بۇگىن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىن وتكىزدى. وعان ءوزى توراعالىق ەتتى. ۇكىمەت باسشىسى اسقار ماميننەن باستاپ، ءبىرلى-جارىم مينيستر ەسەپ بەردى. كوروناۆيرۋس ىندەتىنىڭ بەتىن قايتارۋ ءۇشىن وسى ۋاققا دەيىن اتقارىلعان ءھام الداعى ۋاقتا اتقارالاتىن جۇمىستاردى تالقىلادى. ەندى رەت-رەتىمەن...

وتكەندە پرەزيدەنت توقاەۆ ۇكىمەت پەن ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيانىڭ وتىرىسىن وتكىزىپ، ۆيتسە-پرەمەر ەرالى توعجانوۆتان باستاپ، بىرنەشە رەسپۋبليكالىق قالا مەن وبلىس باسشىلارىنا قاتاڭ سوگىس جاريالاعان. داعدارىستى كەزدە دۇرىس جۇمىس ىستەي الماعان، ىندەتكە قارسى كۇرەس شارالارىن لايىقتى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرا الماعان شەندىلەرگە شۇيلىككەن.

ال بۇگىنگى وتىرىستا پرەزيدەنت توقاەۆ سول جولعى سوگىستەن سوڭ جۇمىس جانداتا تۇسكەنىن ايتىپتى.

«قازىرگى ەپيدەميولوگيالىق احۋال قوعامدى اسا قاتتى الاڭداتىپ وتىر. احۋال وتە كۇردەلى. بىراق العاشقى وڭ ۇردىستەر دە بايقالۋدا. وتكەن اپتادا مەن ۇكىمەت پەن اكىمدەرگە بىرقاتار تاپسىرما بەردىم. مەملەكەتتىك كوميسسيا ءوز جۇمىسىن جانداندىرا ءتۇستى»، - دەدى.

ءسويتتى دە، كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنا قارسى كۇرەس شارالارىنا بيۋدجەتتەن تاعى 150 ميلليارد تەڭگە بولىنەتىنىن ايتتى.

تاعى 150 ميلليارد تەڭگە!

«پاندەميامەن كۇرەس بارىسىندا شۇعىل ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن ۇكىمەتتەن جانە وڭىرلەردەن 150 ميلليارد تەڭگە بولىنەدى. باستى مىندەت – كوروناۆيرۋستىڭ جۇعۋ قارقىنىن اۋىزدىقتاپ، تارالۋىن توقتاتۋ جانە ناۋقاستاردى ەمدەۋ ىسىندە ايتارلىقتاي ناتيجەگە جەتۋ»، - دەدى.

ءارى قاراي، كارانتين رەجيمىن باقىلاۋدى پوليتسيا مەن سانيتارلىق دارىگەرلەرگە تاپسىرىپ، بۇل مىندەتتى شارا ەكەنىن ايتتى. كارانتين تالاپتارىن بۇزعانداردىڭ جازالاناتىنىن ەسكەرتتى.

توقاەۆ: ۇكىمەت باقىلاعان جوق!

قازىر ەلدەگى ەپيدەميولوگيالىق احۋالدىڭ ناشارلاۋى مەن ىندەتتىڭ ورشۋىنە ءبىرىنشى كەزەكتە دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى كىنالى ەكەنىن ايتتى.

«كەلەسى ماڭىزدى مىندەت–تولىققاندى مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ جانە اسا قاجەتتى ءدارى-دارمەكتەردى قولجەتىمدى ەتۋ. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى باسقارۋ ىسىندە بىرقاتار ورەسكەل قاتەلىكتەر جىبەردى. اكىمدەردىڭ كوپشىلىگى جۇمىسىن ءتيىستى دەڭگەيدە اتقارعان جوق. ۇكىمەت تە باقىلامادى»، - دەدى.

سونىمەن قاتار، توقاەۆ جىبەرىلگەن قاتەلىكتەر مەن ولقىلىقتاردى انىقتايتىن ارنايى كوميسسيا قۇرۋ قاجەتتىگىن ايتتى. پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، ول كوميسسيا «جاۋ جاعادان العاندا، ءبورى ەتەكتەن الادىنىڭ» كەرىن كەلتىرگەن كىمدەر ەكەنىن انىقتاپ، تەرگەپ-تەكسەرەدى.

«ءبىز قازىر دارىلەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى مەن ونىڭ باعاسىن قولدان قىمباتتاتۋ ماسەلەسىن شەشۋگە ءماجبۇر بولىپ وتىرمىز. بۇل جاعدايدى تەز ارادا رەتتەپ، بارلىق ءوڭىردى ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. ەندى ناتيجە كەرەك»، - دەدى توقاەۆ.

«ءمامس پەن «سك فارماتسيا» باسشىلارىن جۇمىستان شىعارۋ كەرەك!»

پرەزيدەنت اۋەلى كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنا بايلانىستى تۋىنداعان قيىندىقتارعا كىنالىلەردى جاۋاپقا تارتۋ كەرەكتىگىن ايتىپ، ءمامس (مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورى) پەن «سك فارماتسيا» باسشىلارىن جۇمىستان شىعارۋدى تاپسىردى.

«تۋىنداعان قيىندىققا كىنالىلەردىڭ بارىنە قاتىستى تەرگەۋ جۇرگىزۋ كەرەك. جاۋاپكەرشىلىككە تارتقان دۇرىس. ءمامس پەن «سك فارماتسيا» باسشىسى جۇمىستان شىعارىلسىن. كەرەك بولسا تەرگەۋ جۇرگىزگەن ءجون»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

تەكسەرىس باستالىپ تا كەتىپتى. پرەزيدەنت سولاي دەدى.

«ىندەت كەزىندە وسىنداي جولمەن پايدا تاپقىسى كەلگەندەردى قاتاڭ جاۋاپقا تارتۋ قاجەت. مەنىڭ تاپسىرمامنان كەيىن بۇل باعىتتا جۇمىس باستالىپ كەتتى. ونى سوڭىنا دەيىن جەتكىزۋ كەرەك. سەبەبى بۇل – تۇپتەپ كەلگەندە، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى»، - دەدى ول.

ءارى قاراي: «قازاقستاندا ءدارى-دارمەكتەر مەن مەديتسينالىق بۇيىمداردى ءوزىمىز شىعاراتىن ۋاقىت كەلدى. ءبىز قاشانعى شەتەلدەن يمپورتتالاتىن دارىلەرگە تاۋەلدى بولامىز؟ نامىس قايدا؟», - دەدى توقاەۆ.

پرەزيدەنت قازىرگى ەل ىشىندەگى الىپ-قاشپا اڭگىمەلەر مەن كوروناۆيرۋسۆكە قاتىستى اقپاراتتىڭ ازدىعىنا دا توقتالدى.

راس، ەل اۋزىندا ءارتۇرلى اڭگىمە. «پالەن دەگەن ەم ەكەن، تۇگەن دەگەن ءجون ەكەن» دەسكەن جۇرت بازار مەن ءدارىحانا كەزىپ تەنتىرەپ ءجۇر. ال اعارتۋشىلىق باعىتتاعى اقپارات جوقتىڭ قاسى. ءبىز بۇل تۋرالى بۇرىن دا جازعان ەدىك.

«حالىقتى ۇرەي مەن قورقىنىش بيلەگەن. ءتىپتى ولار وزدەرىنە قاجەت ەمەس دارىلەردى دە ساتىپ الىپ جاتىر. ادامدار الەۋمەتتىك جەلىدەگى ءارتۇرلى كۇماندى اقىل-كەڭەستەرگە قۇلاق اسۋدا. سall-ورتالىقتاردىڭ تاۋلىك بويى قىزمەت كورسەتۋىن قامتاماسىز ەتىپ، جۇمىسىن كۇشەيتۋ كەرەك»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

ۇكىمەت پەن اكىمدىكتەر حالىققا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن دۇرىس جۇرگىزبەگەنىن ايتىپ، سىنادى.

«ۇكىمەتتىڭ جانە اكىمدەردىڭ قابىلدانعان شارالاردى تۇسىندىرۋىندە ولقىلىقتار بار. ولاردىڭ قوعام پىكىرىمەن ءتيىستى دەڭگەيدە جۇمىس ىستەي الماي وتىرعانى بايقالدى. باس سانيتارلىق دارىگەردىڭ پىكىرىنە ەشكىم قۇلاق اسقان جوق. كاسىبي داعدى مەن ۇيىمداستىرۋ جۇمىسى جەتكىلىكسىز بولدى. ناتيجەسىندە ءبىز گۋمانيتارلىق كومەك الىپ، شەتەلدىك ماماندارعا كەڭەستەرى ءۇشىن العىس ايتىپ وتىرمىز»، - دەدى پرەزيدەنت.

تاعى ءبىر كەمشىلىك: «ءبىز جۇمىستىڭ تاسىلدەرىن ۇنەمى وزگەرتە بەرەمىز. بۇرىنعى باسشىلىق اياق استىنان ناۋقاستاردى سيمپتومدى جانە سيمپتومسىز دەپ ءبولۋ كەرەك دەپ شەشتى. قازىر بۇل ادىستەمەدەن باس تارتتىق. مىنە وسىنداي ارەكەتتەر حالىق اراسىندا كۇمان تۋعىزادى»،- دەدى توقاەۆ.

«ولاردىڭ بارلىق بولجامى قاتە بولدى»

جانە ول دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ بۇرىنعى باسشىلىعىن سىنعا الدى.

«دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىءنىڭ بۇرىنعى باسشىلىعى ۋاقىتتىڭ جەتكىلىكتى بولعانىنا قاراماستان، ىندەتپەن كۇرەسكە ءتيىستى دەڭگەيدە ازىرلەنە المادى. ناۋقاستار سانى جانە باسقا دا كورسەتكىشتەر بويىنشا ولاردىڭ جاساعان بارلىق بولجامدارى قاتە بولدى»،- دەدى.

سونداي-اق، ول پاندەمياعا قاتىستى بارلىق شەشىمدەردى جەدەل قابىلداۋ قاجەتتىگى تۋعاندا ۇكىمەتتىڭ ورەسكەل قاتەلىكتەر جىبەرگەنىن سىنعا الدى.

«بۇل ماسەلەگە قاتىستى ۇكىمەت تاراپىنان دا ورەسكەل قاتەلىكتەر جىبەرىلدى. مۇنى اشىق ايتۋ كەرەك. داعدارىس كەزىندە تسيفرلاندىرۋ قىزمەتىنىڭ دە ءرولى مۇلدە بايقالعان جوق. تسيفرلىق كوميسسارلار قانداي جۇمىس ءبىتىرىپ جاتىر؟»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

ءارى قاراي، قازىرگىدەي توتەنشە جاعداي كەزىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترىنىڭ بارلىق ۇسىنىس-تااپتارى ۇكىمەتتىڭ وزگە دە مۇشەلەرى مەن اكىمدەر ءۇشىن ءبىرىنشى كەزەكتە ورىندالاتىن مىندەت بولۋى كەرەك ەكەنىن ايتتى.

«ءبىر سوزبەن ايتقاندا، پاندەميا كەزىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترىن ەرەكشە مارتەبەگە جانە قۇزىرەتكە يە دەپ ەسەپتەڭىزدەر. مينيسترلىككە پاندەميامەن كۇرەس جونىندەگى كۇندەلىكتى ەسەپتىڭ جانە اقپاراتتىڭ بەرىلۋىن قامتاماسىز ەتۋدى ۇكىمەت پەن اكىمدىكتەرگە تاپسىرامىن»، - دەدى پرەزيدەنت.

سونان سوڭ، ۇكىمەتكە 2 اپتا ۋاقىت بەردى. ەكى اپتادا جاعداي وڭالمايتىن بولسا، ۇكىمەت قۇرامىن اۋىستىرۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتتى.

«قالىپتاسقان احۋال ەكى اپتادان كەيىن جاقسارادى دەپ ۇمىتتەنەمىن. ولاي بولماعان جاعدايدا، جالپى ۇكىمەتتىڭ وسى قۇرامدا جۇمىس ىستەۋ مۇمكىندىگى تۋرالى ماسەلە تۋىندايدى»،- دەدى توقاەۆ.

بۇدان سوڭ پرەزيدەنت ۇكىمەت پەن اكىمدىكتەرگە پاندەميامەن كۇرەس جونىندە كۇندەلىكتى ەسەپ بەرۋدى تاپسىردى.

ءتۇيىن. قازىر ەلدەگى ەپيدەميولوگيالىق احۋالدىڭ ءماز ەمەس ەكەنى كۇندەلىكتى اقپاراتتا ايتىلىپ ءجۇر. قازىر ەلدە ءدارى-دارمەك تاپشىلىعى تۋرالى دا، اۋرۋحانالار مەن ەمحانالاردا ورىن جانە مامان جەتىسپەۋشىلىگى تۋرالى دا تالاي مارتە جازدىق.

ءدال وسى كوراناۆيرۋسقا قارسى كۇرەسكە دەپ ەل بيۋدجەتىنەن نەشە ميلليارد قارجى ءبولىندى؟ سولاردىڭ ناقتى ەسەبىن كىم بەردى؟ الگىندە، مينيستر تسوي ەسەپ-قيساپ قىلىپ، 114 ميلليارد تەڭگەنى تۇگەندەگەندەي بولىپ ەدى. كەيىن ول سوما مينيستر ايتقانداي 114 ميلليارد تەڭگە ەمەس، 191 ميلليارد تەڭگە ەكەنىن قارجى ءمينيسترى «اشكەرەلەدى». بۇگىن تاعى 150 ميلليارد تەڭگە بولىنەتىنى بەلگىلى بولدى. وسى قاراجات قانشالىقتى ءتيىمدى جۇمسالىپ جاتىر؟

قازىر ەلدە كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى 55 مىڭعا جۋىقتاعان (54 747 ادام). 264 ادام قايتىس بولعان. بۇعان پنەۆمونيامەن اۋىرىپ جاتقاندار مەن وسى دەرتتەن قايتىس بولعانداردى قوسىڭىز...

بۇگىن پرەزيدەنت توقاەۆ ۇكىمەتكە 2 اپتالىق تاپسىرما بەردى. ەكى اپتادا جاعداي وڭالماسا، مامين ۇكىمەتىنە تىقىر تايانادى دەگەن ءسوز. پرەزيدەنت ءوز سوزىندە: «ۇكىمەت قۇرامىن اۋىستىرۋ»، دەپ سويلەدى. بۇل نە دەگەن ءسوز؟ تاعى دا مينيستر اۋىسا ما، الدە، ۇكىمەت وتستاۆكاعا كەتە مە؟ ءسىز نە دەيسىز؟

دايىنداعان نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz