«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى سايلاۋ تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭعا جانە «ساياسي پارتيالار تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ اعىمداعى ساياسي جۇيەنى رەفورمالاۋداعى ماڭىزدى قادام بولىپ تابىلادى.

پارتيالىق ءپليۋراليزمدى دامىتۋ، وپپوزيتسيالىق ينستيتۋت قۇرۋ جانە ساياسي پارتيالاردى تىركەۋدەگى اكىمشىلىك كەدەرگىلەردى ازايتۋ ماقساتىندا زاڭداردا پارتيانى تىركەۋدەگى قاتىسۋشىلاردىڭ سانىن 40 مىڭنان 20 مىڭ ادامعا دەيىن قىسقارتۋ قاراستىرىلعان. سونىمەن قاتار، سايلاۋ بارىسىنداعى پارتيالىق تىزىمدەگى ايەلدەر مەن جاستاردىڭ ۇلەسىن كۆوتا بويىنشا 30%-عا دەيىن ۇلعايتۋ مىندەتتى قاراستىرىلادى. بۇل ولاردىڭ ساياسي شەشىم قابىلداۋعا قاتىسۋ مۇمكىندىگىن كەڭەيتەدى.

جاستاردىڭ زاڭ شىعارۋشى جانە جەرگىلىكتى وكىلدى ورگاندارداعى وكىلدىگى جاستاردىڭ شەشىم قابىلداۋ پروتسەسىنە بەلسەندى قاتىسۋى مەن ونىڭ مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنە ارالاسۋىنىڭ ماڭىزدى كورسەتكىشى بولىپ تابىلادى. «قازاقستان جاستارى» 2018 جىلعى ۇلتتىق بايانلامانىڭ مالىمەتتەرىنە سايكەس، وبلىستىق ءماسليحاتتار مەن رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ ءماسليحاتتارىندا 29 جاسقا دەيىنگى دەپۋتاتتار وكىلدىگىنىڭ تومەندەۋ تەندەنتسياسى بايقالادى. ماسەلەن، ەگەر 2017 جىلى قازاقستانداعى جاس دەپۋتاتتاردىڭ جالپى سانى 122 ادامدى قۇراسا، 2018 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا بۇل كورسەتكىش 96-عا دەيىن تومەندەگەن.

ال ايەلدەردىڭ ساياسي بەلسەندىلىك كورسەتكىشتەرىنە كەلەتىن بولساق، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتىندەگى ايەلدەردىڭ ۇلەسى 21,7% قۇرايدى (ماجىلىستە – 25,9%، 104 ورىننىڭ 27-ءى; سەناتتا – 12,5%، 48 ورىننىڭ 6-ى). ءماسليحات دەڭگەيىندە ايەلدەردىڭ ۇلەسى – 22,19% (وبلىستىق – 15,72%، قالالىق – 22,82%، اۋداندىق – 23,70%).

جالپى العاندا، كۆوتالاۋ ساياساتى – ايتارلىقتاي كەڭ تارالعان حالىقارالىق تاجىريبە. ارنايى پارتيالىق كۆوتالار ەۋروپا ەلدەرىندە قولدانىلادى، اسىرەسە گەرمانيادا، نورۆەگيادا، فرانتسيادا جانە بەلگيادا ءجيى كەزدەسەدى. بۇل نورمالار زاڭمەن بەكىتىلگەن. ايتا كەتەرلىك جايت، «ءپوزيتيۆتى ديسكريميناتسيانىڭ» تەتىگى رەتىندەگى كۆوتالىق ساياساتقا قاتىستى تالاس-تارتىستار بۇگىنگى تاڭدا دا ساقتالۋدا. الايدا، جاستار مەن ايەلدەردىڭ ساياسي شەشىمدەر قابىلداۋ ۇدەرىسىنە قاتىسۋىنىڭ تومەن دەڭگەيىن ەسكەرە وتىرىپ، ەلىمىزدە 30% كۆوتانىڭ ەنگىزىلۋى ايەلدەر مەن جاستاردىڭ قوعامدىق-ساياسي ۇدەرىستەرگە قاتىسۋىن ىنتالاندىرادى.

زاڭداردا قاراستىرىلعان بۇل شارالار قوعامدىق-ساياسي كەڭىستىكتى قايتا قۇرۋعا، پارتيا سالاسىنداعى باسەكەلەستىكتى ارتتىرۋعا، سايلاۋ ورگاندارىن بارىنشا ينكليۋزيۆتى، تەڭگەرىمدى ەتۋگە باعىتتالعان.

جاننا كاريموۆا، 

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى قسزي-دىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق زەرتتەۋلەر ءبولىمىنىڭ باسشىسى.

Abai.kz