۋيەكتەر ءۇيىن سالۋعا دەمەۋشىلىك جاسادى. بىراق ەكەۋىنىڭ دە ۇپايى تۇگەل ەدى. ءبىرى تالانتىن دارالاسا، ەكىنشىسى بايىعان ۇستىنە باي ءتۇستى.

يسپانيا كورولى عاجايىپ ساۋلەت ونەرىنىڭ يەسىمەن جۇزدەسكىسى كەلدى. بىراق انتوني گاۋديدىڭ ادام توزگىسىز مىنەزى، قالاي بولسا سولاي كيىنىپ جۇرەتىنىن ەستيتىن دە، بويىن جيىركەنىش بيلەيتىن. جۋىنبايتىن دا دەسەتىن.

نەگە؟ عاشىقتىق دەرتى ەكەن. كاتالونيانىڭ ەڭ سۇلۋ، ەڭ ءبىلىمدى قىزى ونىڭ ماحابباتىنان باس تارتىپتى. ەندى وعان بار سەزىمى مەن ونەرىن تاس پەن شويىنعا، مارمارعا سالۋ عانا قالعان.

كورول باس شايقادى. ايەلگە بولا سەزىمنەن باس تارتۋعا بولا ما؟ دەگەنمەن، كورۋ كەرەك.

ول بارسەلونانىڭ باعىن اشقان بەللەسگۋارد ۇيىنە، ساگرادا فاميليا حرامىنا، استورگ سارايىنا سۇقتانا قارادى. بۇدان ارتىق قانداي ماحاببات كەرەك! ۇلى ماحاببات! ماڭگىلىك ەسكىرمەيتىن ەسكەرتكىش!

جوق... جوق... قالايدا جۇزدەسۋ كەرەك. سارايعا شاقىرىپ قوناقاسى بەرگەن ءجون. ونىڭ قۇرمەتىنە بال ۇيىمداستىرسا دا ارتىق ەمەس.

كورول ايتسا بولدى. باس كەڭەسشى قۇرىلىس ماڭىنا كەلدى. انتونيدى ارەڭ تاپتى. ەكى قولىن جايىپ تاستاپ جىرتىق كورپەنىڭ ۇستىندە ۇيىقتاپ جاتىر.

– اتاقتى انتوني وسى ما؟ اتاعىنا بار بولايىن. قۋ كەدەي عوي، مىناۋىڭ. وسىنى دا كورول ىزدەيدى-اۋ.

– انتوني گاۋدي مىرزا، - دەدى باس كەڭەسشى كورول مورىمەن بەكىتىلگەن حاتتى بەرىپ جاتىپ. – كورول شاقىرىپ جاتىر. مارحابات.

حاتتى اشىپ وقىعان انتوني يىعىن كوتەردى.

– باس كەڭەسشى مىرزا ، - دەدى ول شاڭ شاڭ شۇلىعىن قاعىپ. – مەنىڭ كورولدە شارۋام جوق. قابىلداۋىن دا سۇراعان ەمەسپىن. راحمەت ايتارسىز. كىمنىڭ شارۋاسى بولسا سونىڭ ءوزى ىزدەۋى كەرەك.

باس كەڭەسشىنىڭ ميى اۋزىنا ءتۇستى. مۇنداي دا كورگەنسىزدىك، ادەپسىزدىك بولادى ەكەن-اۋ... ونى يسپانيا كورولى شاقىرىپ جاتقان جوقپا؟ ال، انتوني بولسا ءوز جونىنە كەتتى.

ەڭسەسى تۇسكەن باس كەڭەسشى كورول الدىنا جاسقانشاقتاي، يمەنە كىردى. ءوڭ-ءتۇس جوق.

كورول ءمان-جايعا قانىقتى دا، ءلام-ميم دەمەستەن ءوز بولمەسىنە كىرىپ كەتتى. سالدەن كەيىن ول ءسان-سالتاناتىمەن، كۇزەتشىلەرىمەن سارايدان شىعىپ، ماتاروعا بەتتەدى. بۇل - بارسەلونانىڭ ەڭ سۇلۋ ايماعى. كاتالوندىقتاردىڭ ماقتانىشى. ەندى انتوني گاۋدي ەسىمى تاريحتا قالعانى قالعان. بىراق بۇل قۇرىلىستار قاي كورولدىڭ تۇسىندا سالىنىپ ەدى؟ سونى ۇرپاق بىلەر مە ەكەن؟

ولار قۇرىلىس قىزعان شاقتا كەلدى. انتوني ورنەكتى شويىن بالكوندى ورنىقتىرىپ جاتقان قۇرىلىسشىلارعا باسشىلىق جاساپ تۇر.

كورول يسپان تىلىندە انتوني گاۋديعا ءتىل قاتتى. كورول جاۋاپ ەستي العان جوق.

– كورول امانداسىپ تۇر عوي، دەدى وعان نوكەرلەرىنىڭ ءبىرى كاتالونشا. – ادەپسىزدىك تانىتقانىڭ قالاي؟

– مەن كاتالوندىقپىن. مىناۋ كاتالونيانىڭ جەرى. مەن باسقا تىلدە سويلەي بىلمەيمىن.

– سەن نە دەپ تۇرسىڭ؟ بۇل ءبىرتۇتاس يسپانيا ەمەس پە؟

– يا، بىراق بۇل يسپانيانىڭ كاتالون اۆتونوميالى ايماعى. بۇل جەردىڭ ءوز ءتىلى بار. كاتالون ءتىلى ءالى ءتىرى عوي...

كورول ءوز بودانىمەن ءتىلماش ارقىلى سويلەسۋگە ءماجبۇر بولدى.

ءۋاليحان قاليجان

Abai.kz