سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2763 0 پىكىر 22 جەلتوقسان, 2011 ساعات 11:15

ەرلان قارين. جاڭاوزەندەگى وقيعالار ەلدەگى كوپتەگەن ماسەلەلەرگە كوزدى اشۋى ءتيىس

جاڭاوزەندەگى وقيعالاردى تەك قانا مۇنايشىلاردىڭ ماسەلەلەرىنە نە بولماسا بولەك ءبىر ءوڭىردىڭ ماسەلەلەرىنە بايلانىستىرىپ قاراستىرۋ جەتكىلىكسىز. بۇل وقيعالاردى ەلىمىزدە سوڭعى ۋاقىتتا ورىن الىپ جاتقان بىرقاتار پروتسەستەردى ەسەپكە الا وتىرىپ قاراستىرۋ قاجەت. مىسالى، وسىنداي ۇردىستەردىڭ ءبىرى - قوعامدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەردە ءوز ورنىن تابا الماي جۇرگەن جاستار توبىنىڭ پايدا بولۋى. وسى تۇرعىدان قاراستىرار بولساق، شاڭىراق وقيعاسى سەكىلدى جاڭاوزەن قالاسىنداعى وقيعالاردا دا جاستاردىڭ بەلگىلى ءبىر توبىنىڭ قاتىسۋى الاڭداتۋى ءتيىس. جانە دە، وسىنداي نارازى جاس ادامداردىڭ سانى بارعان سايىن ءوسىپ كەلە جاتقانىن دا ايتۋ قاجەت. سوندىقتان تەك مۇنايشىلاردىڭ ماسەلەلەرىن شەشۋمەن عانا اينالىسپاي، ال ەڭ الدىمەن نەلىكتەن جاستاردىڭ كوبى قوعامداعى پروتسەستەردەن تىس قالاتىنى، ولاردىڭ نەلىكتەن ءوز الەۋەتىن ىسكە اسىرۋعا لايىقتى مۇمكىندىك تابا الماي جاتقانى جايلى ويلانۋىمىز قاجەت.

جاڭاوزەندەگى وقيعالاردى تەك قانا مۇنايشىلاردىڭ ماسەلەلەرىنە نە بولماسا بولەك ءبىر ءوڭىردىڭ ماسەلەلەرىنە بايلانىستىرىپ قاراستىرۋ جەتكىلىكسىز. بۇل وقيعالاردى ەلىمىزدە سوڭعى ۋاقىتتا ورىن الىپ جاتقان بىرقاتار پروتسەستەردى ەسەپكە الا وتىرىپ قاراستىرۋ قاجەت. مىسالى، وسىنداي ۇردىستەردىڭ ءبىرى - قوعامدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەردە ءوز ورنىن تابا الماي جۇرگەن جاستار توبىنىڭ پايدا بولۋى. وسى تۇرعىدان قاراستىرار بولساق، شاڭىراق وقيعاسى سەكىلدى جاڭاوزەن قالاسىنداعى وقيعالاردا دا جاستاردىڭ بەلگىلى ءبىر توبىنىڭ قاتىسۋى الاڭداتۋى ءتيىس. جانە دە، وسىنداي نارازى جاس ادامداردىڭ سانى بارعان سايىن ءوسىپ كەلە جاتقانىن دا ايتۋ قاجەت. سوندىقتان تەك مۇنايشىلاردىڭ ماسەلەلەرىن شەشۋمەن عانا اينالىسپاي، ال ەڭ الدىمەن نەلىكتەن جاستاردىڭ كوبى قوعامداعى پروتسەستەردەن تىس قالاتىنى، ولاردىڭ نەلىكتەن ءوز الەۋەتىن ىسكە اسىرۋعا لايىقتى مۇمكىندىك تابا الماي جاتقانى جايلى ويلانۋىمىز قاجەت.

وسىدان شىعاتىن تاعى ءبىر قورىتىندى - جاڭاوزەندەگى وقيعالاردان بۇرىن ورىن العان جاعدايلاردى تاعى ءبىر رەت مۇقيات، جان-جاقتى تالداۋ قاجەت. ياعني بيىل ءبىز تاپ بولعان بىرقاتار ەكسترەميزم جانە لاڭكەستىك كورىنىستەردى قايتادان ەگجەي-تەگجەيلى تالداۋىمىز قاجەت. ايتالىق، اتىراۋ، اقتوبەدە ورىن العان كەيبىر وقيعالاردىڭ ارتىندا الەۋمەتتىك نارازىلىقتىڭ ءبىر كورىنىسى بولعان دا شىعار. ءبىز وسى ەكسترەميزم وقيعالارىنىڭ تەك قانا ءدىني استارى بار دەپ باعا بەرىپ، جاستاردىڭ جاڭا اعىمدارعا ەلىگۋىنە، ميسسيونەرلەردىڭ ىقپالىنا، ءدىني ناسيحاتتىڭ اسەرىنە بايلانىستىرىپ قانا قاراستىرعانىمىز قاتەلىك بولۋى ابدەن مۇمكىن. ال مۇنداي كوزقاراس اتىراۋ، اقتوبە، تاراز بەن جاڭاوزەندەگى وقيعالاردى باسقا قىرىنان، جۇيەلى زەرتتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ۇستىمىزدەگى جىلى ەلىمىزدە ورىن العان قاندى وقيعالار قوعامداعى كەيبىر ىشكى ماسەلەلەر مەن پروتسەسستەردى وبەكتيۆتى باعالاي الماي وتىرعاننىڭ سالدارى. نە بولماسا ول قانداي دا ءبىر توقمەيىلسۋشىلىكتىڭ نەمەسە بىزدە ەشقانداي دا پروبلەما جوق، بۇنداي وقيعالار ءبىزدىڭ ەلدە بولۋى مۇمكىن ەمەس، لاڭكەستىك ارەكەتتەر، كىسى ولتىرۋلەر، جاپپاي تارتىپسىزدىكتەر ءبىز ءۇشىن قاۋىپتى ەمەس دەپ ءوز-ءوزىمىزدى الداعاننىڭ ناتيجەسى.

جالپى جاڭاوزەندىك وقيعالار ساياسي پروتسەستىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىنىڭ ەلدەگى جاعدايعا دەگەن قيالشىل كوزقاراسىن ايىقتىرۋى ءتيىس. سەبەبى وسى وقيعالارعا قالايشا باعا بەرىلگەنى بيلىكتىڭ دە، وپپوزيتسيانىڭ دا، بۇكىل قوعامنىڭ دا بۇل ىستەگى جاۋاپكەرشىلىگى بار-جوعىن ايىرىپ بەرگەن بەلگىلى ءبىر كورسەتكىشكە اينالدى.

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1465
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3233
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5347