قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ
اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى
ا.ع. بالاەۆاعا!

قۇرمەتتى ايدا عالىمقىزى!

ءسىزدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى بولىپ تاعايىندالۋىڭىزبەن شىن جۇرەكەتەن قۇتتىقتايمىن!

ءوزىڭىز جاقسى بىلەسىز، پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ «شەتەلدەگى قانداستارىمىزدى ەلگە قايتارۋ ءىسى ەشقاشان نازاردان تىس قالعان ەمەس، قالمايدى دا. دۇنيەجۇزىندەگى قانداستارىمىزدىڭ باسىن تۋعان جەردە بىرىكتىرۋ – ءبىزدىڭ قاسيەتتى پارىزىمىز» - دەدى.

سونداي-اق, قاسىم-جومارت كەمەلۇلى «سىندارلى قوعامدىق ديالوگ – قازاقستاننىڭ تۇراقتىلىعى مەن وركەندەۋىنىڭ نەگىزى» اتتى تۇڭعىش جولداۋىندا «ۇكىمەت كوشى-قون ۇدەرىسىن باسقارۋ ءۇشىن پارمەندى شارالار قابىلداۋى ءتيىس» - دەپ، تاپسىرما بەردى.

وكىنىشكە وراي، پرەزيدەنت نازارىنداعى سول شەتەلدەگى قانداستارىمىزدىڭ كوشى-قون ماسەلەسى ۇكىمەتتىڭ نازارىنان تىس قالىپ بارا جاتقان سەكىلدى كورىنەدى ماعان.

مىنە، پرەزيدەنت جولداۋى جاريالانعالى التى ايدان استى، ۇكىمەتتىڭ قابىلداعان «پارمەندى شاراسىنىڭ» جىلتى بايقالمايدى.

جارتى جىلدان ارتىق تالقىلانعان «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە حالىقتىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋى جانە كوش-قون ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭىنىڭ جوباسى جارتى جىلدان ارتىق تالقىلانىپ، پارلامەنتتىڭ قوس پالاتاسىنىڭ ماقۇلداۋىنان ءوتىپ، مەملەكەت باسشىسىنىڭ قول قويۋىنا جىبەرىلدى.

اتالعان زاڭ جوباسىنا ۇسىنعان ءبىراز ۇسىنىستارىمىزدىڭ جولى بولمادى. ءتىپتى، زاڭنامالارداعى ءبىر-بىرىنە سايكەس كەلمەيتىن ورەسكەل قاتەلىكتەردى زاڭ جوباسىن دايىنداۋشى مينيسترلىك پەن زاڭ شىعارۋشى ورگان بىلە تۇرىپ، تۇزەتۋگە قۇلىقسىزدىق تانىتتى. ۇكىمەت كەرى قايتارۋمەن بولدى.

ارينە، بۇل ءسىز باسقاراتىن مينيسترلىكتىڭ قۇزىرىنداعى شارۋا ەمەس.

ەندى شەتتەگى قانداستار، كوشى-قون ماسەلەسىنىڭ ءسىز باسقاراتىن مينيسترلىككە قاتىستى تۇسىنا توقتالايىق.

ءوزىڭىز جاقسى بىلەسىز، ەلباسىمىزدىڭ تىكەلەي تاپسىرماسىمەن شەتەلدەگى قانداستارىمىزدى قولداۋ ماقستىندا 2017 جىلعى 13 قازاندا «وتانداستار قورى» كوممەرتسيالىق ەمەس اكتسيونەرلىك قوعامى قۇرىلدى.

كورنەكتى مەملەكەت ءجان قوعام قايراتكەرى نۇرتاي ابىقاەۆ اعامىز باسشىلىق ەتەتىن سول «وتانداستار قورى» بۇل كۇندە ءسىز باسقاراتىن مينيسترلىكتىڭ قۇزىرەتىندە. ءۇش جىلعا تاياۋ ۋاقىت ىشىندە «وتانداستار قورى» ءوزىنىڭ كەرەگەسىن تىكتەپ، الەمنىڭ قازاقتار قونىستانعان بىرنەشە مەملەكەتىنە بارىپ قايتتى. ماڭىزدى شارالار ۇيىمداستىردى. ۇلكەن جوبالاردى قولعا الىپ، جەمىستى جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىر.

وكىنىشكە وراي، «وتانداستار قورىنىڭ» شەتتەگى قانداستارىمىزدىڭ ۇلتتىق بولمىسىن ساقتاۋى، ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ ەلگە ورالۋى ءۇشىن بۇدان دا جەمىستى قىزمەت اتقارۋىنا قولبايلاۋ بولىپ تۇرعان ەكى ماسەلە بار.

ول – شەتەلدەگى قانداستارىمىزدى قولداۋ تۋرالى ارنايى زاڭ مەن كەشەندى مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ جوقتىعى.

وسى ماقساتتا ءسىز باسقاراتىن اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگى «وتانداستار قورىمەن» بىرلەسىپ، سول زاڭ مەن باعدارلامانىڭ جوباسىن جاساعان ەدى. ءبىر - ەكى مارتە مامانداردىڭ تالقىسىنا دا سالعان بولاتىن. 

مىنە، وعان دا ءبىر جىلدىڭ كولەمى بولدى، نەگە ەكەنى بەلگىسىز، وسى جۇمىس شەشىمىن تاپپاي كەلەدى.

ءبىزدىڭ ەل ءۇشىن باستى قاۋىپ – ەلدەن كوشىپ كەتۋشىلەر سانىنىڭ ەرەپايسىز كوپتىگى. 1991-2018 جىلدار ارالىعىندا قازاقستاننان باسقا ەلدەرگە كوشىپ كەتكەن ادامدار سانى 3,7 ملن. ادامعا جەتكەن. تەك سوڭعى ون جىلدىڭ ىشىندە (2009-2019ج.) ىشىندە قازاقستاننان رەسەيگە 300 مىڭ ادام قونىس اۋدارىپتى. 

قر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى ەڭبەك، الەۋمەتتىك قورعاۋ جانە كوشى-قون كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنشە، رەسپۋبليكا بويىنشا 1991 جىلعى 1 شىلدە مەن 2019 جىلدىڭ 1 شىلدەسى ارالىعىندا تاريحي وتانىنا ورالىپ، قانداس مارتەبەسىن العان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ سانى 1 046 158 ەكەن. بۇل – 339 307 وتباسى.

دەمەك، كوشىپ كەلۋشىلەردەن كوشىپ كەتۋشىلەردىڭ سانى ءۇش ەسە كوپ. سوندا، كىشى-گىرىم ءبىر مەملەكەتتىڭ حالقى كوشىپ كەتكەن عوي.

ال، ساراپشىلاردىڭ پىكىرى بويىنشا، شەتەلدەردە 7 ملن. ەتنيكالىق قازاقتار تۇرادى ەكەن. بۇل قازاقستاندا تۇرىپ جاتقان 18,5 ملن. حالىقتىڭ 38% قۇرايدى.

تاعى دا رەسمي مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، 1991 جىلدان باستاپ 2018 جىلعا دەيىن قازاقستاندا حالىق سانى 11%، كورشى وزبەكستاندا 60%،  تاجىكستاندا 68%، قىرعىستاندا 43% ءوسىپتى. 

كورشىلەرىمەن سالىستىرعاندا، جەر كولەمى جاعىنان العاشقى وندىققا كىرەتىن ورتا ازياداعى كوشباسشى مەملەكەت قازاقستاننىڭ حالىق سانىنىڭ ءوسۋى ارتتا قالعان. 

قۇرمەتتى ايدا عالىمقىزى!

ۇكىمەتتىڭ قالاي قارايتىنىن بىلمەيمىن، ال ءبىز ءۇشىن بۇل وتە قورقىنىشتى ءارى قاۋىپتى جاعداي بولىپ وتىر. ەشقاشان بەيجاي قاراۋعا بولمايتىن ماسەلە!

ارينە، جۇرت شەتەلگە قازاقستاندا جان باعا الماي قالعاندىعىنان نەمەسە ساياسي قىسىم كورگەندىگىنەن كوشىپ كەتىپ جاتقان جوق. كەرىسىنشە، ولار دا ءوز ۇرپاعىنىڭ بولاشاعىن ويلاپ، تاريحي وتاندارىنا ورالىپ جاتىر. ءدال سونداي ماقساتپەن وتانىنا ورالعىسى كەلەتىن قانداستارىمىز دا از ەمەس قازىر. كوشى-قون ماسەلەسىندە قازاقستاننىڭ ەندى ارقانى كەڭگە سالىپ، بەيعام جۇرە بەرۋىنە بولمايدى. بيلىك قازاقتار كوپ تۇراتىن مەملەكەتتەرمەن مەملەكەت ارالىق كەلىسىمدەر جاساپ، ونداعى ەتنيكالىق قازاقتاردى قاۋىرت كوشىرىپ الۋدىڭ قامىنا تەزدەتىپ كىرىسكەنى ءجون.

قۇرمەتتى ايدا عالىمقىزى!

بيلىكتىڭ ءبىراز باسپالداعىن باسىپ، يمانعالي نۇرعاليۇلى سەكىلدى تۇلعانىڭ مەكتەبىنەن وتكەن، جاس ءارى تاجىريبەلى مينيستردەن ءبىزدىڭ كۇتەر ناتيجەمىز كوپ. ءسىز قازاق كوشىنە بۇرىن بيىكتەن كوز سالىپ كەلسەڭىز، ەندى ءوز قولىڭىزبەن شەشىمدەر قابىلداپ، ءوز قولىڭىزبەن جۇمىس اتقاراتىن ورىنعا كەلدىڭىز. مەن سول ءۇشىن قاتتى قۋانىپ وتىرمىن.

بۇعان دەيىنگى وتىز جىلدا الىس-جاقىن شەتەلدەردەن ءبىر ميلليون قانداسىمىز كوشىپ كەلسە، ءبىز ەندى ءار بەس جىلدا ءبىر ميلليون قازاقتى كوشىرىپ اكەلۋىمىز كەرەك!

قۋاتتى مەملەكەت بولامىز دەسەك، حالقىمىزدىڭ سانى مول بولۋى ءتيىس!

ءبىز ەندى وسى باعىتتا جۇمىس ىستەيمىز. بۇدان بۇلاي ايالدايتىن، كىدىرەتىن ۋاقىت جوق. كەشىگەمىز! كەشىكتىك تە!! ارقانى كەڭگە سالىپ جۇرە بەرسەك، «قاسيەتتى پارىزدى» قاشان ورىندايمىز؟!!

ول ءۇشىن، ەڭ الدىمەن كەمەل زاڭ، كەشەندى مەملەكەتتىك باعدارلاما دايىن بولۋى شارت.

ءسىز ءوز قۇزىرەتىڭىزدىڭ شەگىندە «وتانداستار قورى» مەن دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىنىڭ بىرلەسىپ، بۇدان دا جەمىستى جۇمىستار ىستەۋى ءۇشىن، جوعارىدا اتالعان زاڭ جوباسى مەن مەملەكەتتىك باعدارلامانى بىردەن قولعا الىپ، قابىلداتىپ جانە بەكتتىرىپ بەرۋىڭىز كەرەك! 

ءبىز سىزدەن وسىنى تالاپ ەتەمىز جانە قاي كەزدە دە قولداۋعا دايىنبىز!!

تاعى دا جاڭا قىزمەتىڭىزبەن قۇتتىقتاي وتىرىپ، بارشا جۇمىسىڭىزعا تابىس، بەرەكە، جەڭىس تىلەيمىن!

زور قۇرمەتپەن،

اۋىت مۇقيبەك،

قر پرەزيدەنتى جانىنداعى

ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ مۇشەسى.          

Abai.kz