پارلامەنتكە وتەتىن پارتيالىق تىزىمگە ايەلدەر مەن جاستار ءۇشىن ارنايى كۆوتا بولىنبەك. بۇل تۋرالى مينيستر مارات بەكەتاەۆ ايتتى.

«زاڭ جوباسىنا سايلاۋداعى پارتيالىق تىزىمگە ايەلدەر مەن جاستار ءۇشىن ارنايى 30 پايىزدىق كۆوتا ەنگىزۋ ۇسىنىلىپ وتىر. وسىعان بايلانىستى «سايلاۋ تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭعا «پارتيالىق تىزىمگە ايەلدەر مەن جاستار ءۇشىن كۆوتا ەنگىزۋ» تۋرالى تالاپ قاراستىرىلاتىن بولادى»، - دەپتى قازاقستاننىڭ ادىلەت مينيستر مارات بەكەتاەۆ.

ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، بۇل الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندە قولدانىستا بار پراكتيكا. ول جاستار مەن ايەلدەردىڭ سايلاۋ پروتسەسسىنە تەڭ ارالاسۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.

«پارتيالىق گەندەرلىك كۆوتانى ەۋروپا ەلدەرى قولدانادى. اسىرەسە گەرمانيا، نورۆەگيا، فرانتسيا مەن بەلگيادا بۇل ارنايى زاڭمەن بەكىتىلگەن. وسى تۇرعىدان كەلگەندە، حالىقارالىق تاجىربيەگە ساي ۇسىنىلىپ وتىرعان نورمالار ايەلدەر مەن جاستارعا ەلدەگى قوعامدىق-ساياسي پروتسەسستەرگە بەلسەندى ارالاسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەپتى مينيستر بەكەتاەۆ.

ايتپاقشى، بۇل زاڭ جوباسى بۇگىن ماجىلىستە ماقۇلدانىپ، ەندى سەناتتىڭ قاراۋىنا جىبەرىلگەن.

ال الەۋمەتتىك جەلىدە پىكىر-ءسوز ءارتۇرلى. كوپشىلىك جۇرت سايلاۋ تۋرالى زاڭنىڭ تالقىعا سالىنۋى، وندا گەندەرلىك ماسەلەنىڭ كوتەرىلۋى پارلامەنت سايلاۋىنىڭ جاقىنداپ قالعانى، دەپ بولجايدى. ءبىز تاۋەلسىز جۋرناليست، قوعام قايراتكەرى ەرمۇرات باپيعا حابارلاسىپ، پىكىرىن بىلدىك.

بۇل قوعامدى الدارقاتۋدىڭ امالى

ەرمۇرات باپي:

- بۇل بارىپ تۇرعان بىلجىراق دۇنيە. گەندەرلىك ساياساتتى زاڭعا تىقپالاۋ، ودان كەيىن جاستاردى اكەلىپ زاڭنىڭ الپەتىن وزگەرتۋگە تىرىسۋ بۇل - قوعامدى الدارقاتۋدىڭ امالى. بۇل باتىسقا، دەموكراتيالىق قوعامدارعا: «ءبىز مىنە، گەندەرلىك ساياساتتى كىرگىزىپ جاتىرمىز، جاستاردى قوسىپ جاتىرمىز»، دەگەن ءوزىنىڭ ويىن ءبىلدىرۋ عانا.

گەندەرلىك ساياسات دەگەن دۇنيە اۋىزەكى ايتىلىپ جۇرگەنى بولماسا، زاڭ جۇزىندە ونداي قۇجات بولعان جوق. قازىر باتىس ەلدەرىندە گەندەرلىك ساياسات دەگەن كەرەمەت. اناۋ مەركەلدەن باستاپ كوپتەگەن ەلدەرىن ايەلدەر باسقارادى. زاڭعا گەندەرلىك تالاپتاردىڭ ەنگىزىلۋى باتىس ەلدەرىنىڭ كوزىن الداۋ. «مىنە، قازاقستانداعى سايلاۋ تۋرالى زاڭدار دەموكراتيالىق جولعا، ءادىل سايلاۋعا ءتۇسىپ كەلە جاتىر»، دەگەن اڭگىمە.

جاستارعا ءبىر عانا ەسىك اشىق، ول - ول - ءسالافيزم مەن ۋاحابيزم

ال ەندى جاستاردىڭ كۆوتاسى دەگەنگە كەلسەك، قازىرگى پارلامەنتتە وتىرعانداردىڭ 80 پايىزى 60-تان اسقان ادامدار ەكەنى بەلگىلى. سوندىقتان، ول پارلامەنتى جاسارتۋ تۇرعىسىنداعى وزدەرىنىڭ كەزەكتى ايلا-امالدارى. ەگەر شىن مانىندە جاستاردىڭ قامىن ويلاپ جاتقان بولسا، اۋەلى «نۇر وتاننىڭ» جاستار قاناتى دەگەن سياقتى دابىرالىقتى قوياتىن ەدى. جاستارعا ناقتى كومەك جاساۋدىڭ، جاستاردى قوعامدىق-ساياسي ومىرگە ارالاستىرۋدىڭ باسقا دا تولىپ جاتقان تەتىكتەرى بار. مىسالى، سايلاۋ تۋرالى زاڭداردى دەموكراتيالاندىرۋ ارقىلى، جاستاردىڭ اراسىنداعى ازاماتتىق-قوعامدىق ۇيىمداردىڭ قۇرىلۋىنا ەركىندىك بەرۋ ارقىلى ت.ب. جاستاردى زاڭ شىعارۋ ىسىنە، ۇكىمەت باسقارۋ ىسىنە تارتۋدىڭ كوپتەنگەن امالدارى بار.

قازىرگى جاعدايدا جاستاردىڭ قول-اياعىن ماتاپ تاستاعانى سونداي ولاردىڭ باراتىن جەرى قالمادى. باراتىن ءبىر عانا اشىق ەسىك بار ول - ءسالافيزم مەن ۋاحابيزم. سوندىقتان، مەن زاڭ جوباسىن قوعامداعى سايلاۋ تۋرالى زاڭنامالاردىڭ كەرەمەت وزگەرگەنى دەپ قابىلدامايمىن. كەزەكتى كوسمەتيكالىق كوزبوياۋشىلىقتىڭ امالى.

شىنىن ايتساق، مەن بۇل زاڭ جوباسىن ءجىتى دەن قويىپ وقىعان جوقپىن. ويتكەنى، بۇل ءوزى كوڭىل قويىپ وقيتىن قۇجات ەمەس. دايىندالعان جوبا. بۇل - «سۋعا كەتكەن تال قارمايدى» دەگەننىڭ امالى.

قازىرگى قوعامدا پايدا بولىپ جاتقان جاستاردىڭ كۇشى بار. اسىرەسە، بىلتىرعى سايلاۋدىڭ تۇسىندا «شىندىقتان قاشا المايسىڭ»، ونان كەيىن «جاس ۇرپاق»، «رەسپۋبليكا» ت.ب. جاڭا ازاماتتىق ۇيىمدار پايدا بولا باستادى. ولاردىڭ اراسىندا كوپتەگەن جاس قىز-جىگىتتەر بار. سوڭعى شىققان قوعامداعى وپپوزيتسيالىق، ازاماتتىق پروتەستىك كۇشتەر وسى جاستارمەن بايلانىستى. وسى تۇرعىدان قاراعاندا، بۇل - «ءبىر وقپەن ەكى قوياندى اتىپ الۋدىڭ» امالى سەكىلدى.

كەزەكتەن تىس پارلامەنتتىك سايلاۋ وتكىزىپ جىبەرۋى مۇمكىن

پارلامەنتتىك سايلاۋ جاقىنداپ قالدى ما دەگەنگە كەلسەك، مەن ناقتى بيىل كۇزدە، الدە وسى جازدىڭ اياعىندا وتەدى دەپ ايتا المايمىن. مەنىڭ ويىمشا،  قازىرگى بيلىك قوعام الدىنداعى الەۋمەتتىك جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋى كەرەك ەدى. ول - كوپبالالى انالاردىڭ ماسەلەسى، الەۋمەتتىك، تۇرعىن-ءۇي ماسەلەسى ت.ب. وسى سەكىلدى ەل-جۇرتتىڭ پروتەستىك كوڭىلىن باساتىنداي الەۋمەتتىك جوبالار بولدى. وعان مىناۋ كوروناۆيرۋس ىندەتى كەدەرگى كەلتىردى دە، ول جۇزەگە اسىرىلماي قالدى. قازىر ءتىپتى مۇمكىن ەمەس. ەندى كوپبالالى انالاردى نەمەسە نارازى حالىقتى عانا ەمەس، بۇكىل قازاقستان حالقىن ەكونوميكالىق-ساياسي داعدارىستان قۇتقارۋ مىندەتى تۇر. وسىنداي كەزەڭدە، بيلىك قيتۇرقىلىققا باسىپ، ۋاقىتىنان بۇرىن پارلامەنتتىك سايلاۋ وتكىزىپ جىبەرۋى دە مۇمكىن.

«نۇر وتان» پارتياسى سايلاۋدىڭ الدىندا جيىن وتكىزەمىز دەپ دايىندىق جاساپ ەدى عوي. ونى كۇزگە دەيىن وتكىزىپ، پارتيا قۇرامىنا باسقا پارتيا قۇرامىندا جوق بەدەلدى ازاماتتاردى پايمەرستىڭ امالىمەن وزدەرىنە شاقىرىپ، قوعامداعى ساياسي بەلسەندىلەردىڭ ءبىرازىن وزدەرىنە قسوىپ الماق تا بولدى. وعان دا جاڭاعى ىندەت كەدەرگى كەلتىردى. اينالىپ كەلگەندە وسىلاردىڭ بارلىعى اۋەلگى جوسپارعا كەرەعار بولعاندىقتان، ەندى كۇتەتىن ەشتەڭە جوق سەكىلدى. سوندىقتان، مەنىڭ ويىمشا، كۇزدىڭ اياعى، قىستىڭ باسىندا سايلاۋ ءوتىپ قالۋى دا مۇمكىن. بۇل كەزەكتى كەزەكتەن تىس سايلاۋ بولادى..

نەگىزىندە، بيلىكتىڭ نيەتى سايلاۋ تۋرالى زاڭداردى دەموكراتيالىق تۇرگە كەلتىرۋ بولسا، ونى قۇبىجىق قىلماي، قاراپايىم عانا، ەلدەگى پارتيا قۇرىپ، قوعامدى ءوز قاتارىنا توپتاستىرىپ جاتقان ازاماتتارعا ەركىندىك بەرىپ، قۇرىلىپ جاتقان پارتيالاردى تەزىرەك تىركەيتىن ەدى. ودان كەيىن سايلاۋداعى كوپ پارتيالىق، ءبىر مانداتتىق جۇيەلەردى قالپىنا كەلتىرەتىن ەدى. بۇل قاراپايىم دۇنيە. وعان گەندەر دەگەن سياقتى تەرميندەردى تىقپالاۋدىڭ قاجەتى جوق تا. حالىقتىڭ ساياسي-ەكونوميكالىق جاعدايى ماڭىزدى. قۇداي بۇيىرسا، 2030 جىلى نازارباەۆ ايتپاقشى، گەندەردىڭ جايىن جوندەپ الامىز، قاجەت بولاتىن بولسا. قازىر ونداي الدارقاتۋدىڭ قاجەتى جوق. قازىر جالپى قوعامدى، مەملەكەتتى قۇتقارۋدىڭ مىندەتى تۇر الدىدا.

ونىڭ ۇستىنە، سوڭعى جاڭالىقتاردان كوردىڭىزدەر، وسىدان ءبىر اپتاداي بۇرىن  نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءوزىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بايبەكتى قابىلدادى. «نۇر وتانعا» قارسى ءوز ايتاتىن ازاماتتاردىڭ اۋزىن جابىڭدار» دەگەندەي كوماندا بەرىلسە كەرەك. پارتياعا قارسى جامان ءسوز ايتىلماۋى كەرەك. ال پروتسەنتتەردى ءوزىمىز جازىپ الامىز عوي دەگەن سياقتى ءسوز بولعان سياقتى.

Abai.kz