قارت قاراتاۋدىڭ باۋرايىنداعى سوزاق اۋدانىنان تالاي الىپ تۇلعالار شىققان. سونداي قايتالانباس كەمەل تۇلعانىڭ ءبىرى - اسقار سۇلەيمەنوۆكە تۋعان جەرىندە ەسكەرتكىش اشىلدى.

اۋدان ورتالىعى - شولاققورعان كەنتىندەگى اسەكەڭ ءبىلىم العان بۇرىنعى كالينين اتىنداعى مەكتەپكە 90-جىلداردىڭ باسىندا اسقار سۇلەيمەنوۆ ەسىمى بەرىلگەن-ءدى. 1953 جىلى سالىنعان مەكتەپ ەسكىرىپ، توزا باستاعان سوڭ، ورنىنا ەكى قاباتتى اسقار سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى زاماناۋي جاڭا مەكتەپ سالىنعان. بيىل قىركۇيەك ايىندا وقۋشىلارعا ەسىگىن ايقارا اشقان ول مەكتەپتىڭ قۇرىلىسىن وسى وڭىردە ۋران وندىرەتىن «كاتكو» قازاق-فرانتسۋز بىرلەسكەن كومپانياسى قارجىلاندىرعان. مىنە، تاۋەلسىزدىك تويى كەزىندە وسى مەكتەپتىڭ الدىندا تەرىسكەيدەن تۇلەپ ۇشقان قازاق ادەبيەتى الىپتارىنىڭ ءبىرى، كەرەمەت سىنشى، جازۋشى، دراماتۋرگ اسقار سۇلەيمەنوۆكە ورناتىلعان ەڭسەلى ەسكەرتكىشتىڭ سالتاناتتى اشىلۋى بولدى.
ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋىنا اسەكەڭنىڭ ۇرپاعى مەن جاقىن-جۋىقتارى اتىنان زايىبى، بەلگىلى سىنشى، مادەنيەتتانۋشى ءاليا بوپەجانوۆا، كەنجە قىزى، ءKىMEP-ءتىڭ ستۋدەنتى ءاسما سۇلەيمەنوۆا جانە ۇلى، بەلگىلى تەلەجۋرناليست الىشەر سۇلەيمەنوۆ كەلىپ قاتىستى. اۋدان اكىمى، وسى ءوڭىردىڭ ءتول پەرزەنتى بەرىك مەيىربەكوۆ، جەرگىلىكتى جازۋشى دۋلات تۇرانتەگى باستاعان زيالى قاۋىم وكىلدەرى زامانىنان وزىپ تۋعان ءسوز زەرگەرى جايىندا ەستەلىك، قۇتتىقتاۋ سوزدەر ايتتى.

قارت قاراتاۋدىڭ باۋرايىنداعى سوزاق اۋدانىنان تالاي الىپ تۇلعالار شىققان. سونداي قايتالانباس كەمەل تۇلعانىڭ ءبىرى - اسقار سۇلەيمەنوۆكە تۋعان جەرىندە ەسكەرتكىش اشىلدى.

اۋدان ورتالىعى - شولاققورعان كەنتىندەگى اسەكەڭ ءبىلىم العان بۇرىنعى كالينين اتىنداعى مەكتەپكە 90-جىلداردىڭ باسىندا اسقار سۇلەيمەنوۆ ەسىمى بەرىلگەن-ءدى. 1953 جىلى سالىنعان مەكتەپ ەسكىرىپ، توزا باستاعان سوڭ، ورنىنا ەكى قاباتتى اسقار سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى زاماناۋي جاڭا مەكتەپ سالىنعان. بيىل قىركۇيەك ايىندا وقۋشىلارعا ەسىگىن ايقارا اشقان ول مەكتەپتىڭ قۇرىلىسىن وسى وڭىردە ۋران وندىرەتىن «كاتكو» قازاق-فرانتسۋز بىرلەسكەن كومپانياسى قارجىلاندىرعان. مىنە، تاۋەلسىزدىك تويى كەزىندە وسى مەكتەپتىڭ الدىندا تەرىسكەيدەن تۇلەپ ۇشقان قازاق ادەبيەتى الىپتارىنىڭ ءبىرى، كەرەمەت سىنشى، جازۋشى، دراماتۋرگ اسقار سۇلەيمەنوۆكە ورناتىلعان ەڭسەلى ەسكەرتكىشتىڭ سالتاناتتى اشىلۋى بولدى.
ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋىنا اسەكەڭنىڭ ۇرپاعى مەن جاقىن-جۋىقتارى اتىنان زايىبى، بەلگىلى سىنشى، مادەنيەتتانۋشى ءاليا بوپەجانوۆا، كەنجە قىزى، ءKىMEP-ءتىڭ ستۋدەنتى ءاسما سۇلەيمەنوۆا جانە ۇلى، بەلگىلى تەلەجۋرناليست الىشەر سۇلەيمەنوۆ كەلىپ قاتىستى. اۋدان اكىمى، وسى ءوڭىردىڭ ءتول پەرزەنتى بەرىك مەيىربەكوۆ، جەرگىلىكتى جازۋشى دۋلات تۇرانتەگى باستاعان زيالى قاۋىم وكىلدەرى زامانىنان وزىپ تۋعان ءسوز زەرگەرى جايىندا ەستەلىك، قۇتتىقتاۋ سوزدەر ايتتى.

ءاليا بوپەجانوۆا، جازۋشىنىڭ زايىبى، ادەبيەت سىنشىسى، مادەنيەتتانۋشى:
- اسقار سۇلەيمەنوۆكە قاي جەردە، قاي وڭىردە ەسكەرتكىش قويسا دا جاراسادى. ال بۇل ەسكەرتكىشتىڭ ارتىقشىلىعى - ءوزىنىڭ تۋعان جەرىندە، ءوزى وقىعان مەكتەپتىڭ الدىندا تۇرۋى. ەسكەرتكىش كارل يساەۆ دەگەن كاسىپكەر ازاماتتىڭ جەكە باستاماسىمەن، جەكە قارجىسىمەن تۇرعىزىلعان. سوزاق اۋدانىنا بۇدان دا بۇرىن تالاي يگىلىكتى ءىس جاساپ جۇرگەن ازامات - اسەكەڭنىڭ دوسى، اۋدانعا، وبلىسقا بەلگىلى قايراتكەر بولعان ءومىرتاي يساەۆتىڭ ۇلى. كارلدىڭ ءوزى 80-جىلدارى تەحنيكالىق ينستيتۋتتا وقىپ ءجۇرىپ، جەلتوقسان وقيعاسىنا قاتىسقان، زارداپ تا شەككەن ەكەن. اسەكەڭ ونىڭ وكىل اكەسى بولعان.
ەسكەرتكىش ماعان ۇنادى. اسەكەڭنىڭ دەگدار كۇيدە ءتىپ-تىك بوپ وتىرعان جاس كەزى الىنىپتى. ەسكەرتكىشتىڭ اۆتورى - وبلىسقا تانىمال ءمۇسىنشى ناسىر ەسىمدى ازامات، اسەكەڭدى كورمەگەن، سۋرەتىنە قاراپ مۇسىندەسە دە، رۋحىن ءدال بەرىپتى. اسەكەڭنىڭ «ەل ازات بولماي، ەر ازات ەمەس» دەگەن ءسوزى بار-دى، بۇل ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋى دا سول ءوزى اڭساپ وتكەن ازاتتىقتىڭ، تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسى.

كارل يساەۆ، اۋداندىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتى، كاسىپكەر:
- اسقار اعامىزعا اۋدان، وبلىس كولەمىندە ءالى ەسكەرتكىش قويىلماعان. جۇرەگىمنىڭ قالاۋىمەن كەيىنگى ۇرپاققا، جەرلەستەرىمە، جاس وسكىندەرگە ۇلگى-ونەگە بولسىن دەپ قويدىم. سىرلى سوزاققا جولى تۇسكەن ادام ۇلت رۋحىن اسقاقتاتقان اسقار سۇلەيمەنوۆتىڭ ەسكەرتكىشىنە تاعزىم ەتسىن دەگەن ماقسات بولدى. ەسكەرتكىش قولادان قۇيىلعان، تۇعىرى گرانيتتەن جاسالدى. بيىكتىگى تاس-تۇعىرىن قوسا ەسەپتەگەندە 4,5 مەتردەي بولىپ قالادى. بولاشاقتا الماتىدا دا ەڭسەلى ەسكەرتكىشىن قويامىز دەگەن ۇمىتتەمىن...
سوڭعى جىلدارى وڭتۇستىك وڭىردەگى ەڭ مىقتى اۋدان سانالاتىن سوزاقتا تاۋەلسىزدىك تويىندا تاعى ءبىر ەڭسەلى ەسكەرتكىش ورناتىلىپتى. ول ەسكەرتكىش الماتىدا تۇراتىن سوزاقتان شىققان كاسىپكەرلەردىڭ قارجىسىمەن، شىعارماشىلىق ادامداردىڭ باستاماسىمەن قويىلعان. قوبىز بەن دومبىرا جانە كىتاپ بەينەلەنگەن ونەر تۋىندىسىنا سوزاقتان شىققان قايتىس بولعان ونەردەگى نار تۇلعالاردىڭ ەسىمدەرى جازىلىپ قويىلعان. ول ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋى كوكتەمگە قالدىرىلىپتى. تاۋەلسىزدىكتىڭ تورقالى تويىنا وسىنداي ازىرلىكتەرمەن كەلگەن سوزاقتا ءالى دا تالاي ەڭسەلى ەسكەرتكىشتەردىڭ اشىلا بەرەتىنى كۇمانسىز.

تورەعالي تاشەنوۆ

http://www.aikyn.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=11595&Itemid=2