«اداممەن ونىڭ بوداندىعى تۋرالى ەمەس، بوستاندىعى تۋرالى اڭگىمەلەسكەن ءلازىم»
سپينوزا، حVII عاسىر

كۇز. جۋسان اڭقىعان قازاق دالاسى ءۇنسىز، جان دۇنيەسى القام-سالقام، اشىق، بەيقام جاتىر. وسى مەديان دالانى ەركىن، الاڭسىز ارالاپ جۇرە بەرگىڭ كەلەدى. قازاقتىڭ قالعىعان نامىسى مەن الابۇرتىپ ءورشي الماعان رۋحى وسى سايىن دالانىڭ توسىندە. قازاق باقىتىنىڭ التىن بەسىگى دە، وسى ۇلان-عايىر دالا تورىندە ەكەنى داۋسىز.
دالا ەركىن تىنىستاپ دەم الادى; توسكەيىندە كوتەرىلگەن جەڭىل جەل سەلەۋ باسىن دامىلسىز تەربەپ تۇر. اسپان شايداي اشىق.
مەن پاۆلوداردان قاراعاندىعا شىعاتىن دالا جولىندا جالعىز تۇرمىن. ارى-بەرى ءجۇرىپ جاتقان ماشينا از. جول قاپشىعىمنان ىلعي وزىممەن بىرگە الىپ جۇرەتىن اباي بابامنىڭ «قاراسوز» كىتابىن الىپ شىقتىم. كۇز كەلسە دە جەردىڭ جىلۋى ءالى كەتپەپتى. جۋسانى قالىڭ تۇسقا مالداسىمدى قۇرىپ جايلانىپ وتىرىپ الىپ، كىتاپ وقۋعا كىرىستىم.
جولدان كولىك ۇستاپ، (اۆتوستوپ) بۇكىل ەۋروپانى، رەسەيدى، ءسىبىردى، قازاقستاندى قىرىق جىلداي ەمىن-ەركىن ارالادىم عوي. قانشا ادامدارمەن تانىستىم، قانشاسىمەن تابىستىم. سونىڭ كوبى جاناشىر دوسقا اينالدى.
1985 جىلدان باستاپ ەۋروپا مەن امەريكادا ماسكەۋدىڭ، لەنينگرادتىڭ، نوعايسىبىردىڭ ستۋدەنتتەرى كوپ ءجۇردى. ولار جۇكشى، اۋدارماشى، وفيتسيانت بولىپ جۇمىس ىستەدى. ميحايل گورباچەۆ تەمىر قۇرساۋدا ۇزاق جىلدار مىقتاپ شىرمالعان ەلىنە ەركىندىكتىڭ ەسىگىن ايقارا اشتى. سول اشىق-تەسىك جاتقان ەسىكتەن العاش بولىپ جاستار مول سەرپىندى كۇشپەن باتىسقا ۇمتىلدى. قازىر ولاردىڭ كوبى باتىستىڭ ءىرى فيرمالارىندا مەنەدجەر، باس مەنەدجەر، ۆيتسە-پرەزيدەنت بولىپ قىزمەت اتقارىپ جاتىر. ەۋروپا مەن امەريكانىڭ قاي قالاسىنا بارماسام دا، الدىمنان سول جىگىتتەر مەن قىزدار شىعادى. قازىر ولاردىڭ بارلىعى دا سالماقتى، ساليقالى، ىسكەر ادامدار. ايتۋلى مىرزالار مەن حانىمدار دەسەك دۇرىس بولار. ەۋروپا مەن امەريكادا قازىر اۆتوستوپپەن جۇرۋگە قاتاڭ تىيىم سالىنعان، سونان دا مەنى وقىرماندارىممەن كەزدەسۋگە، ءبىر قالادان ەكىنشى قالاعا سول ءىنى-قارىنداستارىمنىڭ قىزمەت كولىكتەرى جەتكىزىپ سالىپ وتىرادى. بۇلاردىڭ ىشىندە جيىرماعا جۋىق بۇرىنعى تمد ەلدەرىنىڭ ۇلت وكىلدەرى بار. ارينە، ولارعا مەنىڭ اعىلشىن، نەمىس، فرانتسۋز، يتاليان، يسپان، اعىلشىن، يۋگوسلاۆ اۋدارماشىلارىم مەن كادىمگى وقىرماندارىم قوسىلادى.
بىرنەشە ماشينالار توقتادى. بىراق ءبارى دە قاراعاندىعا بارادى ەكەن. ماعان كەرەگى قارقارالى قالاسى ەدى. ءبىر پاچكا التىنداتقان «Esse» تەمەكى قورابىنىڭ جارتىسى ءبىتىپ، اباي بابامنىڭ دا كىتابىنىڭ ۇشتەن ءبىرىن تاۋىسقان كەزىمدە جۇيرىك كۇيلى «تويوتا» جەڭىل ماشيناسى توقتادى. ءنومىرى رەسەيدىكى. مەن ونىڭ كەلە جاتقانىن اڭعارماي دا قالىپ ەدىم. ءدال قاسىما توقتاعاندا بىراق ءبىلدىم.
– قايدا باراسىز؟ – دەپ سۇرادى ورتا جاسقا كەلگەن ورىس ادامى. كوزى وتكىر، ءجۇزى سۋىق ەكەن.
– قارقارالىعا.
– وندا كەتتىك. ءبىز دە سوندا بارا جاتىرمىز.
قول دورباما كىتاپتى سالىپ، ماشينانىڭ ارتقى ورىندىعىنا جايعاستىم.
ۇشەۋمىز بىردەي تەمەكى تارتىپ جايلانىپ وتىرمىز. جەڭىل مۋزىكا ويناپ تۇر. سونان كەيىن ورىس اندەرى كەتتى. بارلىعى دا – حالىق اندەرى. زامانداسىم الىبەك دىنىشەۆ ايتاتىن ورىس رومانستارى دا بار. ءبىر مەزگىلدە الىبەكتىڭ ءوز داۋىسى شىقتى. ۇيىپ تىڭداپ قالىپپىز. الدىدا، جۇرگىزۋشى جاس جىگىتتىڭ قاسىندا وتىرعان سۇستى ءجۇزدى ادام ارتىنا مولىنان بۇرىلىپ:
– الىبەك – كەرەمەت ءانشى. مەن ونىڭ اندەرىن ءسۇيىپ تىڭدايمىن. بىراق سوڭعى كەزدەرى ول ەفيردەن جوعالىپ كەتتى. نەگە ەكەن؟.. تانىسايىق، مەنىڭ اتىم – نيكولاي. مىنا جاس جۇرگىزۋشى جىگىت – ماكسيم. ومبىدان كەلە جاتىرمىز.
– مەنىڭ اتىم روللان.
– قازاقتىڭ اتى ەمەس ەكەن عوي...
– فرانتسۋزدىڭ اتى.
– رومەن روللانعا بالاپ قويعان عوي.
– وتىزىنشى جىلدارى رومەن روللاننىڭ شىعارمالارىن كەڭەس وداعى كوپ باستىرعان.
– كۋلتوۆايا فيگۋرا! – دەدى نيكولاي.
– وتىز جەتىنشى جىلى كولىمادا اتىلعان قازاقتىڭ اتاقتى ءجۋرناليسى، انامنىڭ اعاسى: «ۇل تۋساڭ اتىن روللان قوي»، – دەپ ءوتىنىش ايتىپتى.
از ۇنسىزدىك ورنادى.
– ءرۋستىڭ تەمەكىسىن كورەمىسىز؟
– كورەيىن.
– جامان ەمەس. قازىر ءرۋستىڭ تەمەكىسى دە، اراعى دا كوپ جوندەلىپ قالدى. ورىستان ارتىق اراق جاسايتىن، ورىستان ارتىق اراق ىشەتىن جەر بەتىندە حالىق جوق-اۋ؟! – دەپ كۇلدى ماكسيم.
قارقارالىعا قاراي جول كەدىر-بۇدىر، سوقتىقپالى ەكەن. بىراق كۇز اسپانى استىندا دالا بالبىراپ ەركىن تىنىستاپ جاتىر.
– روللان مىرزا، جاس كەلگەندىكى مە، قازاق دالاسى ىلعي تۇسىمە ەنەدى. مەن قارقارالىدا تۋدىم. مەكتەپ ءبىتىردىم. ءبىزدىڭ مۇعالىمدەر، شىركىن، وتە ساۋاتتى ادامدار ەدى. ناعىز ينتەلليگەنت دەپ سول كەلمەسكە كەتكەن ۇستازداردى ايتامىن. سۇيەكتەرى اسىل ادامدار عوي. وزدەرى قاتال دا بولاتىن. ءبىزدىڭ ديرەكتور مەكتەپكە تاقاپ كەلگەننەن-اق، بۇكىل مەكتەپ وقۋشىلارى تىنا قالاتىن. مەن ءالى كۇنگە دەيىن بىلمەيمىن، بۇل قورعانۋ ما، قۇرمەت پە؟..
– ساباققا دايىندالماي كەلۋ بىزدە جوق ەدى، – دەدىم.
– بىزدە تاريح ءپانىنىڭ مۇعالىمى بولدى. ول كىسىنىڭ ساباعىنا دايىندالماي كەلۋدى ءبىز وزىمىزگە كۇنا سانايتىنبىز، – دەدى نيكولاي.
– ءسىز مۇعالىمدەر قاتال بولدى دەدىڭىز. قاتال بولعاندارى دۇرىس قوي. بىراق ولار ادال، ءادىل، قايتۋلارى تەز، كەشىرىمشىل ەدى. مەنىڭ كلاسس جەتەكشىم ينستيتۋتتى ەندى عانا بىتىرگەن سامار ورازالين دەگەن ادەبيەت ءپانىنىڭ مۇعالىمى بولدى. جوعارى كلاسس وقۋشىلارىنا ورىس تىلىنەن ساباق بەرەتىن. سامار اعامىز ماعان ءۇش جىل ساباق بەردى. توعىزىنشى، ونىنشى، ون ءبىرىنشى كلاستاردا. سول ءۇش جىلدا ءبىز ول كىسىمەن الەم ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكتەرىمەن ەمىن-ەركىن ارالاستىق. سامار اعامىزدىڭ وقىماعان كىتابى جوق. بارتولدتىڭ قالىڭ-قالىڭ، توم-توم كىتاپتارىن كلاسقا الىپ كەلىپ، بىزگە ۇزىندىلەر وقيتىن. بۇنىڭ ءبارى دالا حالىقتارىنىڭ تاريحىن زەردەلەيتىن شىعارمالار ەدى. قالادان ارنايى كەلگەن كگب-نىڭ وفيتسەرى سامار مۇعالىمگە: «بالالارعا بارتولدتى ايتىپ باستارىن اينالدىرما. وقۋ جوسپارىنان اۋىتقىماي وقىت، وقىتاتىن بولساڭ»، – دەپ زىركىلدەپتى. ونى ءبىز مەكتەپ بىتىرگەندە عانا ەستىدىك. سونان باستاپ سامار مۇعالىم مەكتەپكە بارتولدتىڭ قالىڭ كىتاپتارىن اكەلمەيتىن بولدى. بىراق، بارتولدتىڭ سوزدەرىن ۇيدەن ارنايى جەكە پاراقتارعا جازىپ اكەلىپ وقيتىن.
– ول مۇعالىم ءتىرى مە؟ –  دەپ سۇرادى نيكولاي.
– ءتىرى. بىراق كورمەگەنىمە كوپ جىل ءوتتى. ءبىر كەڭ وتىرىپ اشىق سويلەسكىم كەلەدى-اق.
– جاقسى-اق جان ەكەن. ءسىز مەكتەپ بىتىرگەلى قىرىق بەس جىل ءوتىپتى. سودان بەرى ەسىڭىزدەن شىقپاي، ءبىر سىرلاسىپ وتىرار كەش تىلەيسىز. بۇل كەرەمەت... مەن فزو-نى بىتىرگەلى ون جىل ءوتتى. ءبىر مۇعالىم ەسىمدە جوق. ءبىزدىڭ مۇعالىمدەردىڭ باسى بار، جانى جوق بولادى عوي دەيمىن. توكار ستانوگىن وقىتاتىن مۇعالىمدە قاي ءبىر ەس بار دەيسىڭ؟ – دەدى ماكسيم.
– ولاي دەمە، جاس دوسىم. ارينە، سەندەر، زامان ازعان كەزدە ومىرگە كەلگەنسىڭدەر. تاربيە ساباعىن جۇرگىزەتىن نەمىس مۇعالىمى فريدريح زەيفەردتى مەن ەشقاشان ەسىمنەن شىعارعان ەمەسپىن. توكار، سلەسار ستانوكتارىندا جۇمىس ىستەۋدى، اعاشتان ويىپ بۇيىم جاساۋدى سول كىسىدەن ۇيرەندىم. سول كىسى. «بالالار، ۇيرەنۋدەن جالىقپاڭدار. قازاقتىڭ جاقسى ماقالدارى بار: «ونەردى ۇيرەن، ۇيرەن دە جيرەن»; «جىگىت سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى بولۋى كەرەك»، – دەپ باستىرمالاتۋشى ەدى. قازاق – دانىشپان حالىق. تۇركى الەمىنىڭ تۇلەكتەرى عوي. كەزىندە تۇركىلەر ءبىرتۇتاس قابىرعالى ەل بولعان. اتتارىن دۋنايدان سۋعارىپ، قارا تەڭىز بەن ورتا تەڭىزدە شومىلدىرعان. گەرمانيانى ايتپاي-اق قويايىن، سوناۋ لوندونعا ۇلگى كورسەتكەن. سەندەردىڭ اجەلەرىڭ ءسۇت قوسىپ بەرەتىن قىزىل قوڭىر شاي بار ەمەس پە؟.. اعىلشىندار دا شايدى سۇتپەن ىشەدى. تۇركىلەر ۇيرەتىپ كەتكەن».
ەگەر تۇركىلەر سونداي كەرەمەت حالىق بولسا، وندا نەگە تاريح كىتابىنا جازبايدى؟  – دەپ جامىراي سۇراسامىز.
«قۇدايدىڭ ساعاتى كەلگەندە جازىلادى. نەمىستىڭ عالىمدارى ونى XVII-XIX عاسىرلاردا جازعان. تەك قانا كەڭەس تاريحى جازبايدى.  ۇلى حالىق – ورىس حالقى. ءسوز قىسقا. وي تولىق. بىراق، اقيقاتتىڭ جەڭبەيتىن كەزى بولماق ەمەس. قۇدايدىڭ ساعاتى سوقسىن دە. سوندا ءبارى دە ورنىنا كەلەدى»، – دەيتىن.
ءبىز كەلەسى جىلى وقۋعا كەلگەندە فريدريح زەيفەرت بولماي شىقتى. بىرەۋلەر ايتتى، قالاعا كوشىپ كەتتى دەپ، بىرەۋلەر ايتتى، جىندىحاناعا سالىپتى دەپ. مەن دە، روللان مىرزا، سول زەيفەرت ۇستازىممەن سىرلاسقىم كەلەدى-اق. تۇرمەدەن شىققانىما ءبىر اي عانا بولدى. وسى ءبىر ايدا ءرۋستى ءبىرتالاي ارالاپ شىقتىم، – دەپ بوگەلدى نيكولاي. تەمەكى تۇتاتتى. ءبىراز ءۇنسىز وتىردى. نەمىستەردىڭ ءبارى گەرمانياعا كوشىپ كەتىپتى. وكىنىشتى. قازاقتاردى شىن جۇرەكتەرىمەن قادىرلەيتىن نەمىستەر بولدى. ورىستار ءوز قادىرىن دە، وزگەنىڭ قادىرىن دە بىلمەيتىن حالىق قوي. «ورىس يمپەرياسى»، – دەپ شىرەنەمىز. ول يمپەريا نە تىندىردى؟ تۇك تە تىندىرعان جوق. وزگە ەلگە ۇلگى بولار، ءبىر ءىس تىندىرا المادى، تىپتەن ءوز پاتشاسىن دا سايلاي الماي قور بولدى عوي. بۇرىنعى كەڭەس ەلىندەگى نەمىستەردىڭ 90 پايىزى گەرمانيادا. سول نەمىستەردىڭ دەرەۆنيالارى قانداي جاراسىمدى، سۇلۋ ەدى. كورسە كوز توياتىن، تىپتەن ولار دەرەۆنيا ەمەس، شاعىن قالالار ەدى عوي. شەبەر، ۇستا، ەڭبەكقور حالىق – نەمىس حالقى. ەرىكسىز قۇرمەتتەيسىڭ. اقىلدارى ءۇشىن، ەڭبەكقورلىقتارى ءۇشىن، ادامعا دەگەن باۋىرمال كوڭىلدەرى ءۇشىن. ولار الدەكىمدەردەي كۇندىز بەتىڭنەن ءسۇيىپ، تۇندە قوراداعى ساۋىپ وتىرعان جالعىز سيىرىڭدى ۇرلاپ اكەتپەيدى.
– نەمىس حالقى تۇرعان جەردە قاشان دا ءتارتىپ پەن تاربيە بولدى، – دەدى ماكسيم.
– روللان مىرزا، قازاقستانداعى نەمىستەردىڭ بارلىعى قازاقشا سويلەدى. زەيفەرد مۇعالىم قازاقتىڭ ماقال-ماتەلدەرىن كەز كەلگەن قازاقتان ارتىق بىلەتىن. ال قازاق دالاسىندا ءتورت عاسىر تۇرعان ورىستاردىڭ بىرەۋى دە، قازاقشا سويلەي المادى. سولار قازىر ورىسشانى دۇرىستاپ جازا دا المايدى.
– نيكولاي، سەن بابالارىم قازاقشا جاقسى بىلگەن دەپ ەدىڭ عوي. ءوزىڭ دە سويلەي الامىسىڭ؟
– ولار بىرەگەيلەر عوي. كونەنىڭ كوزى ەدى، – دەيدى قازاقتىڭ ءسوز تانيتىندارى، – دەپ قازاقشالادى نيكولاي.
مەن نيكولايدى تاڭىرقاپ تا، قىزىقتاپ تا، تاڭ قالىپ تا تىڭداپ وتىرمىن.
كوسىلگەن قازاق دالاسىنىڭ تۋرا ورتاسىندا كەلە جاتىرمىز. تاقتايداي جازىق دالا. الىستان قاراۋىتىپ قارقارالى قىراتتارى كوزگە ءىلىندى.
قايتىپ ءسوز قوزعامادىق. اركىم ءوز ويىمەن ءوزى جەكە قالىپتى. مەن ەداۋىر قالعىپ تا الدىم. ماشينا توقتاعاندا عانا ويانىپ كەتىپ ەدىم.
– ءسال اياق جازىپ الايىق. بىردەن اۋىلعا كىرۋگە جۇرەك داۋالاماي تۇر، – دەدى نيكولاي. – مەن مۇندا بولماعانىما تۋرا وتىز جىل تولىپتى.
نيكولاي قولىن ارتىنا سالىپ، ۇزاپ ءجۇرىپ بارادى. باسىن جەردەن كوتەرمەي، اياعىن اقىرىن ەپپەن باسادى.
تۋرا قارسى الدىمدا، توسكەيىندە قاۋلاپ شىرشا وسكەن قارقارالى بيىگى تۇر.
الىسقا ۇزاپ، ساعىم قۇشاعىنا ورانىپ بارا جاتقان نيكولاي، سايعا ءتۇسىپ كورىنبەي كەتتى.
– ءجۇر، ارتىنان بارايىق! – دەدى ماكسيم.
– قازىر قايتىپ كەلەدى. تۋعان جەرىن ساعىنعان عوي، جۇرەگى داۋالاماي، بەرەكەسى قاشتى بىلەم، – دەپ توقتاۋ ايتتىم.
مەن دە ەركىن سەرۋەنگە كوشتىم. ماكسيم ماشيناسىن شۇقىلاپ، ءوز جونىمەن ءوزى قالدى.
ءبىر ساۋىن ۋاقىت وتكەننەن كەيىن، نيكولاي قايتا ورالىپ، ماشيناعا تاقادى.
– انانى قارا! قاسقىر! – دەپ داۋىستادى ماكسيم.
نيكولايدىڭ سوڭىن الا ءۇش قاسقىر شوقىتىپ كەلە جاتىر ەكەن. ماشينادان قيىس، باتىسقا، بيىك تاۋلاردىڭ قويناۋىن بەتكە الىپ بارادى.
ماكسيم ماشينانىڭ جۇك سالارىنان بەس اتار مىلتىقتى الىپ شىعىپ، اسىعىس وقتاي باستادى.
– ماكس، تيمە ولارعا. تاستا مىلتىعىڭدى! – دەدى نيكولاي.
– مەن ۇشەۋىن دە لەزدە قاعىپ تۇسىرەمىن، – دەپ بۇلقىندى ماكسيم.
– تارت! تاستا مىلتىعىڭدى!  – دەپ اقىردى نيكولاي.
سۇستى ءجۇزى سۇرلانىپ، كوكشىل كوزدەرى جانىپ تۇر ەدى.
– جاقسى... قويدىم... بولدى..، – دەپ كۇمىلجىدى ماكسيم.
– مىنا جەرگە كىلەم اكەلىپ توسە، –  دەدى نيكولاي.
قاسقىرلار قالاي لەزدە پايدا بولسا، سولاي لەزدە سايىن دالاعا ءسىڭىپ جوعالىپ كەتتى.
ۇلكەن كورپە ۇستىنە مالداسىن قۇرىپ وتىرعان نيكولاي سىلەيىپ، ۇزاق ءۇنسىز قالعان. بارعان سايىن ماعان نيكولاي ۇناي باستادى، بارشا ىقىلاسىممەن قيمىل-قوزعالىسىن، سويلەگەن ءسوزىن، وي اياسىن زەردەلەپ وتىرمىن. سونشاما قاراپايىم، كەڭ پىشىلگەن مول مىنەزدى ادام، ىزا بولسا، باس بەرمەيتىن اساۋداي اسپانعا شاپشيدى ەكەن. ەكى كوزى وتتاي جانىپ، ماكسيمگە اتىلاتىن قاسقىرداي قاراعاندا كىسىنىڭ، جۇرەگى مۇزداپ سالا بەردى.
– ماكس، تاماق اكەل!
– سىزدەن بۇيرىق توسىپ تۇرمىن عوي. كازىر ءبارى دايىن بولادى. اراق اكەلەيىن بە؟
نيكولاي ءسال ءمۇدىرىپ بارىپ:
– اكەل، اكەلمەگەندە قايتەسىڭ؟! تۋعان توپىراققا اياق باسۋعا باتىلىم جەتپەي جۇرەكسىنىپ تۇرعام جوق پا، باۋىرىم؟!
– ەلدە وتىز جىل بولماساڭىز، ارينە، اۋىر، – دەدىم. – بۇندا تۋعان-تۋىس بار ما ەدى؟..
نيكولاي ۇندەمەي وتىرىپ بارىپ:
– بۇندا مولالار عانا بار، – دەدى كۇرسىنىپ. بۇل جەردەن ورىستار كوشىپ كەتكەلى كوپ بولدى عوي. بۇگىنگى كۇنگى كوشپەلى حالىق – ورىس حالقى. ەندى نە قىلاسىز؟ كەلىڭىز، مىنانى الىپ قويايىق.
ءبىز ستاقان سوعىسپاستان مول قۇيىلعان اراقتى ءىشىپ قويدىق. يەسىز قالعان مولالار ءۇشىن ىشكەنىمىزدى ۇشەۋمىز دە ءبىلىپ وتىرمىز.
– دالا توسىندە يەسىز قالعان مولالاردان اۋىر نە حال بار دەپ ويلايسىز؟ مەنىڭ اتالارىم قارقارالىعا تۇڭعىش شىركەۋ سوقتىرعان. سول شىركەۋدىڭ پوپى – يەسى بولعان. تۇرمەدە سول مولالار تۇسىمە ءجيى ەندى. «تۇرمەدەن شىقسام، بابالارىمنىڭ باسىنا بارام» دەگەن ۋادەم بار ەدى. مەنىڭ جول ساپارىمنىڭ جالعىز سىرى – وسى، روللان مىرزا. جۇرەكتى سابىرعا جەڭگىزىپ، ساپ-ساپ كوڭىلىم، ساپ كوڭىلىم دەپ بارىپ قوزعالارمىز. ءسىزدى قايدا اپارىپ سالايىق؟ – دەدى تاعى دا قازاقشالاپ.
– ەرتەڭ جاڭا تەحنيكالىق ۋچيليششە اشىلماق. سونىڭ قاسىندا قالامىن.
– ال مەن تۋرا بابالارىمنىڭ بەيىتىنىڭ باسىنا تارتامىن، – دەدى. سوسىن نيكولاي ويلانىپ وتىرىپ بارىپ: – كورولدەرگە، پاتشالارعا، حاندارعا ەسكەرتكىشتى كوپ ورناتقان. ءادىلى قارا جەردە بىراق ەسكەرتكىش ورناتۋ كەرەك ەدى. اراقتىڭ اۆتورىنا. ال ەندى قوزعالايىق، جىگىتتەر. جول جۇرسەڭ قىسقارادى.
– مەن سىزگە ەرىپ بەيىتكە بارار ەدىم، بىراق، ءسىز ول جەردە جالعىز قالىپ، جۇرەگىڭىزدەگى قايعى-شەردى وڭاشا ايتقىڭىز كەلەدى عوي. كوپ جىلعى ارمان-كۇيىك قوي جۇرەكتەگى. سىزگە بوگەت جاسامايىن، – دەدىم.
– راحمەت. 
اۋداننىڭ ورتاسىنا كەلگەندە مەن ماشينادان ءتۇسىپ جاتىپ قالتامنان ۆيزيتكامدى الىپ، نيكولايعا ۇسىندىم. ماكسيم ەكەۋىنە العىسىمدى ايتتىم. «ەندى قايتىپ تۇرمەگە جولاماڭىز. بوستاندىققا نە جەتسىن»؟ – دەدىم.
نيكولايدىڭ سۇستى جۇزىنە مەيىرىم نۇرى ۇيالاپ، كۇلىمسىرەپ قولىمدى قىستى.
–قاشان دا امان بولىڭىز. قۇداي قالاسا، جۇمىر جەردە ءالى تالاي كەزدەسەرمىز، –  دەدى نيكولاي. ۆيزيتكاعا قاراماستان، جان قالتاسىنا سالا سالدى. ۆيزيتكانى مەنسىنبەيتىن، بىربەتكەي، ايتقانىنان قايتپايتىن باتىل ازامات ماشينا ەسىگىن سارت ەتكىزىپ جاۋىپ الدى.
مەن بۇرىلىپ ءجۇرىپ كەتكەندە، «توقتاڭىز» دەپ داۋىستادى.
– ءرۋستىڭ تەمەكىسىنەن الىپ قالىڭىز. پرەزەنت بولسىن، – دەپ جىلى جىميدى.
جىميىپ تۇرعان كەلبەتى وتە جاراسىمدى ەدى. ونى ءوزى دە جاقسى بىلەتىنگە ۇقسادى.

روللان سەيسەنباەۆ

http://jasqazaq.kz/post/dala-nemese-ies%D1%96z-%D2%9Bal%D2%93-molalar