اتادان جاكسى ۇل تۋسا،
ەلىنىڭ كامىن جەيدى;
اتادان جامان ۇل تۋسا،
ەلىنىڭ مالىن جەيدى

حالىق دانالىعى

قارجىلىق داعدارىس العاش قارقىن العان ۋاقىتتا پرەزيدەنتىمىزدەن باستاپ ءبارىمىز «بىزدە داعدارىس جوق، ول ءبىزدى اينالىپ وتەدى» دەپ ساۋەگەيلىك تانىتىپ لەپىرىپ جۇرگەندە «قىستىڭ قامىن جاز سايلاپ» قوياتىن وزبەك كورشىمىز بۇل قيىندىققا تاس-ءتۇيىن دايىن وتىرىپتى. سوندىقتان دا بولار، بۇگىنگى الەم جۇرتى ابىگەرگە ءتۇسىپ جاتقاندا ولاردىڭ مۇرتىن بالتا شاپپاي الاڭسىز ءجۇرۋى. مۇنى ارينە، ەل ەكونوميكاسىنىڭ تاسىن ورگە دومالاتقان يسلام اكا كاريموۆتىڭ ەسىل ەڭبەگى دەپ باعالاعان دۇرىس شىعار.

حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ (حۆق) ديرەكتورى دومينيك ستروسس-كاننىڭ مالىمدەۋىنشە، داعدارىسقا قارسى كۇرەستە وزبەكستان ۇكىمەتىنىڭ جۇزەگە اسىرىپ جاتقان ءىس-شارالارى ايماقتاعى ەلدەر اراسىندا ەڭ ءتيىمدى بولىپ تابىلعان. شەتەلدىك ماماننىڭ قولىنداعى دەرەكتەرگە جۇگىنسەك، حۆق-نىڭ بولجامىنا سايكەس وزبەكستان ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋ دەڭگەيى 2009-2010 جىلداردا 7%-عا جەتپەك. جانە بۇل كورسەتكىش تمد ەلدەرى اراسىندا ەڭ جوعارى سانالادى. «UzReport» تاراتقان اقپارات بويىنشا سولاي.

اتادان جاكسى ۇل تۋسا،
ەلىنىڭ كامىن جەيدى;
اتادان جامان ۇل تۋسا،
ەلىنىڭ مالىن جەيدى

حالىق دانالىعى

قارجىلىق داعدارىس العاش قارقىن العان ۋاقىتتا پرەزيدەنتىمىزدەن باستاپ ءبارىمىز «بىزدە داعدارىس جوق، ول ءبىزدى اينالىپ وتەدى» دەپ ساۋەگەيلىك تانىتىپ لەپىرىپ جۇرگەندە «قىستىڭ قامىن جاز سايلاپ» قوياتىن وزبەك كورشىمىز بۇل قيىندىققا تاس-ءتۇيىن دايىن وتىرىپتى. سوندىقتان دا بولار، بۇگىنگى الەم جۇرتى ابىگەرگە ءتۇسىپ جاتقاندا ولاردىڭ مۇرتىن بالتا شاپپاي الاڭسىز ءجۇرۋى. مۇنى ارينە، ەل ەكونوميكاسىنىڭ تاسىن ورگە دومالاتقان يسلام اكا كاريموۆتىڭ ەسىل ەڭبەگى دەپ باعالاعان دۇرىس شىعار.

حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ (حۆق) ديرەكتورى دومينيك ستروسس-كاننىڭ مالىمدەۋىنشە، داعدارىسقا قارسى كۇرەستە وزبەكستان ۇكىمەتىنىڭ جۇزەگە اسىرىپ جاتقان ءىس-شارالارى ايماقتاعى ەلدەر اراسىندا ەڭ ءتيىمدى بولىپ تابىلعان. شەتەلدىك ماماننىڭ قولىنداعى دەرەكتەرگە جۇگىنسەك، حۆق-نىڭ بولجامىنا سايكەس وزبەكستان ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋ دەڭگەيى 2009-2010 جىلداردا 7%-عا جەتپەك. جانە بۇل كورسەتكىش تمد ەلدەرى اراسىندا ەڭ جوعارى سانالادى. «UzReport» تاراتقان اقپارات بويىنشا سولاي.

بيىلعى ناۋرىز ايىنىڭ باسىندا وزبەكستان باسشىسى يسلام كاريموۆ «دۇنيەجۇزىلىك قارجىلىق-ەكونوميكالىق داعدارىس، وزبەكستاننىڭ جاعدايىندا ونى جەڭۋدىڭ جولدارى مەن شارالارى» اتتى كىتاپ شىعارعان. وندا اۆتور انتيكريزيستىك امالدار رەتىندە «بانك جۇيەسىنە قولداۋ كورسەتۋ، تەحنيكالىق جاڭارتۋ، يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالاردى كەڭىنەن ەنگىزۋ» ءتارىزدى بىرقاتار ماسەلەلەردى قاۋزاعان. ناۋرىز ايىنىڭ سوڭىنا قاراي بيلىك وكىلدەرى وسى كىتاپتا كورسەتىلگەن ماتەريالدارمەن جۇرتشىلىقتى جاپپاي تانىستىرۋعا كىرىسكەن-ءتىن. ناتيجەسى ويداعىداي. قارجىلىق داعدارىس بۇل ەلدىڭ ەكونوميكاسىن ەسەڭگىرەتە المادى. وتكەن جىلدىڭ قورىتىندىسىنا ساي رەسپۋبليكانىڭ ءىجو 9%-عا كوتەرىلىپ، بيۋدجەت پروفيتسيتپەن ورىندالعان. انە، وسەر ەلدىڭ بالاسى حالقىنا وسىلاي قىزمەت جاسايدى. ال، بىزدە شە؟! داعدارىس دىڭكەلەتكەلى بەرى قۇرعاق سوزدەن باسقا ەشتەڭە تىندىرىلعان جوق. وسپەك تۇگىلى قولدا بار دۇنيەدەن ايرىلىپ، قۇلدىراپ بارامىز. ءتاپ-ءتاۋىر جۇمىس جاساپ تۇرعان «تۇران الەم بانكى» سياقتى قارجىلىق ينستيتۋتتاردى مەملەكەت قاراۋىنا «تارتىپ الۋ» ارقىلى ەلدەگى ماقتاۋلى بانك جۇيەسىنىڭ توز-توزىن شىعاردىق. ءىرى بانكتەردىڭ ءوزى بىرىنەن كەيىن ءبىرى دەفولتقا كەتۋگە كەزەكتە تۇر. الەمدە ۋران باعاسى قىمباتتاعان شاقتا جوقتان بار جاسايتىن تالانتتى توپ-مەنەدجەرلەردى پايدالانىپ قالۋدىڭ ورنىنا ولاردى تۇرمەگە تىعىپ، قىرۋار قارجىنىڭ كوزىنە اينالا باستاعان «قازاتومونەركاسىپ» كومپانياسىنىڭ شاڭىراعىن شايقالتتىق. مۇناي-گاز، كومىر-تەمىر، مىس پەن مىرىش جانە باسقا دا شيكىزات كوزدەرىنەن تۇسكەن كوپ قارجىنى ەكونوميكانىڭ يگىلىگىنە جاراتا الماي تالان-تاراجعا سالۋدامىز. جۇمىسسىزدار بولسا اناۋ، ەكى قولعا ءبىر كۇرەك تاپپاي ءورىپ ءجۇر. بيلىكتەگىلەر بولسا مىناۋ، داعدارىستى اياقتاماي جاتىپ بىردەن دامۋعا بەت العان. قايرشىلىق كۇيگە تۇسكەن قارا حالىق پرەمەر-مينيستر كارىم ءماسىموۆ باستاعان ۇكىمەتتىڭ قۇرعاق ۋادەسىنە ابدەن تويدى. پرەزيدەنت نازرباەۆتىڭ «داعدارىس ءبىتتى، ەندى دامۋعا قادام باسامىز» دەگەن سوزىنە دە سەنبەيدى. اتام قازاق «ساۋداگەر سارت، ساراڭ سارت» دەپ مازاق قىلاتىن الا شاپاندى اعايىندار قۇرلى بولا المادىق. «اتتىڭ مىقتىسى كەرمەدە سىنالادى» دەمەكشى، باسشىنىڭ قابىلەتى وسىنداي ەلدىڭ باسىنا قيىن-قىستاۋ كۇن تۋعان شاقتا سىنالماي ما. ەندەشە، بۇل سىندا وزبەك كوسەمى كاريموۆ تمد-داعى باسقا ارىپتەستەرىمەن سالىستىرعاندا شاشاسىنا شاڭ جۇقتىرماي كەتتى. ازۋىن ايعا بىلەگەن ورىس پاتشاسى دميتري مەدۆەدۆىڭىز دە، جەكە باسقا تابىنۋشىلىقتىڭ تامىرىنا بالتا شاقان تۇركمەني جاماعاتتىڭ باسشىسى گۋربانگۋلى بەردىمۇحامەدوۆىڭىز دە، ەلۋلىكتىڭ قاتارىنا ۇمتىلعان بارىس تەكتى ەلدىڭ نۇر سيپاتتى بيلەۋشىسى نۇرەكەمىز دە ەكونوميكاسىن داعدارىستان امان ساقتاپ قالعان يسلام كاريموۆتىڭ دەڭگەيىنە جەتە المادى. اتتەڭ، ءوزىمىزدى بىلاي قويعاندا، كۇللى الەم حالقىنا داعدارىستان شىعۋدىڭ جولىن سىزىپ تۇرىپ كورسەتىپ بەرگەن نۇرەكەمنىڭ ەڭبەگىن بيلىك باسىنداعىلار دىتتەگەن جەرىنە دۇرىستاپ جەتكىزە بىلگەندە، بالكىم دۇنيە ءجۇزى قارجى تاپشىلىعىنان وڭاي قۇتىلار ما ەدى كىم ءبىلسىن. ەسكەرتكىش سوعىپ، استاناعا ەسىمىن بەرۋدى ۇسىنىپ جالعان جارامساقتىق جاساعانشا سول شىركىندەر وزبەك اعايىندارعا ۇقساپ ەلباسىنىڭ داعدارىستان شىعۋ يدەياسىن قالىڭ بۇقاراعا تانىستىرمادى ما.

سالىستىرۋ ءۇشىن ايتايىق، حۆق-نىڭ جورامالىنا سايكەس، 2009 جىلى رەسەيدىڭ ءىجو 6%-عا قىسقارىپ، 2010 جىلى 0,5%-عا وسەتىن كورىنەدى. ال، اعىمداعى جىلى دۇنيەجۇزىلىك ءىجو-ءنىڭ قۇلدىراۋ كورسەتكىشى 1,3%-دى قۇراپ، كەلەر جىلى دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكا بار-جوعى 1,9%-عا عانا جوعارىلاماق.

«قازاقستان» اپتالىعى. 25. 06. 09