13-شىلدەدە قازاقستان كۇنتىزبەسىندە جاڭا قارالى داتا پايدا بولدى. بۇل كۇن كوۆيد-19 جانە ەكى جاقتى پنەۆمونيادان قايتىس بولعانداردى ازا تۇتۋ كۇنى دەپ جاريالاندى. دۇنيە ءجۇزى زارداپ شەگىپ وتىرعان بۇل اۋرۋدان ادام شىعىنى جونىنەن قازاقستان، وكىنىشكە وراي، العاشقى ورىنداردى يەلەنىپ وتىر.

بۇل قاسىرەت پەن شاراسىزدىقتىڭ سەبەبى نەدە؟ مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسى نە سەبەپتى السىزدىك تانىتىپ وتىر؟ نەگە قازاقستان حالقى قايعى جۇتىپ وتىرعاندا اسپاندا وت شاشۋ اتىلادى؟ حالقتىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن ويلاۋدىڭ ورنىنا «نومەنكلاتۋرا» نەگە تەك ءوز قالتاسىن ويلايدى؟ بيلىك نەگە حالىققا راقىمسىز؟ ولاردى بىرەۋلەر كەرى دۋالاپ تاستاعان با، الدە بۇل ادامنىڭ بويىنا تۋا بىتەتىن قاسيەت پە؟ نەگە بۇلاي دەگەن سۇراق توڭىرەگىندە تاريحي تۇرعىدان ءبىراز وي تولعاتىپ كورەيىك.

تاريحقا كوز جۇگىرتسەك بۇل قۇبىلىستىڭ قوعامدا ورىن الۋى زاڭدىلىق. ونىڭ تاريحي العى شارتتارى مەن سەبەپ-سالدارى دا بار ەكەن.

ءبىرىنشى كەزەكتە ادامنىڭ ەمەس، جۇيەنىڭ مۇددەسىن جوعارى قويۋ، حالىقتى كەنەدەي قىرۋ ستاليندىك سوتسياليزم «مودەلىنىڭ» ۇلگىسى. سول جۇيەنىڭ «اتاۆيزمدەرى»  قوعامنىڭ دەرتى رەتىندە ارامىزدا كەڭىنەن تارالىپ كەتىپ بۇگىنگى بيلىك وكىلدەرىنىنىڭ بويىنان كورىنىس تابۋدا. سول ءۇشىن دە قر پرەزيدەنتى ق-ج.ك.توقاەۆ وكىمەت پەن ءارتۇرلى سالا باسشىلارىنا قاتاڭ تۇردە ەسكەرتۋ جاساۋى بەكەر ەمەس.

قازاقستان كەڭەستىك-توتاليتارلىق جۇيەدەن ەڭ سوڭىنان شىعىپ تاۋەلسىزدىك جاريالاعانىمەن توتاليتارلىق-قۇلدىق سانادان، «كەڭەستىك» ويلاۋ جۇيەسىنەن ارىلا المادىق. توتاليتارلىق-كەڭەستىك سانا مەن پسيحولوگيا سوناۋ 1991جىلى 16-جەلتوقساننىڭ ار جاعىندا قالىپ قويعان جوق. ول ءبىزدىڭ مي قىرتىسىمىزدىڭ اراسىندا بىزبەن بىرگە ءۇشىنشى مىڭجىلدىققا قادام باستى.

مىنە، سودان بەرى ەلىمىزدى شيرەك عاسىر بويى «كەمەلدەنگەن ءسوتسياليزىمنىڭ» نەبىر اسقىنعان اۋرۋلارى جايلاپ وتىر. ول قانداي اۋرلار دەيسىز بە؟ «وچكوۆتيراتەلستۆو» (كوز بوياۋشىلىق), «پريپيسكا»، وتىرىك ايتۋ، باستاما كوتەرۋگە قابىلەتسىزدىك (بەز يننيتسياتيۆنوست). سەن تەك ورىنداۋشىسىڭ. جاۋاپتى ادامدار باسقا، جوعارىدا وتىرادى دەگەن شەندىلەردىڭ نەمكەتتىلىك پسيحولوگياسى.

ال، دەرتتىڭ ەڭ اسقىنعان ءتۇرى – يمانسىزدىق. قۇدايدان بەزگەن قوعامدا ادامعا دەگەن مەيرىم ەشقاشان دا بولمايدى.

ءبىز زايىرلى مەملەكەتپىز، ءبىز ءدىن مەن مەملەكەتتى ايىردىق. بىراق زايىرلى مەملەكەت دەگەن ءسوز يمانسىز بولماۋى كەرەك قوي.

قانشا جوسپار، باعدارلاما قابىلداپ جاتىرمىز. بىراق، ءبىزدىڭ وكىمەت ادامدارىنىڭ ەشقايسىسىنىڭ اۋزىنان «اللا جار بولسىن!»، «قۇداي قالاسا» دەگەن ءبىر ءسوزدى ەستىمەدىك. نەگە؟

كوپ جاعدايدا ءبىز زايىرلى مەملەكەت رەتىندە اقش-تى مىسالعا الامىز. بىراق، اقش-تىڭ كەز كەلگەن پرەزيدەنتى، سەناتورى ، گۋبەرناتورى ءوز ءسوزىن «يا، قۇداي! امەريكانى ساقتاي كور (بوجە حراني امەريكۋ!)» دەگەن سوزدەرمەن اياقتايدى.

ونىڭ قاسىندا ءبىزدىڭ باسشىلار اتەيىستىك قوعامنان شىققاندىعى ما قۇدايدان دا، سايتاننان دا قورقپايدى.

90-جىلدارى بيلىككە وسى اۋرۋلاردى بويىنا سىڭىرگەن كەشەگى كەڭەستىك-پارتيا نومەنكلاتۋراسى مەن كومسومول ت.ب. قۇرلىمداردا قىزمەت ەتكەن ادامدار كەلدى. ولاردى جاپپاي جامانداماي-اق قويايىق. بىراق كسرو-نىڭ بارلىق سالاسىندا دەرلىك كورىنىس العان جاپپاي جۇيەلىك داعدارىسقا بويىن ۇيرەتىپ العان ولار نارىقتىق قاتىناستار مەن دەموكراتيالىق قوعام قۇرۋ ماسەلەسىن دۇرىس شەشۋدە قابىلەتسىز بولدى.  ارينە، 90-جىلدارى ءادىل بيلىككە سەنگەن حالىقتىڭ ساناسى دا مۇلدە باسقا بولاتىن.

كەڭەس داۋىرىندە تۋىپ سول جۇيەدە ءومىر سۇرگەن قازىر ورتا جاستاعى وكىمەت شەندىلەرى حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن، تۇرمىسىن جاقسارتۋ ءۇشىن باستاما كوتەرۋدى بىلاي قويعاندا، وقتىن-وقتىن وزدەرىن ءالى دە كەڭەستىك يدەولوگيادان ارىلا الماي وتىرعانىن بايقاتىپ قويادى.

مىسالى، 2018 جىلى ءبىزدىڭ قوعامدا ۆلكسم-ءنىڭ 100 جىلدىعى دۇركىرەتىپ كونتسەرت بەرۋمەن اتالىپ ءوتتى. لەنين مەن كوممۋنيستىك يدەولوگيا باياعىدا قۇردىمعا كەتكەن كەزدە  ونىڭ كومسومول سياقتى ەلەسىن ساعىنىپ، سوعان توي تويلاۋىمىزعا جول بولسىن...  ارينە، بىرەۋلەر وندا تۇرعان نە بار؟ ول دا تاريحي سانا! – دەۋى مۇمكىن. ماسەلە مىنادا، كەشەگى ازامات سوعىسى جىلدارىندا ازىق-تۇلىك سالعىرتىن جۇرگىزگەن دە، ۇجىمداستىرۋ كەزىندە باي-كۋلاكتى تاپ رەتىندە جويىپ، كامپەسكەگە ۇشىراتقان دا، كۇشتەپ وترىقشىلاندىرۋدى جۇرگىزگەن دە  سول كومسومولدار بولاتىن. تالاي جازىقسىز  ەلدىڭ قانى مەن كوز جاسىن ارقالاعان دا سولار.

توي تويلاعىسى كەلسە، سول 2017 جىلى الاش قوزعالىسى مەن الاش-وردا وكىمەتىنىڭ دە 100 جىلدىعى بولدى. ونى نەگە تويلامادى؟ الاش زيالىلارى تۇرالى تىرس ەتكەن دىبىس تا شىققان جوق قوي.

قازاق اقسر-ءى قۇرىلۋىنىڭ دا 100 جىلدىعى جايىنا قالدى. مەن بىلەتىنىم تەك «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى وسى تاريحي داتاعا ارناپ ءتوس بەلگى جاساپ شىعارىپ، قوعامدىق ومىردە بەلسەندىلىك تانىتقان ازاماتتارعا ۇلەستىرگەن بولاتىن.

ايتپاقشى كەڭەس زامانىندا ۆلكسم دەگەن قىسقارتىلعان اتاۋدى بەيرەسمي تۇردە قالاي اۋداراتىنىن بىلەسىز بە «ۆوزمي لاپاتۋ كوپاي سەبە موگيلۋ».

كەڭەس ۇكىمەتىن قانشا جەردەن حالىقتىڭ ۇكىمەتى دەپ دارىپتەسە دە، كەڭەستىك پارتوكراتيا (پارتينايا ەليتا) حالىقتان باياعىدا-اق قول ءۇزىپ، الشاقتاپ كەتكەن.  «حالىق پەن پارتيا ءبىرتۇتاس!» دەپ قانشا ۇرانداسا دا كەڭەستىك بيلىك پەن كومپارتيانىڭ حالىقتىڭ مۇددەسىمەن جاناسپاعانىن 1959 جىلى تەمىرتاۋ مەن 1962 جىلعى نوۆوچەركاسك قىرعىندارىنان، 1986 جىلعى الماتىداعى جەلتوقسان وقيعالاسىنان بايقاۋعا بولادى. ال، وسىدان كەيىن سول كەزدەگى «پارتاكراتتاردىڭ» شينەلىنەن شىققان قازىرگى بيلىك وكىلدەرىنىڭ ءوز حالقىنا نەگە مەيىرىمسىز دەپ تاڭدانۋعا بولا ما؟ قازىرگى كەزدە وكىمەت قىزمەتىنە  تاعايىندالىپ جاتقاندارعا قاراساڭىز سول «نومەنكلاتۋرانىڭ» ءۇرىم بۇتاقتارى. بىرەۋ دە ەل سۇيسىنەرلىك ىسىمەن، نە اتالى سوزىمەن ەستە قالماعان. ءىشىن-ارا قولدان ءىس كەلەتىندەردى، مەملەكەتشىل دەگەن ازاماتتاردى ساۋساقپەن ساناپ شىعۋعا بولادى.

بيلىككە قابىلەتسىز ادامداردى تارتۋ – قىلمىس!

مەملەكەتتىك كادر ماسەلەسىندە قازىرگى ۇستانىم بويىنشا بيلىككە تالانتتى ادامداردى تارۋ جانە باسقارۋدا كوماندالىق سيپات بولۋى ءتيىس. نەگىزىنەن يدەيا جامان ەمەس. بيلىك باسىندا دارىندى ادامداردىڭ كومانداسى بولعانىنا ەشكىم دە قارسى بولماس. بىراق بيلىكتە «دارىندى» دەگەن ءسوز ءار-الۋان مانگە يە بوپ كەتۋى مۇمكىن.  قاي جاعىنان دارىندى؟

مىسالى، قازاقستاندا «بولاشاق» باعدارلاماسىمەن شەتەلدەردەن وقۋ ءبىتىرىپ كەلگەن جاس ماماندار اراسىندا جەمقورلىق بويىنشا ايىپتالىپ قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تاردىلعانداردىڭ سانى از ەمەس. ەندى سول «بولاشاقپەن» وقىپ كەلگەن جاس ماماندارعا پارا الۋدى، قىزمەت بابىن جەكە باسىنىڭ مۇددەسى ءۇشىن پايدالانۋدى گارۆاردتان ۇيرەتىپ جىبەرمەگەن شىعار؟

ال كوماندالىق باسقارۋ، قۇدايعا شۇكىر، بىزدە بار. اۋىل، اۋدان، وبلىس، قالا اكىمشىلىگى ءوز كومانداسىمەن كەلىپ قالاي «باسقارىپ» كەتەتىنىن كورىپ تە ءجۇرمىز. قازىر جەمقورلىقپەن اشكەرە بولماعان اكىم ورىنباسارلارى جوق «كوماندا» دا قالماعان شىعار؟

كوماندالىق باسقارۋ – جەمقورلىقتىڭ نەگىزى.

جالپى، قازاقستاندا جەمقورلىقتىڭ تابيعاتى قانداي؟

كسرو كەزىندە دە جەمقورلىق بولدى، بىراق قازىرگىدەي اشىق تۇردە ەمەس، جاسىرىن تۇردە بولعانى اعا بۋىنعا ايان. ول كەزدە توۆار دا تاپشى، قىزمەت كورسەتۋ سالاسى مۇلدە جوق كەزدە «پارا» كەز كەلگەن ءىستى جىلجىتۋدىڭ قۇرالىنا اينالدى.

1992-جىلى قازاقستان جوسپارلى ەكونوميكادان نارىقتىق قاتىناستارعا كوشكەن كەزدە رەفورمالار قوعامدى-ساياسي جانە ەكونوميكالىق ءومىردىڭ بارلىق تۇستارىن قامتىدى. مىنە، جەمقورلىقتىڭ كوكەسى سول كەزدە باستالدى.

نارىقتىق قاتىناستاردىڭ نە ەكنى تۋرالى ءالى ەشكىمنىڭ حابارى جوق كەزەدە  قازاق گازەتتەرى ءبىرىنشى بەتىكە «نارىق بولسا – قارىق بولامىز!» دەپ كەڭەستىك ادەت بويىنشا ۇرانداتا جارىسىپ كەتتى.

70 جىل ءومىر سۇرگەن كەڭەستىك جۇيەدەن مۇلدە وزگەشە، جاڭا قوعام قۇرۋ كزىندە رەفورمالاردىڭ تۇپكى ماقسات-مىندەتتەرىن، قوعامدىق قۇرىلىستىڭ قانداي بولۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىنىپ بولجاپ ۇققان ادام كەمدە كەم ەدى. بىراق، نارىق پەن دەموكراتيالىق دامۋ جاعىنان وركەنيەتى كوش ىلگەرى كەتكەن ەلدەردىڭ نۇسقاۋى بويىشا ساپالى وزگەرىستەرگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن، شەتەلدىك ينۆەستيتسيالاردى تارتۋ ءۇشىن قازاقستان مىنا تالاپتارعا ساي بولۋ كەرەك ەدى: بىرىنشىدەن, وكىمەتتىڭ تەحنوكراتتىعى; ەكىنشىدەن, قوعامنىڭ جاڭا دەموكراتيالىق ۇردىستەرگە اشىقتىعى; ۇشىنشىدەن, جاڭا تەحنولوگيالار مەن جاڭاشىلدىققا جول اشۋ; تورتىنشىدەن, باسەكەلىك ورتانى قالىپتاستىرۋ. ال، ەڭ باستىسى بەسىنشى تالاپ بولاتىن. ول – قوعامدا جەمقورلىقتىڭ جايىلۋىنا جول بەرمەۋ.

بۇل جونىنەن دۇنيە جۇزىلىك قاۋىمداستىقتا ءبىراز تاجىريبە جينالعان بولاتىن. 1960-جىلى افريكادا وتارلىق بۇعاۋدان بوساعان 17 جاڭا مەملەكەت پايدا بولدى. سوندىقتان دا وسى جىل «افريكا جىلى» دەپ جاريالاندى. بۇكىل الەم تاۋەلسىزدىك العان سول ەلدەرگە جابىلىپ كورسەتكەن كومەكتىڭ سومماسى ميعا قونبايتىن سان بولاتىن. الايدا، جاڭاعى ەلدەردە جەمقورلىقتىڭ جايىلۋىنان بۇكىل قارجى قۇمعا سىڭگەن سۋداي جوق بوپ كەتتى.

سودان تۇيگەنىمىز: جەمقورلىق جايلاعان ەلدىڭ بولاشاعى جوق.

الەم ەلدەرى ءجۇرىپ وتكەن دامۋ جولىمەن قازاقستان دا ءجۇرىپ كەلەدى. بىراق وزگەلەرگە قاراعاندا ءبىزدىڭ ەشكىمگە ۇقسامايتىن وزىندىك دامۋ جولىمىز بار. ول – ءبىزدىڭ سانامىز! ءبىز ءالى دە ءداستۇرلى اگرارلىق سانادان (فەودالدىق، رۋلىق) شىعا الماي وتىرمىز.

كەڭەس داۋىرىندە «قازاق حالقى باقىتتى. ويتكەنى ول رەسەيگە قوسىلۋدىڭ ارقاسىندا فەوداليزمنەن كاپيتاليزمگە سوقپاي بىردەن سوتسياليزمگە سەكىرىپ ءوتتى»، - دەگەن قاعيدا بولاتىن.  سوعان اجەپتاۋىر ماساتتاناتىنبىز. سويتسەك، تاريحي دامۋدىڭ زاڭدىلىعىنا سايكەس كەزەكتى كەزەڭگە سوقپاي اتتاپ كەتكەن قوعام شالا تۋعان بالا سياقتى اۋرۋشاڭ بولادى ەكەن.

كاپيتاليزم بۇل كەز-كەلگەن حالىقتى ۇلتتىق دەڭگەيگە جەتكىزەتىن قاجەتتى باستى شارتتاردىڭ ءبىرى ەكەن. ۇلتتىڭ ۇلتتىق بەلگىلەرى تەك كاپتياليستىك جۇيە كەزىندە قالىپتاساتىنى - زاڭدىلىق. ونى ءپىسىرىپ شىعاراتىن ەكى نارسە ەكەن: نارىقتىق قاتىناستار مەن ۋربانيزاتسيا.

سوندا ءبىز بۇگىن سوتسياليزمنەن قايتادان كاپيتاليزمگە (نارىققا) وتكەندە قانداي سانامەن ءوتىپ وتىرمىز دەپ ويلايسىز؟ سول باياعى ءداستۇرلى اگرارلاق سانا مەن وتىز جىل بويى ارىلا الماي وتىرعان بوداندىق سانا.

وسىدان بىزگە، اسىرەسە بيلىك باسىنداعىلارعا  «رۋحاني جاڭعىرۋ. قوعامدىق سانانىڭ مودەرنيزاتسياسى» دەگەن باعدارلاما نە ءۇشىن قاجەت دەيسىز عوي؟

نارىقتىق رەفورمالاردىڭ بارىسى، جەكەشەلەندىرۋدىڭ زاڭسىزدىقتارى تۋرالى توقتالماي، ءبىز وسى كەزدەگى كاپيتالدىڭ العاشقى قورى قالاي جينالاتىنى تۋرالى ماركسيزم كلاسسيكتەرىنىڭ ايتقانىنا توقتالىپ كەتەيىك.

ءبىزدىڭ ويىمىزشا، كارل ماركس ءوزىنىڭ اتاقتى «كاپيتال» دەگەن ەڭبەگىن حالىقتى رەۆوليۋتسياعا شاقىرۋ ءۇشىن ەمەس، كەرىسىنشە، ءوز زامانىنىڭ ۇستەم-تاپ وكىلدەرىنە حالىقتىڭ كوتەرىلۋىنە الدىن الۋدىڭ، رەۆوليۋتسيانى قالاي دا  بولدىرماۋدىڭ جولىن نۇسقادى. الايدا، ماركستىڭ ساياسي ەكونوميا ىلىمدەرىن ۇرانداتىپ رەۆوليۋتسيا كوسەمدەرى مەن جارتىلاي ساۋاتتى، نادان بەلسەندىلەر كوتەرىپ كەتتى.

كەڭەستىك بولمىستان، جوسپارلى ەكونوميكادان شىققان قوعام ءۇشىن نارىقتىق قاتىناستارعا كوشىپ، داعدارىستان ەكونوميكانى شىعارۋ ءۇشىن اجەپتاۋىر ۇلكەن قارجى قاجەت. ونىڭ ءبىر بولىگىن شەتەلدىك ينۆەستورلار قۇيسا، جەرگىلىكتى بۋرجۋازيانىڭ دا العاشقى قورى (كاپيتالى) جينالا باستادى. ارينە، 1992-جىلى قازاقستاندا ونداي قور ەشكىمگە مۇرا رەتىندە دە قالعان جوق جانە ونداي قارجىسى بار بايلار دا جوق بولاتىن.

سول سەبەپتى ك. ماركس ءبىرىنشى كەزەڭدە كاپيتالدىڭ العاشقى قور بولىپ جينالۋى قاراقشىلىق جولمەن جۇرەتىندىكتەن ونى «قاراقشى كاپيتال» دەپ اتاپ كەتكەن. قايران ك. ماركس بۇل كەزەڭدە بيلىكتىڭ زاڭسىزدىقتارعا جول بەرەتىندىگىن دە، حالىقتىڭ جاپپاي  قاناۋعا جانە توناۋعا تۇسەتىنىن دە، وعان وكىمەتتىڭ كوز جۇمىپ مەيلىنشە جاعداي جاسايتىنىن دا، وكىمەت قۇرامىنا الاياقتاردىڭ كىرىپ،  تەك باس پايداسى ءۇشىن زاڭ-جوسىقتىڭ ءبارىن بەلدەن باساتىنىنا دەيىن ايتىپ كەتكەن.

مۇمكىن، سودان بولار، قازىر ءوزىن «ەليتا» دەپ جۇرگەندەردىڭ حالىق مۇددەسىنەن گورى ءوز جاعدايى كوبىرەك الاڭداتاتىنى...

مۇمكىن، سول سەبەپتەن بولار، وسىنداي اۋرۋ تاراپ، جاپپاي  ءولىم-جەتىم كوبەيىپ جاتقاندا ەلگە گۋمانيتارلىق كومەك رەتىندە كەلگەن ءدارى-دارمەك ەمحانالارعا جەتپەي ورتا جولدان قولدى بولىپ، ون ەسە باعاسىمەن قارا نارىقتا ساتىلىپ جاتقانى...

مۇمكىن، حالىقتىڭ باسىنا قيىن-قىستاۋ كۇن تۋعاندا وكىمەت كومەككە قارجى بولە الماي، حالىقتان قول جايىپ جىلۋ جيناتاتىنى سونىڭ سالدارى شىعار...

مۇمكىن، حالىق بيلىككە ەمەس، كەرىسىنشە بيلىك حالىققا، قوعامعا قىزمەت ەتۋى كەرەكتىگى ۇمىتىلىپ كەتكەنى سودان بولار...

بىراق، قۇدايعا شۇكىر، ادامدار ماڭگىلىك ەمەس!

ماركس بويىنشا «قاراقشىلاردان» كەيىن كەلەتىن كەلەسى بۋىن – كوپەستەر. ولاردىڭ باستى ماقساتى قاراقشىلىق جولمەن جينالعان قوردى ساقتاپ قالۋ. ونى اينالىمعا قوسۋ. مىنە، ەكونوميكا مەن ءوندىرىستىڭ كوتەرىلەتىنى وسى تۇس بولسا كەرەك. كوپەستەردىڭ كەلەتىن ۋاقىتى بولىپ قالدى. قۇداي قالاسا ول زاماندى دا كورىپ قالارمىز. ايتپەسە قازاقستاندى مۇنايلى ەل دەيمىز دە 30 جىلدا ءبىر نپز سالعانىمىز جوق. قازاقستاننىڭ كەڭ ەگىن القابى بار دەيمىز – ءبىر ەلەۆاتور سالىنعان جوق. الماتى جاستار قالاسى دەيمىز – 30 جىلدا ءبىر جاتاقحانا سالىنعان جوق. قۇدايعا شۇكىر، تەك بيىل عانا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دا ستۋدەنتتەرگە ارناپ جاڭادان ءبىر جاتاقحانا سالۋ جوسپارلانىپ وتىر.

ال، كوپەستەردەن كەيىن كەلەتىن ءۇشىنشى بۋىن – جارىلقاۋشىلار (مەتسەناتتار).

جارىلقاۋشىلار ەلدەگى اعارتۋ، مادەنيەت، الەۋمەتتىك قورعاۋ سالالارىنداعى بارلىق باستامالارعا نەگىز بولادى. وعان مىسال رەتىندە سولتۇستىك ەۋروپا ەلدەرىن كەلتىرۋگە بولادى. ءبىر رەۆوليۋتسيا جاساماي-اق ولار بۇگىن الەۋمەتتىك قوعام قۇرىپ وتىر.

قىزىق بولعاندا ءسوتسياليزمدى قۇرۋ ءۇشىن بالشەبەكتەر سياقتى تاپ كۇرەسىن جۇرگىزبەي-اق قول جەتكىزۋگە بولادى ەكەن عوي.

بىراق، قازاقستاندا مۇنداي مەتسەناتتار بۋىنى قالىپتاسىپ بولعانشا جەر بەتىندە قازاق تا قالماي قالۋى مۇمكىن.

سوندىقتان دا بىزگە وكىمەت كوممۋنيستىك يدەولوگيا ناسيحاتتاعان «جارقىن بولاشاقتى» ەمەس، تاپ قازىرگى ۋاقىتتا حالىققا لايىقتى ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن  قامتاماسىز ەتۋ كەرەك.

ادام سياقتى بيلىك تە قارتايادى. قارتايعان ادام بالا سياقتى ماقتاعاندى، ەركەلەتكەندى ۇناتادى. بىراق قازىر ەركەلەيتىن زامان ەمەس. بيلىككە دە جاڭا قان قۇيىلۋى كەرەك. ايتپەسە 30 جىلدان بەرى ءبىزدى بيلىك كسرو-نىڭ «قارت پوليتبيۋروسىنىڭ» كەبىن كيىپ وتىر.

سوندىقتان دا وكىمەت قۇرامىنا قازىر قولىنان ءىس كەلەتىن، قابىلەتتى، باستاماشىل ازاماتتار كەلۋى ءتيىس. ولاردى سۇرىپتاعاندا ولاردىڭ تەك تەحنوكراتتىق قاسيەتىنە قاراۋ جەتكىلىكسىز. بىزدە ەسەپ-قيساپ شىعاراتىن، تەحنيكالىق بۇيىمداردىڭ قىزمەتى مەن شارۋاشىلىق ماسەلەلەردى جاقسى مەڭگەرگەن كادرلار بارشىلىق. قازىر بىزگە ەڭ الدىمەن مەملەكەتشىل ازاماتتار جەتىسپەيدى. ەڭ الدىمەن ءوز قارا باسى مەن ۇيالاستارىنىڭ مۇددەسىن ەمەس ۇلتتىڭ مۇددەسىن، مەملەكەتتىڭ مۇددەسىن ءبىرىنشى ورىنعا قوياتىن ازاماتتار كەرەك. قاتەلەسسە دە ۇلتتىڭ، حالىقتىڭ، مەملەكەتتىڭ مۇددەسى ءۇشىن قاتەلەسەتىن ازاماتتار جەتىسپەيدى.

ارمان ءجۇمادىل 

Abai.kz