مۇحتار شەرىم. الدار كوسە الداي بەرەدى... (باسى)
(جيىرما سەريالى تەلەكومەديا)
ءبىرىنشى سەريا
1. الدار جانە اكىم
الدار كوسە ۇيىقتاپ جاتىپ، تىرقىلداپ كۇلدى. سوسىن قابىرعا جاققا اۋناپ ءتۇسىپ، تاعى دا تىرقىلداي كۇلگەنى... ءتۇس كورىپ جاتىر. تۇسىندە اۋىلدىڭ اتقا مىنەرلەرى جارىس وتكىزىپ جاتىر ەكەن دەيدى. اۋدان اكىمى مىنبەردە تۇر ەكەن دەيدى. «جەمقورلاردىڭ قۇرمەتىنە «جەلكە تىستەۋ» جارىسىن وتكىزەمىز!»-دەپ شىرەنە سويلەگەندە، شالبارى شەشىلە جازدايدى. «كىمنىڭ جەلكەسىن تىستەۋىمىز كەرەك؟»، «جەلكە تىستەگەن دەگەن نە پالە؟»، «ايەلىمنىڭ جەلكەسىن تىستەسەم بولادى ما؟»، «جانۋارلار جەلكەسىن تىستەسەك رۇقسات پا؟»، «ءتىسىم قىشىپ تۇر ەدى، جاقسى بولدى عوي...»-دەگەن داۋىستار جان-جاقتان جامىرادى. «شۋلاماڭدار! ءوز جەلكەسىن ءوزى تىستەگەن ادامعا مەملەكەت بيۋدجەتىنەن ءبىر قاپ پىستە، جيىرما ءتورت تەڭگە، ءبىر ۋىس تۇز، ءبىر شەلەك كومىر، ءجۇز قوي، ەكى ەشكى، ءبىر ەسەك بەرىلەدى. وعان قوسا جەمقورلار قۇرمەتىنە شىعارىلعان مەدالدار مەن وردەندەردى دە ماراپاتتالۋشىلاردىڭ جەلكە تۇسىنا تاعامىز!»-دەگەن اۋدان اكىمى مىنبەردەن ءتۇسىپ جاتتى. شاعىن الاڭقايعا اۋىل اكىمى مەن اتقا مىنەرلەر شىعىپ، قاراپايىم حالىقتى ىعىستىرىپ جىبەرىپ، ءوز جەكلكەلەرىن وزدەرى تىستەۋگە كىرىستى.
(جيىرما سەريالى تەلەكومەديا)
ءبىرىنشى سەريا
1. الدار جانە اكىم
الدار كوسە ۇيىقتاپ جاتىپ، تىرقىلداپ كۇلدى. سوسىن قابىرعا جاققا اۋناپ ءتۇسىپ، تاعى دا تىرقىلداي كۇلگەنى... ءتۇس كورىپ جاتىر. تۇسىندە اۋىلدىڭ اتقا مىنەرلەرى جارىس وتكىزىپ جاتىر ەكەن دەيدى. اۋدان اكىمى مىنبەردە تۇر ەكەن دەيدى. «جەمقورلاردىڭ قۇرمەتىنە «جەلكە تىستەۋ» جارىسىن وتكىزەمىز!»-دەپ شىرەنە سويلەگەندە، شالبارى شەشىلە جازدايدى. «كىمنىڭ جەلكەسىن تىستەۋىمىز كەرەك؟»، «جەلكە تىستەگەن دەگەن نە پالە؟»، «ايەلىمنىڭ جەلكەسىن تىستەسەم بولادى ما؟»، «جانۋارلار جەلكەسىن تىستەسەك رۇقسات پا؟»، «ءتىسىم قىشىپ تۇر ەدى، جاقسى بولدى عوي...»-دەگەن داۋىستار جان-جاقتان جامىرادى. «شۋلاماڭدار! ءوز جەلكەسىن ءوزى تىستەگەن ادامعا مەملەكەت بيۋدجەتىنەن ءبىر قاپ پىستە، جيىرما ءتورت تەڭگە، ءبىر ۋىس تۇز، ءبىر شەلەك كومىر، ءجۇز قوي، ەكى ەشكى، ءبىر ەسەك بەرىلەدى. وعان قوسا جەمقورلار قۇرمەتىنە شىعارىلعان مەدالدار مەن وردەندەردى دە ماراپاتتالۋشىلاردىڭ جەلكە تۇسىنا تاعامىز!»-دەگەن اۋدان اكىمى مىنبەردەن ءتۇسىپ جاتتى. شاعىن الاڭقايعا اۋىل اكىمى مەن اتقا مىنەرلەر شىعىپ، قاراپايىم حالىقتى ىعىستىرىپ جىبەرىپ، ءوز جەكلكەلەرىن وزدەرى تىستەۋگە كىرىستى.
قايران، قازاعىم-اي، بايلىق دەگەندە، ابىرويسىز كەلگەن اتاق دەگەندە، الدارىڭا جان سالمايسىڭدار-اۋ... اسىرەسە اۋىل اكىمىنىڭ اۋىزى قيسايا اشىلىپ، باسىن جەلكە تۇسىنا بۇرعىسى-اق كەلەدى، ءوز قۇيرىعىن ءوزى تىستەپ، شىر كوبەلەك اينالعان يت سياقتى اينالا بەردى، اينالا بەردى... جينالعان جۇرتتىڭ ىشەك سىلەسى قاتىپ كۇلگەنى بار، بوسقا جۇرگەن يتتەردىڭ ادامدارعا قاراپ، ۇرگەنى بار، بۇل ءوزى قىزىق بولدى. ءتىرى پەندەنىڭ ءوز جەلكەسىن ءوزى تىستەي المايتىنىن بىلسە دە، اۋدان اكىمى قىزىقتاپ تۇرعان، كەنەت ءوزى دە اۋزىن اشىپ، كوزدەرىن جىپىلىقتاتا، باسىن يىعى تۇسىنا بۇردى... بولار ەمەس، سوسىن قولىمەن جەلكە تۇسىن ۇستاپ، «ءاي-ي!» دەپ جەرگە شىرت تۇكىردى. ءبىر كەزدە:
- مەن ءوز جەلكەمدى تىستەي الامىن!-دەگەن داۋىس شىقتى. جۇرت جاپا-تارماعاي، داۋىس شىققان جاققا قارادى. قاراسا، جۇپىنى كيىنگەن، باسىندا تاقياسى بار، جىرتىق شاپانىن جامىلا سالعان جىگىت اعاسى كەلە جاتىر ەكەن.
- ءاي، سەن كىمسىڭ؟-دەپ سۇرادى اۋدان اكىمى.
- اسسالاۋماعالەيكۋم، قالىڭ ەلىم، قازاعىم!-دەپ الدار كوسە وڭ قولىن كەۋدەسىنە قويىپ، باسىن ءيدى،- مەن الدار كوسە بولامىن!
- الدار كوسە؟
- باياعى زاماننىڭ الدار كوسەسى مە؟
- وي، ءوزىمىزدىڭ بۇگىنگى الدار كوسەلەرىمىز دە جىرتىلىپ ايىرىلادى! شەنەۋنىك الدار كوسەلەر ءجۇدا كوپ!
- ويباي-اۋ، ءبىر دەپۋتات الدار كوسەنى «موششەننىك»، الاياق، بالالارىمدى بۇزادى دەدى ەمەس پە؟ بۇل سول الدار ما؟
- الدار الاياق ەمەس! ول تەك بايلار مەن الاياقتاردى عانا الدايدى! كەدەيلەردىڭ كەگىن الىپ بەرۋشى!
وسىلاي شۋلاسقان جۇرت الدار كوسەگە تاڭىرقاي، ءارى ءىش تارتا قاراستى. اۋىل اكىمى الداردىڭ جانىنا كەلىپ:
- فاميلياڭ كىم؟-دەپ سۇرادى.
- مەندە فاميليا جوق...
- مۇمكىن، سەن شپيون شىعارسىڭ؟
- جوق، مەن ساتقىن ەمەسپىن!-دەگەن الدار كوسە شاپانىنىڭ ىشىنەن كىشىگىرىم عانا ەلىمىزدىڭ كوك بايراعىن سۋىرىپ الىپ، توبەسىنە كوتەردى. ۋچاستكەلىك پوليتسيا ينسپەكتورى جەتىپ كەلىپ:
- مۇمكىن تەررورشى شىعارسىڭ؟ ارتىنىپ-تارتىنىپ، اۋعانستاننان كەلدىڭ بە؟-دەپ قولىن قايىرا باستاپ ەدى، ءنوپىر حالىق ينسپەكتوردى جۇلقىلاپ، شەتكە الىپ كەتتى.
- تيمەڭدەر!
- الدار كوسە - حالىقتىڭ الدارى!
- جەلكەسىن تىستەسىن دە، سىي-سياپاتىن السىن!-دەگەن داۋىستار شىعىپ جاتتى. اۋدان اكىمى قولىن كوتەردى:
- شىن مانىندە الدار كوسەمىسىڭ؟
- يا. شايتاندى دا، سايتاندى دا الداعان الدارمىن.
- جارايدى، ونەرىڭدى كورەيىك، ءبىزدى دە الداپ، ءوز جەلكەڭدى ءوزىڭ تىستەپ كورشى!-دەگەن اۋدان اكىمى موينىنداعى قىپ-قىزىل گالستۋگىن تۇزەپ قويدى. الدار كوسە ورتاعا شىعار الدىندا، شەتتە تۇرعان سيقىرشى تانىسىنا كوزىن قىسىپ قويدى. ۇستىنە سيقىرشىلار كيىمىن كيگەن اناۋ بولسا، باسىن يزەدى. سول ەكەن، جۇرتتىڭ كوزدەرى بايلاندى دا، الدار كوسە اۋىل اكىمىنىڭ جانىنا كەلدى. قالتاسىنان قايشى شىعارىپ:
- كەشىرىڭىز، ءبىر تال شاشىڭىزدى قىرقىپ السام...-دەپ سۇرادى.
- نەگە مەنىڭ شاشىمدى؟ مەن اۋىل اكىمىمىن...-دەپ مىڭگىرلەدى اۋىل اكىمى.
- كەشىرىڭىز، لاۋازىمدى قىزمەتكەرلەردىڭ شاشىنڭ كومەگىمەن عانا باسىمدى جەلكەمە بۇرا الامىن،- دەدى الدار كوسە جىميىپ.
اۋىل اكىمىنىڭ كوزدەرى «تۆيست» بيلەپ، اۋدان اكىمىنە قارادى. اۋدان اكىمى: «ايتقانىنا كونە عوي...» دەگەندەي، باسىن يزەدى. الدار كوسە ونىڭ جەلكە تۇسىنداعى شاشىنان قيقالاپ تۇرىپ، قايشىمەن ءبىر ۋىسىن كەسىپ الدى. اۋىل اكىمى ىرجالاقتاپ، جەلكەسىن سيپالاپ تۇر. ءبىر كەزدە الدار كوسە اۋىل اكىمىنىڭ شاشىن ءوزىنىڭ جەلكە تۇسىنا تاستاپ جىبەرىپ ەدى... و توبا... باسىن 180 گرادۋس ارتىنا بۇردى. جۇرتتىڭ كوزدەرى الاقانداي بولىپ، ىشەكتەرىن تارتىستى. اسىرەسە، اۋىل اكىمىنىڭ اۋزى اشىلىپ قالىپتى... ءبىر «وسەكشى» شىبىن اۋزىنا كىرىپ، ىزىڭداپ، قايتا شىقتى. اۋدان اكىمى كوزدەرىن جۇمىپ، قايتا اشتى. پوليتسيا ينسپەكتورى تەرشىگەن ماڭدايىن ءسۇرتىپ جاتتى. الدار كوسە بولسا، ەرنىن جيىرما سانتيمەتردەي سوزىپ، جەلكە تۇسىن ءشوپ ەتكىزە ءسۇيىپ، ارتىنشا وڭدىرماي تىستەپ الدى... بۇل كەزدە وقشاۋ تۇرعان كوز بوياۋشى تانىسى جۇرتتىڭ سوڭىنان قولدارىن ەربەڭدەتىپ تۇرعان ەدى...
- ويباي، موينىنا شاريك قويىپ العان با؟!
- نەمەنە بولىپ كەتتى ءوزى؟!
- باسى عانا بۇرىلىپ، جەلكەسى قاتىپ قالىپتى!
- بەرىڭدەر سىيلىعىن!
وسىنداي داۋىستار ءار جەردەن شىعىپ جاتتى. اۋىل اكىمى الدار كوسەنىڭ جانىنا كەلىپ، قۇلاعىنا سىبىرلاي:
- سەن ءوزى ادامسىڭ با؟-دەپ سۇرادى.
- اداممىن.
اۋىل اكىمى الداردىڭ بەتىن شىمشىپ كورىپ:
- ءوزىنىڭ بەتى سياقتى...-دەدى.
- كەشىرىڭىز، اكىم مىرزا، الدەكىمدەر سياقتى حالىق الدىندا قارا بەت ەمەسپىن. ءوزىمنىڭ بەتىم،- دەگەن الدار كوسە اۋدان اكىمىنە بۇرىلدى:
- اكىم مىرزا، مەن ۋادەمدە تۇردىم. سىي-سياپاتتارىڭىزدى...
- الدارچيك!-دەدى اۋدان اكىمى جىمىڭداپ،- ءتىرى پەندە ءوز جەلكەسىن وزدەرى تىستەي المايتىنىن ءبىلىپ، ەشقانداي سىيلىق تاعايىنداعان جوقپىز!
- مەن تىستەدىم عوي؟
- سەن ءبىزدى الداپ تىستەۋىڭ كەرەك ەدى...
- سەندەر حالىقتى الداۋدان الدارىڭا جان سالمايدى ەكەنسىڭدەر!-دەگەن الدار كوسە حالىقتى قاق جارىپ، جۇرە بەرىپ ەدى، جۇرت شۋلاپ قويا بەردى.
- ەڭبەگىن ەلەۋ كەرەك بولار!
- ءبىزدى قاشانعى الدايسىڭدار؟
- تۇيە بولماسا دا، تۇيمەڭدى بەر!
اۋدان اكىمى حالىق الدىندا بەدەلىن ءتۇسىرىپ الماس ءۇشىن:
- ءاي!-دەپ داۋىستادى. الدار كوسە بۇرىلدى.
- مەنىڭ اتىم «ءاي» ەمەس، الدار كوسە.
- كەشىر، الدەكە، بەرى كەل.
الدار كوسە اۋدان اكىمىنىڭ جانىنا كەلدى.
- ءما، سوتكامدى بەرەيىن ساعان. قىمبات سوتكا. وسىعان دا رازى بول!-دەدى اكىم. الدار كوسە ۇيالى تەلەفوندى قىزىعا ۇستاپ تۇرىپ:
- ون مىڭ تەڭگە بەرسەڭىزشى، بىرلىك سالىپ الايىن دا...-دەدى.
- مەن بەرە سالايىنشى،- دەگەن اۋىل اكىمى جاعىمپازدانىپ، قالتاسىنان ون مىڭ تەڭگە سۋىرىپ بەردى. سوسىن، بىلاي وڭاشا الىپ شىعىپ:
- ءتاڭىر جارىلقاسىن، سيقىرلى قايشىڭدى ماعان سات، بالاما بەرەيىن، اسابا ەدى، تويلاردا جەلكەسىن تىستەپ، اقشا تاپسىن...-دەپ جالىنعاندا، جىلاپ جىبەرە جازدادى.
- جارايدى، جەسىر قاتىن سياقتى جىلاي، نە بولسا سونى سۇراي بەرەدى ەكەنسىڭ. نە بەرەسىڭ؟
- اناۋ تۇرعان سۋ جاڭا «ءدجيپىمدى» بەرەيىن...
- جارايدى، كەلىستىك!
ەكەۋى قول الىسىپ، اكىم قايشىنى، الدار كوسە «ءدجيپتىڭ» كىلتىن الدى. جۇرت تاراي باستاعاندا سيقىرشى مەن الار كوسە قۇشاقتاسىپ كورىسىپ، سوسىن ءبىرىن-ءبىرى قىتىقتاي كۇلىسىپ جاتتى...
تىرقىلداي كۇلىپ جاتىپ، الدار كوسە ويانىپ كەتتى. اۋلادا يت شابالانا ءۇرىپ جاتىر ەكەن. توسەگىنەن كەرىلە تۇرىپ، تەرەزەدەن ۇڭىلە قارادى. قاراسا، ۇيىنە قاراي ءبىر ايەل مەن ەركەك كەلە جاتىر ەكەن. جىلدامداتا كيىنىپ، ەسىك الدىنا شىقتى.
- اسسالاۋماعالەيكۋم، الدار كوسەنىڭ ءۇيى وسى ما؟-دەپ سۇرادى ەركەگى.
- سالەمەتسىز بە اعاي، ءسىز الدار كوسە اعا بولارسىز؟-دەدى ايەلى.
- يا، الدار كوسەنىڭ ءدال ءوزىمىن. كسەروسى ەمەسپىن.
كۇيەۋى الداردىڭ جۇپىنى ۇيىنە قاراپ تۇرىپ:
- ميلليونەرلەردى الداپ ءجۇرىپ، وسىنداي جۇپىنى ۇيدە تۇراسىز با؟-دەپ سۇرادى. سوسىن تاعى:
- كوشەدە كەلە جاتىپ كوردىك، ءۇيىڭىزدىڭ ارتى قۇلاپ قالىپتى...-دەپ قوسىپ قويدى.
- ە، كەشە قاتتى تۇشكىرىپ قالىپ ەدىم، قابىرعالارى قۇلاپ قالدى...
- الداپ العان دۇنيەلەرىڭىزدى كەدەيلەرگە تاراتىپ بەرەدى ەكەنسىز، سول راس پا؟-دەپ سۇرادى ايەلى.
- جاپالاق جاپا، دۇنيە وپا بەرمەيدى...
- كەلەسى اۋىلدىڭ تۇرعىندارى ەدىك. مىناۋ جانىمدا جاربيىپ تۇرعان - مەنىڭ عانا ايەلىم.
- مەنىڭ عانا ايەلىم؟
- ەندى... جۇرتتىڭ ايەلى بولىپ كەتىپ، بۇزىلىپ جاتقاندار جەتەدى دەپ جەتىسىپ تۇرعانىم عوي. كوپ بالالى انا، مەن ولارعا پانا. اۋىل اكىمىنە جيعان- تەرگەنىمىزدى بەرىپ ءجۇرىپ، ماقتا ەگۋ ءۇشىن جەر ساتىپ العان ەدىك.
- قۇتتى بولسىن!
- سول جەرى قۇرعىر قۇتتى بولماي تۇر...
- نەگە؟ جەرىڭنىڭ استىندا الباستى جاتىر ما؟
-اۋىل اكىمى جەرىمنىڭ ۇستىنەن جەر بەرىپ، ءبىر قىتاي كاسىپكەرىنە ساتىپ جىبەرىپتى...
- اكىمنىڭ الدىنا بارىپ جىلادىق...-دەدى ايەلى.
- ول نە دەدى؟
- ول دا بىزبەن بىرگە قوسىلا جىلادى...
- قايتا-قايتا بارا بەرمەدىڭدەر مە؟
- بارا جاتقاننان، كەڭسەسىنىڭ الدىنا شىعىپ الىپ، بوتاداي بوزداي بەرەدى.
- نەگە جىلايدى ەكەن؟
- سەندەرگە جانىم اشيدى، بىراق امالىم جوق دەپ وتىر،- دەگەن ايەلى ورامالىنىڭ ۇشىن كوزىنە اپارا بەردى،- الدار اعا، اۋىل اكىمىن ءبىر قاتىرىڭىزشى... جەرىمىزدى الىپ بەرىڭىزشى...
الدار كوسە يەگىن سيپالاپ، ويلانىپ قالدى. ءبىر كەزدە كەرەگەدە بايلاۋلى تۇرعان اتىنا ىرعىپ ءمىندى دە:
- كەتتىك!-دەدى.
- ءبىز... ءبىز اۆتوبۋسپەن كەلىپ ەدىك... قايتۋعا تەڭگەمىز دە جوق...-دەدى ايەل كۇمىلجىپ.
- مەنىڭ ارتىما ايەلىڭ، ودان كەيىن ءوزىڭ وتىر!-دەدى الدار كوسە...
- جانۋاردان وبال بولمايدى ما؟-دەپ سۇرادى كۇيەۋى.
- مىنا تۇرلەرىڭە قاراسام، ەكەۋىڭ قوسىلىپ، ەلۋ كىلا بولمايتىن سياقتىسىڭدار! مىنگەسىڭدەر، اتىمنىڭ ارقاسىنا ماي جاعىپ قويعان جوقپىن!
اددار كوسە اتىن ءۇيىنىڭ تەكپەرشەگىنە جاقىنداتتى دا، ءوزى اتتان ءتۇسىپ:
- جوق، بولمايدى ەكەن، ايتپاقشى، يا، اتىڭ كىم ەدى؟-دەپ سۇرادى.
- كەدەيبەك...
- كەدەيبەك، ايەلىڭ اتتىڭ الدىنا وتىرسىن. ودان كەيىن سەن مىنگەس، بىراق تەرىس قاراپ وتىر، ودان كەيىن مەن وتىرايىن...
- ءبىر-بىرىمىزگە قاراپ قالامىز عوي، الدەكە...
- سونىسى كەرەك، اۋىلىڭا جەتكەنشە، اڭگىمەلەسىپ بارامىز!
ول ايەلىنە قارادى، ايەلى كەزەرىپ كەتكەن ەرنىن جالادى...
ح ح ح
كوزدەرى قىسىڭقى، قازاقشا ءبىر ءتۇرلى شۇلدىرلەيتىن قىتاي كاسىپكەرى كەڭسەسىندە كەرىلىپ وتىرعان اۋىل اكىمىنە جەتىپ كەلدى. جەتىپ كەلدى دە، اياعىنا جىعىلدى. اكىمنىڭ كوزدەرى اعىپ تۇسە جازداپ، ورنىنان ۇشىپ تۇردى.
- ليا ماۋو مىرزا، سىزگە نە بولدى؟ سىزگە نە بولدى دەيمىن؟
- اندا... مەنىكى جەرىمە...
- نەمەنە مەنىكى جەرىمە؟
- جەرىمە بارسام، ءبىر اق دامبال كيگەن اقساقال ەگىپ ءجۇر...
- نەمەنە ەگىپ ءجۇر؟ ماقتا ما؟
- ادام «ەگىپ» ءجۇر...
- قالاي قالاي؟
- مەنىڭ جەرىمە تالاس-تالاس بولعان ەركەك پەن ايەلدى دە «ەگىپ» تاستاپتى...
- تۇسىنسەم ءتىسىم سىنىپ قالسىن!
- بىرنەشە بالالاردى دا «ەگىپ» تاستاپتى...
اۋىل اكىمى قىتاي كاسىپكەرىن الدىنا سالىپ، جىرتىلعان جازىق جەرگە كەلسە، شىنىندا، اقساقالدى بىرەۋ بەلۋارىنان كومىلگەن بىرنەشە ادامنىڭ تۇبىنە شەلەكتەپ سۋ قۇيىپ ءجۇر. ءتىپتى «ءوسىپ» تۇرعان ادامدارعا تال جاپىراقتارىن ۇستاتىپ قويىپتى...
- ءاي، شال!-دەپ ايقايلادى اۋىل اكىمى،- نە ىستەپ ءجۇرسىڭ ءوزىڭ؟
- مەن ءجاي شال ەمەسپىن...
- ەندى كىمسىز؟
- جەر يەسىمىن.
- جەر يەسى - مىنا قىتايلىق.
- و، جاراتقان يەم، مىنا بالا تۇسىنبەي تۇر، مەن ءۇي يەسى، ورىستار ايتاتىن «دوموۆوي» دەگەندەي، «جەر يەسىمىن!
- كاك، جەر يەسى؟
- ورىستار ايتاتىنداي «زەملياۆويمىن!»
- نە ىستەپ ءجۇرسىز دەيمىن؟
- ءوز جەرىمە ادامدار ەگىپ ءجۇرمىن.
- ادام ەگىلمەيدى، تۋىلادى!
- سەن مىنا ورالمان قانداستارىڭدى كوكتەتپەگەن سوڭ، جەرگە ەگىپ، ءوزىم كوكتەتەيىن دەپ ءجۇرمىن...
- بۇل مەنىكى جەر...-دەپ قالدى قارا قىتاي.
- كەشىر قىتەكە، بۇل قازاق جەرى، جەسىرىمدى الدىڭ، ەندى جەرىمدى تارتىپ الايىن دەدىڭ بە؟-دەگەن «جەر يەسى» ەتىكتەرىنىڭ تاباندارىنا پرۋجينا بايلاپ قويعان ەكەن، جۇگىرە باسىپ، جول جاعاسىندا تۇرعاندارعا قاراي سەكىرىپ قالعاندا، اۋىل اكىمىنىڭ الدىنا توپ ەتە قالدى. اكىمنىڭ اۋزى اشىلىپ، قورىققانىنان شالقاسىنان ءتۇستى. ەكى قولىن ارتىنا تىرەي، كوتكەنشەكتەي شەگىنىپ، ورنىنان تۇردى.
- ءسىز... ءسىز شىنىمەن «دوموۆويسىز» با؟
- «زەملياۆويمىن!» وسى جەردە مەنىڭ مۇردەم جاتىر! ال سەن ەكى ساتىپ، ەكى جەپ، اقشا ساناپ وتىرسىڭ!
- سەنىڭكىرەمەي تۇرعانىم...-دەپ كوزدەرىن سىعىرايتتى ول.
ءبىر كەزدە، «ءوي اكەڭنىڭ...» دەگەن «جەر يەسى» وڭ قولىن يىعى تۇسىنان سول قولىمەن جۇلىپ العانى... قاراپ تۇرماي، جىبەرىپ ۇرعاندا، جۇلىنعان قولى اۋىل اكىمىنىڭ الدىنا توپ ەتە ءتۇستى. زارەسى قالماعان اۋىل اكىمى:
- ويباي، جە-جەرىن قايتارىپ بە-بەرەمىن! ەرتەڭ كەلسىن! زاڭداستىرىپ بەرەمىن!-دەپ جىلارمان كۇيدە سويلەي قاشتى. ارتىنان الباستىداي بولىپ، قىتاي كاسىپكەرى قاشىپ بارادى. ولار كورىنبەي كەتكەن سوڭ، بوس توپىراقتان سۇيرەتىلە شىققان كەدەيبەك «ەگىلىپ» تۇرعان ايەلىن قۇشاقتاي الدى:
- قۇتتىقتايمىن، قاتىن! جەرىمىز قۇتتى بولسىن! جەر قازاقتارعا بەرىلسىن!
- قىتىقتاي بەرمەي، مىنا شۇڭقىردان شىعارساڭشى، وتاعاسى!
ايەلىنىڭ ءسوزىن تىڭدار ول جوق، الداردىڭ قاسىنا كەلىپ، ونى دا قۇشاعىنا الدى.
- الدەكە، سىزگە كوپ-كوپ راحمەت! وڭ قولىڭىزدى شاپانىڭىزدىڭ ىشىنە جاسىرىپ، اعاشتان جاسالعان جاساندى قولىڭىزدى جۇلىپ العانىڭىزدا، جالماۋىزعا دا جان كەرەك ەكەن-ءا، بۇتىنا جىبەرىپ قويا جازدادى! سىزگە قارىزدارمىن، بىراق ونى قالاي قايتارارمىن...
الدار كوسە باسىن ونىڭ كەۋدە تۇسىنا قويىپ، بىردەڭە جەگەندەي بولدى. سوسىن باسىن جۇلىپ الىپ، جۇتىندى.
- سىزگە نە بولدى، الدار اعا؟-دەپ شوشىپ كەتتى كەدەيبەك.
- نيەتىڭدى نانعا جاعىپ جەپ، كوڭىل كوجەڭە تويدىم، باۋىرىم! ماعان وسى دا جەتەدى!-دەگەن ول الىسقا، تاۋ بوكتەرىنە قاراي شابا جونەلدى... كەدەيبەكتىڭ جانارىنان قۋانىشتىڭ جاسى سورعالاپ تۇر ەدى، قولىن بۇلعاي، قيماس كوڭىلمەن قالا بەردى.
(جالعاسى بار)
«اباي-اقپارات»
