مۇحتار شەرىم. الدار كوسە الداي بەرەدى...
(جيىرما سەريالى تەلەكومەديا)
ماحابباتقا شولدەپ كەلەمىن!
ماحاببات دەگەن-جانىپ تۇرعان وت قوي، وت! لاپىلداپ جانىپ كەتەسىڭ نەمەسە جۇرتتىڭ سوڭىندا سالپاقتا-اپ، قالىپ كەتەسىڭ! ماحاببات دەگەن-ول كوتەرىلىس! بۇكىل سەزىمىڭ - ءبىر ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن كوتەرىلىسكە شىعادى. ماحاببات - ميتينگ. ميىڭدا ميلليونداعان ويلار ميتينگىگە شىعىپ، مي پالاۋ بولاسىڭ... ماحاببات ءۇشىن سۋعا سەكىرەسىڭ، ماحاببات ءۇشىن بىرەۋگە جەكىرەسىڭ... ماحاببات ءۇشىن ءتىپتى اسىلىپ قالاسىڭ، ماحاببات ءۇشىن بارىڭدى بەرىپ، شاشىلىپ تا قالاسىڭ... ماحاببات - بال. جالاي بەرەسىڭ، جالاي بەرەسىڭ دە، تاۋسىلىپ قالا ما دەپ، جان-جاعىڭا قاراي بەرەسىڭ! ماحاببات - كەيدە ۋ، كەيدە گازدانباعان ءجاي سۋ...
ال، الدار كوسەنىڭ ماحابباتى بال بولا ما، الدە ايتقان جەردەن اۋلاق، ۋ بولادى ما، ونى قازىر كورەسىزدەر...
ءبىر كۇنى الدار كوسە كورشى اۋىلدا تۇراتىن سۇيىكتىسى شيەگۇلدىڭ ۇيىنە كەشتەتىپ كەلدى. قورا جانىندا سيىر ساۋىپ وتىر ەكەن. اكەسى دە، شەشەسى دە قاتال، قاق ماڭدايدان ءبىر پەرۋدەن نەمەسە جاتقىزىپ الىپ، اياقتارى مايىسقانشا تەبۋدەن تايىنبايدى. وسىنى بىلگەن الدار كوسە ورىستەن قايتقان قويلارمەن بىرگە قورا ىشىنە ەڭبەكتەي كىرىپ كەتتى. ءبىر كەزدە اكەسى كەلدى. قورا ىشىندەگى قويلارىنا قاراپ تۇرىپ:
- قاتىن-ءاي، قورامىزعا بوتەن قوي كىرىپ كەتىپتى، بىلدىرمەي سويىپ الايىق تا؟-دەپ سۇرادى.
(جيىرما سەريالى تەلەكومەديا)
ماحابباتقا شولدەپ كەلەمىن!
ماحاببات دەگەن-جانىپ تۇرعان وت قوي، وت! لاپىلداپ جانىپ كەتەسىڭ نەمەسە جۇرتتىڭ سوڭىندا سالپاقتا-اپ، قالىپ كەتەسىڭ! ماحاببات دەگەن-ول كوتەرىلىس! بۇكىل سەزىمىڭ - ءبىر ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن كوتەرىلىسكە شىعادى. ماحاببات - ميتينگ. ميىڭدا ميلليونداعان ويلار ميتينگىگە شىعىپ، مي پالاۋ بولاسىڭ... ماحاببات ءۇشىن سۋعا سەكىرەسىڭ، ماحاببات ءۇشىن بىرەۋگە جەكىرەسىڭ... ماحاببات ءۇشىن ءتىپتى اسىلىپ قالاسىڭ، ماحاببات ءۇشىن بارىڭدى بەرىپ، شاشىلىپ تا قالاسىڭ... ماحاببات - بال. جالاي بەرەسىڭ، جالاي بەرەسىڭ دە، تاۋسىلىپ قالا ما دەپ، جان-جاعىڭا قاراي بەرەسىڭ! ماحاببات - كەيدە ۋ، كەيدە گازدانباعان ءجاي سۋ...
ال، الدار كوسەنىڭ ماحابباتى بال بولا ما، الدە ايتقان جەردەن اۋلاق، ۋ بولادى ما، ونى قازىر كورەسىزدەر...
ءبىر كۇنى الدار كوسە كورشى اۋىلدا تۇراتىن سۇيىكتىسى شيەگۇلدىڭ ۇيىنە كەشتەتىپ كەلدى. قورا جانىندا سيىر ساۋىپ وتىر ەكەن. اكەسى دە، شەشەسى دە قاتال، قاق ماڭدايدان ءبىر پەرۋدەن نەمەسە جاتقىزىپ الىپ، اياقتارى مايىسقانشا تەبۋدەن تايىنبايدى. وسىنى بىلگەن الدار كوسە ورىستەن قايتقان قويلارمەن بىرگە قورا ىشىنە ەڭبەكتەي كىرىپ كەتتى. ءبىر كەزدە اكەسى كەلدى. قورا ىشىندەگى قويلارىنا قاراپ تۇرىپ:
- قاتىن-ءاي، قورامىزعا بوتەن قوي كىرىپ كەتىپتى، بىلدىرمەي سويىپ الايىق تا؟-دەپ سۇرادى.
- «قىزعا قۇشاق، قويعا پىشاق دايىن» دەگەن ءسوزىم بار، سويساق، سويىپ الايىق،- دەگەن ايەلىنىڭ داۋسى شىققاندا، مانا تەرەزە تۇسىندا جايۋلى تۇرعان قوي تەرىسىن جامىلىپ الىپ، قويلارمەن قاتارلاسىپ تۇرعان الداردىڭ جانى مۇرنىنىڭ ۇشىنا كەلىپ، كوزدەرى جىپىلىقتادى.
- قورانىڭ ءىشى قاراڭعى، لامپەچكەسى كۇيىپ كەتىپتى. اسحانا ىشىنە جاسىرىپ سويامىز-اۋ...
وسىلاي دەگەن وتاعاسى الداردىڭ جانىنا كەلىپ، ۇستىنە جامىلا سالعان قويدىڭ تەرىسىن سيپالاپ قويدى. سوسىن قۇيرىق جاعىنان ۇستاپ، «قۇيرىقتى» ەكەنىن ءبىلگىسى كەلدى عوي دەيمىن، مىتىپ-مىتىپ جىبەرگەندە، الدەكەڭ شىداي الماي:
- ويباي...-دەپ قالدى.
- ويباي!-دەدى وتاعاسى دا قورقىپ كەتىپ.
- ۇيات ەمەس پە، اعاسى؟ قۇيرىعىمدى ۇستاعانى نەسى...
- ويباي! بوتەن قوي سويلەپ كەتتى!-دەگەن وتاعاسى وت العان تراكتورداي سەكىرىپ-سەكىرىپ الدى دا، تۇرا قاشتى. اكەسىن كورگەن شيەگۇل دە ءسۇتىن اقتارىپ الدى. قىزى دا، اكەسى دە، ءبىرى - ايەلىنىڭ، ءبىرى - شەشەسىنىڭ ارتىنا جاسىرىندى. بۇل كەزدە «ماڭىراعان» الدار كوسە ءتورت اياقتاي قورادان شىعىپ، جارتىلاي اشىق تۇرعان داربازانىڭ ەسىگىنەن شىعىپ بارا جاتتى. اشەيىندە، «باتىرسىنعان» وتاعاسى مۇنى كورگەندە، تالىپ قالدى... ايەلى بولسا، «كەت شايتان، كەت! قايتىپ كەلمە!» دەپ ارتىنان شەلەكتەپ سۋ شاشتى. ءبىراز جەرگە دەيىن ەڭبەكتەپ بارعان الدار كوسە ارىقتىڭ جاعاسىندا القىنىپ وتىردى. سۇيىكتىسى شيەگۇلگە قالاي جولىقسا ەكەن ا؟ بۇل اۋىلدا ۇيالى تەلەفون دا تولقىن ۇستامايدى... اقىرىن ءجۇرىپ، داربازانىڭ تەسىگىنەن سىعالاپ تۇر ەدى، بىرەۋ يىعىنان ۇستادى. بۇل ونىڭ قولىنان قاعىپ جىبەردى، قاراعان دا جوق. اناۋ يىعىنان تاعى ۇستادى. بۇل ونىڭ قولىن تاعى قاعىپ جىبەردى. قاراعان دا جوق. تەسىكتەن سىعالاپ الەك. وسى اۋىلدىڭ جىگىتى ىزالاندى بىلەمىن، الداردى قاپسىرا قۇشاقتاپ، اۋدەم جەرگە لاقتىرىپ جىبەردى.
- ءوي، سەن كىمسىڭ؟-دەپ سۇرادى الدار كوسە.
- ءوزىڭ كىمسىڭ؟
- الدار كوسەمىن. ءوزىڭ شە؟
- وسى اۋىلدىڭ بوزبالاسىمىن. شيەگۇلدىڭ عاشىعىمىن.
- قويشى-ەي؟-دەپ كوزدەرىن سىعىرايتا قارادى الدار كوسە،- شيەگۇل ساعان عاشىق پا؟
- ولەردەي عاشىق!
- ولەردەي؟
- يا. وتكەندە مەنى ويلاپ، ولەيىن دەپ جاتقاندا، اۋزىنا سۋ تامىزىپ كەتكەنمىن...
- قويشى-ەي؟
- ءوزىڭ نە ىستەپ ءجۇرسىڭ مۇندا؟
- شيەگۇلدىڭ شەشەسىنە عاشىقپىن... وتكەندە مەنى ويلاپ، ولەيىن دەپ جاتقاندا اۋزىنا قۇرت سالىپ كەتكەنمىن.
- شەشەسىنە؟ كۇيەۋى ولتىرەدى عوي!
- ماحاببات جاسقا قارامايدى، باسقا قارايدى.
- ءوزىڭ بۇل اۋىلدىڭ جىگىتى ەمەس سياقتىسىڭ؟
- كورشى اۋىلدانمىن. شيەگۇلدىڭ شەشەسىن ويلاپ، مازاپ كەتتى...
الدار كوسە ءوزى قاتارلى جىگىتتىڭ قولتىعىنان الىپ، وڭاشا جەرگە بارىپ سىبىرلاستى.
- بىلاي بولسىن،- -دەدى الدار،- شيەگۇلدى كورگىڭ كەلەدى مە؟
- يا.
- مەنىڭ دە كورگىم كەلەدى.
- نەگە؟ شيەگۇلگە كەلىپ جۇرگەن قۋ ەمەسسىڭ بە؟ تەرىڭدى سىپىرىپ، ساتىپ جىبەرەيىن بە؟-دەگەن شويىن قارا تەز تۇتاندى.
- ە، جوعا، -دەدى الدار كوسە،- قازاقتا «شەشەسىن كورىپ، قىزىن ال...» دەگەن ءسوز بار. مەن شەشەسىن كورەمىن، سەن قىزىن الاسىڭ عوي. شيەگۇلدىڭ شەشەسى بۇرىن كۇيەۋگە ءتيىپ، ونىسى اسقازان جاراسىنان قايتىس بولىپ كەتىپتى دەگەندى ەستىدىم. مىنا كۇيەۋىنىڭ دە ايەلى اسقازان جاراسىنان قايتىس بولعان ەكەن. شيەگۇل ارتىنان ەرىپ كەلگەن قىز. سولاي عوي؟ ەندەشە، مەن شيەگۇلدىڭ شەشەسىنىڭ قايتىس بولىپ كەتكەن كۇيەۋىنىڭ كوڭىلدەسىنەن تۋعان بالاسىمىن. قارىنداسىمدى ىزدەپ كەلگەن بەتىم وسى. سەنىمەن اسكەردە بىرگە بولعانمىن. كەلىستىك قوي؟ مەنى ەرتىپ، ۇيگە كىر... قوي سويادى، ەت جەيمىز دەگەندەي... ءارى عاشىعىڭمەن سويلەسىپ قالاسىڭ دەگەندەي...
- سەن كەشىر مەنى، ويناپ ايتا سالىپ ەدىم، ول ماعان ەمەس، مەن وعان سىرتتاي عاشىقپىن. ەستۋىمشە كورشى اۋىلدان ءبىر جىگىتى بار دەيدى. سەن ونى تانىمايسىڭ با؟
- تانىسام تالقان جەپ تۇيىلەيىن. ال، باستا! اتىڭ كىم ەدى سەنىڭ؟
- المابەك.
- نەمەنە پالە، بۇل اۋىلدىڭ ادامدارىنىڭ اتتارى ىلعي جەمىس-جيدەك..،
- شيەگۇلدىڭ اكەسىنىڭ اتى-- پىستەبەك، ايەلىنىڭ اتى-- پىستەگۇل...
نە كەرەك، ەكەۋى اۋلاعا كىردى.
- كوكە،- دەپ داۋىستادى المابەك.
- كوكەڭ كوجە ءىشىپ وتىر، ءجاي ءجۇرسىڭ بە، المابەك؟-دەپ سۇرادى اسحانادان شىققان شيەگۇلدىڭ شەشەسى.
--مىنا جىگىت ءسىزدىڭ بۇرىنعى كۇيەۋىڭىزدىڭ كوڭىلدەسىنەن تۋعان بالا ەكەن. قارىنداسىن ىزدەپ كەلىپتى.
- كوتەك! نە دەيدى؟-دەگەن پىستەگۇل بەتىن شىمشىدى.
- اپاي، مەن مارقۇم اكەمنىڭ كوڭىلدەسىنەن تۋعان بالامىن. اتام الدار كوسە...
- كىم-ءاي، ەسىك الدىندا القىنىپ تۇرعان؟-دەپ پىستەبەك تە شىقتى.
- كوكە، مىنا جىگىت جەڭەشەمنىڭ بۇرىنعى كۇيەۋىنىڭ كوڭىلدەسىنەن تۋعان بالا ەكەن. سىزدەردى ىزدەپ كەلىپتى. ەكەۋمىز اسكەردە بىرگە بولعانبىز،- دەپ سارنادى المابەك.
- نەمەنە؟ نە دەپ تۇرسىڭ ءوزىڭ؟-دەگەن پىستەبەكتىڭ كوزدەرى اتىزداي بولدى. ايەلىنە قاراپ ەدى، ونىڭ كوزدەرى قىليلانىپ كەتىپتى. قىليلانباي قايتسىن، ەكى كەشتىڭ اراسىندا بىرەۋ ۇيىڭىزگە كەلىپ: «اپاي، مەن ءسىزدىڭ بۇرىنعى كۇيەۋىڭىزدىڭ كوڭىلدەسىنەن تۋعان بالامىن..» دەپ تۇرسا، كوزدەرىڭىز ءۇش بۇرىشتى، نەمەسە كۋبيك بولىپ كەتەر مە ەدى؟ ارتىنشا شيەگۇل كورىنىپ، الداردى كوردى دە تاڭ قالدى. «وي، مۇندا نەگە ءجۇرسىڭ؟» دەپ قالىپ ەدى، الدار بايقاتپاي كوزىن قىسا قويدى. اكەسى قىزىنا بۇرىلدى:
- شيەگۇل، سەن نە، مىنا جىندى باستى تانيسىڭ با؟
- جوعا.
- «مۇندا نەگە ءجۇرسىڭ؟» دەدىڭ ەمەس پە؟
- المابەككە ايتتىم.
- ا-ا...-دەدى اكەسى.
- ە-ە...-دەدى المابەك.
- و-و...-دەدى الدار كوسە. ءسويتتى دە، شيەگۇلگە قاراي قۇشاعىن اشا ءجۇردى:
- قاتقان نانداي بولعان قارىنداسىم مەنىڭ! اق تاماق قارلىعاشىم مەنىڭ! ءبىر اكەنىڭ كىندىگىنەن جارالعان تۋىسىم مەنىڭ! سەنى دە، مىنا جاقتىرماي تۇرعان وگەي اكەڭدى دە، مىنا سولىپ قالعان قيارداي كوگەرىپ كەتكەن اناڭدى دا كورەتىن كۇن بار ەكەن-اۋ!
شيەگۇل تۇيەنىڭ ۇستىنە شىعىپ كەتكەندەي، ەشتەڭە تۇسىنە الار ەمەس. اڭىرىپ تۇرعان اكەسىنە، ءبىر مەتر تاياق جۇتقانداي قاقيىپ قالعان شەشەسىنە كەزەك-كەزەك قاراپ، ءوزىن قۇشاقتاي العان جىگىتىنىڭ قۇشاعىندا بالقى-ى-ىپ تۇرا بەردى.
- قارىنداسىم-اۋ، شەشەمدى وڭباعان ءبىر كاماز مىجىپ كەتىپ، ولەرىنە ون مينۋت، ون سەكۋند قالعاندا: «الدارجان، ساعان سىرىمدى ايتايىن، پالەن دەگەن اۋىلدا تۇراتىن تۇگەن دەگەن كىسى سەنىڭ اكەڭ بولادى. بىراق اكەڭ اسقازان جاراسىنان قايتىس بولدى. شەشەلەرىڭ بولەك بولعانىمەن، اكەلەرىڭ ءبىر قارىنداسىڭ بار، اتى شيەگۇل دەپ ەدى... و، جاراتقان يەم، ەندى مەن ولە بەرسەم دە بولادى!»-دەگەن الدار كوسە:
- كوكە ۇيدە مىلتىق بار ما؟- دەپ سۇرادى.
- ونى قايتەيىن دەپ ەدىڭ؟
- باقىتتان باسىم اينالىپ بارادى! ەندى اتىلىپ ولسەم دە ارمانىم جوق...
- تەك... و نە دەگەنىڭ؟ ولگەنى نەسى؟ ءبىزدىڭ ۇيدە ولسەڭ، ءبىز دە جاۋاپتى بولارمىز...
المابەكتىڭ ەكى كوزى شيەگۇلدە... كوزدەرىمەن شەشىندىرىپ، كوزدەرىمەن كيىندىرىپ اۋرە... قارا تورىنىڭ ادەمىسى... شىركىن، مەنىڭ ايەلىم بولسا، موينىما مىنگىزىپ الىپ، ەكى اياعىن سالاقتاتا ءۇيدى اينالا جۇگىرە بەرەر ەدىم، جۇگىرە بەرەر ەدىم... دەپ تە قيالداندى. ءبىر كەزدە ول:
- شيەگۇل، باۋىرىڭمەن تابىسقانىڭا قۋانىشتىمىن!-دەدى.
- راحمەت المابەك،- دەگەن شيەگۇلدىڭ ەكى بەتى قىزارىپ، تومەن قارادى. باعانالى بەرى «تورموز» بولىپ قالعان پىستەگۇلدىڭ ەسى ەندى جيىلسا كەرەك:
- ىشكە كىرەيىك، ءشاي ىشەيىك،--دەدى.
- قارىنداسىم مەنىڭ! وگەي اكەڭدى كەرەمەت اقكوڭىل دەپ ەستىدىم، قازىر مەنىڭ قۇرمەتىمە ءبىر قوي سويايىن، سويايىن دەپ قالىپ تۇر...
قىزدىڭ اكەسى مەن شەشەسى ۇيگە بۇرىن كىرىپ كەتتى دە، الدار كوسە بوگەلىپ قالدى. ۇيگە كىرىپ كەلە جاتقان المابەكتىڭ الدىن كەس-كەستەدى.
- سەن قايدا باراسىڭ؟
- ەندى... ۇيگە كىرىپ، ەت جەپ دەگەندەي...
- اشتان ءولدىڭ بە نە؟ نە، ۇيىڭدە ەت جوق پا؟ شيەگۇل، سەن مىنا جىگىتكە ولەردەي عاشىق ەكەنسىڭ عوي؟ ءوزى ايتتى...
- كىم؟ مەن بە؟ و، قۋعىنباي!-دەگەن شيەگۇل المابەكتىڭ باسىنا شىبىن ۇرعىشپەن سالىپ قالدى.
- كوردىڭ بە؟ وتىرىك ورگە باسپايدى. بار، بار ەندى، مەن شيەگۇلدىڭ «اعاسىمىن» عوي، ايتپەسە...
المابەك اشۋ دەگەن ايعىردى ەرتتەپ ءمىنىپ الدى.
- نەمەنە ايتپەسە؟ مەن قازىر كوكەم مەن جەڭەشەمە ءبارىن ايتامىن. كوكە... كو...-دەپ كەلە جاتىر ەدى، شيەگۇل شىبىن ۇرعىشپەن اۋزىنا سالىپ قالدى. الدار كوسە ارتىنان كەلىپ، قاپسىرا قۇشاقتاپ، قۇيرىعىنا تىزەسىمەن تەپكىلەپ، كوشەگە شىعارىپ جىبەردى. وسى كەزدە پىستەگۇل سىرتقا شىقتى:
- ۇيگە كىر، شاقىرىلماعان قوناق جىگىت...
الدار ۇيگە كىرسە، پىستەبەك جارىلۋعا شاق تۇر ەكەن.
- يا، كوڭىلدەستەن تۋعان بالا. نە ءۇشىن كەلدىڭ؟
- قارىنداسىمدى كورۋگە...
- كوردىڭ بە؟ ەندى قايقاي!
- قايتىپ قايقايامىن؟ ءسىزدى مۇنداي ساراڭ دەپ ەستىمەگەن ەدىم... ءبىر قوي سويماساڭىز، كەتپەيمىن!
- مىناۋ نە دەيدى، پىستەگۇل؟
پىستەگۇل الداردىڭ قولىنان ۇستاپ، جالىنا باستادى:
- اينالايىن، كىمنەن تۋساڭ دا، بىزگە ءبارى ءبىر، قازىر كەلگەن جاعىڭا قايتا بەر! جاڭا المابەكتىڭ كوزىنشە ۇيالدىق... ەلگە جايىلىپ كەتە مە دەپ...
شيەگۇل ەرنىن تىستەلىپ تۇرعان:
- اپا، ءتۇن ىشىندە قايدا بارادى؟ قونىپ كەتسىن...-دەدى. شەشەسى جالت قارادى.
- سەن قىز تيەگى ءتۇسىپ قالعان دومبىرا بولماي، تىنىش تۇر!
الدار باسىن شايقادى. شيەگۇلگە تاعى دا كوزىن قىسىپ قويىپ:
- ەگەر مەنى قوناق ەتپەسەڭىزدەر، ەگەر ماعان قوي سويماساڭىزدار، وندا قارعايمىن. ەركەكتىڭ قارعىسى قاتتى بولادى...-دەدى دە:
- و، ءتاڭىرىم!-دەپ قولىن جايدى، - مىنا ەرلى -زايىپتىلاردىڭ كىرپىكتەرى قىسقا بولسىن، ايتاتىن سوزدەرى نۇسقا بولسىن، يتتەرى ۇرمەسىن، دۇشپاندارى كۇلمەسىن! شىرىگەن باي بولسىن، الدارىندا قايماق پەن ماي بولسىن! قويلارى شۋلاپ، ماڭىراي بەرسىن، ەسەكتەرى ەسىك الدىندا اڭىراي بەرسىن! وشاقتارىندا وت بولسىن، كوكتەمدە قاۋىن ەگىپ، قولدارىندا شوت بولسىن، كيگەن كيىمدەرى كۇن سايىن توزا بەرسىن، اۋىلعا كونتسەرت كەلسە، مويىندارىن سوزا بەرسىن! و، ءتاڭىرىم...
- بولدى، بولدى، قارعىسىڭ العىس سياقتى ەكەن، - دەدى پىستەبەك، -جارايدى، ءبىر قوي سويالىق، ايتپەسە، بۇكىل اۋىلعا «ساراڭ ەدى...» دەپ جايىپ كەتەرسىڭ.
ول ورنىنان تۇرىپ جاتىپ تاعى دا:
- پىستەگۇل، ەكس-كۇيەۋىڭنىڭ تىنىش جۇرمەگەنىن قاراشى...-دەپ قوسىپ قويدى. الدار قۋلانا جىميدى. شيەگۇل وعان جاۋدىرەي قارادى. ەندى قايتسىن، «كورشى اۋىلدىڭ جىگىتىنە عاشىق ەكەن، ءبىر كۇنى قاشىپ كەتەدى-اۋ!» دەگەن سىبىستى ەستىگەلى، اكەسى دە، شەشەسى دە ۇيدەن قارعا ادىم شىعارماي قويدى ەمەس پە؟
اكەسى مەن شەشەسى قوي سويۋ قامىمەن سىرتقا شىعىپ كەتكەندە، شيەگۇل الداردى قۇشاقتاي الدى.
- جانىم-اۋ، - دەدى ۇزدىگىپ، -مىنا قىلىعىڭدى قالاي تۇسىنەمىز؟
- كوشەڭنەن بىلاي ءوتىپ ىسقىرامىن، ولاي ءوتىپ ىسقىرامىن، كەزدەسۋگە شىقپاي قويدىڭ عوي تەگى، -دەپ الدار شيەگۇلدى قۇشاعىنا قىسا ءتۇستى.
- اكە-شەشەم مەنى وسى اۋىلدىڭ بەتكە ۇستارىنىڭ بالاسىنا بەرمەك. ولار قۇدا ءتۇسىپ قويدى... بالاسى قالاداعى قارجى پوليتسياسىندا جۇمىس ىستەيدى، حالىقتىڭ قالتاسىن قاقسا دا اشتان ولتىرمەيدى دەيدى...
- سولاي ما؟ وندا مەن سەنى بۇگىن تۇندە الىپ قاشامىن!
- ارقالاپ پا؟
- ارقالاپ!
- جاياۋ؟
- جاياۋ!
- قالاي؟
- مىنە بىلاي، ءمىن ارقاما!
الدار كوسە ەڭكەيە قالىپ ەدى، شيەگۇل ارقاسىنا ىرعىپ ءمىنىپ، جابىسا قالدى. ءسويتتى دە، ەكەۋى ءۇيدى باستارىنا كوتەرە داۋدىراسىپ، بولمەنى اينالا بەردى، اينالا بەردى... ءبىر كەزدە بولمەگە كىرىپ كەلە جاتقان شيەگۇلدىڭ شەشەسىن قاعىپ كەتىپ، شالقاسىنان ءتۇسىردى. وزدەرى دە وماقاسا قۇلادى. ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن تۇسىنە الماعان پىستەگۇل: «ويباي، كوتەك!» دەدى دە، اشىلىپ قالعان بالتىرىن ەتەگىمەن جاۋىپ، ورنىنان تۇرا الماي، ىقىلىق اتتى دا قالدى. شيەگۇل بەتىن باسىپ، دالاعا قاراي جۇگىردى. الدار كوسە بولاشاق ەنەسىن قولتىعىنان دەمەپ تۇرعىزدى دا:
- كەشىرىڭىز اپاي، قارىنداسىم ەكەۋمىز بالالىق شاعىمىزدا بىرگە بولمادىق قوي، ات بولىپ، ونى ارقالاپ تا وينامادىم... سول ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرايىق دەپ...-دەدى مىڭگىرلەپ...
- قىزىمدى ارقالاپ العانى نەسى... ۇيات-اي... ءاي، شيەگۇل، قايداسىڭ، قويدىڭ ىشەك قارنىن تازالاسىپ جىبەر! سونى ايتۋعا كەلىپ ەدىم... و، نەسى-ءاي...-دەگەن پىستەگۇل اياعى اۋىرىپ قالسا كەرەك، سىرتقا قاراي اقساڭداي باسىپ بارا جاتتى...
- كەشىرىڭىز، ءسىزدىڭ قىزىڭىز بولسا، مەنىڭ قارىنداسىم...
ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىندا بۋى بۇرقىراپ، قۋىرداق كەلدى. الدار جۇتىنىپ سالا بەردى. بىراق پىستەبەك تە، پىستەگۇل دە ۇندەگەن جوق، تىمىرايىپ وتىردى دا قويدى. قۋىرداقتان دا اۋىز تيمەدى. شيەگۇل قۋىرداققا قولىن سوزا بەرىپ ەدى، شەشەسى قولىمەن ونىڭ قولىنىڭ ۇستىنە شارت ەتكىزە ۇرىپ جىبەرىپ:
- قوناق وسىنىڭ ءبارىن جەپ كەتەدى دەيسىڭ بە؟ قالادى عوي، ادەيى تۇزىن ۋداي قىلدىم. ەرتەڭ سۋعا شايىپ جىبەرىپ، قايتا قۋىرامىز..-دەدى.
- ويە-با-اي... «شەشەسىن كورىپ، قىزىن ال» دەگەن باياعىنىڭ ءسوزىن، بۇگىندە: «قىزىن كورىپ، قىزىن الا بەر، شەشەسىن قايتەسىڭ؟» دەپ وزگەرتكەن دۇرىس-اۋ. مىنا قارىنداسىمنىڭ بولاشاق كۇيەۋى ەنەگە جارىعان ەكەن...-دەگەن الدار كوسە قۋىرداقتىڭ ءبىر ءتۇيىرىن پيالايىنداعى ىستىق شايىنا باتىرىپ، قاسىقپەن مىجعىلاپ، تۇزىن كەتىرىپ بارىپ جەي بەردى.
قۋىرداق جەلىنىپ بولعان سوڭ، الدار كوسەگە تورگى بولمەگە توسەك سالىندى. ءۇي يەلەرى مەن شيەگۇل ەسىك الدىنداعى جاتىن جايعا، ناردىڭ ۇستىنە جاتا كەتىستى. شەشەسىنەن بولەكتەۋ جاتقان قىزدىڭ كوڭىلى جىگىتتە. الداردىڭ دا ۇيقىسى كەلەر ەمەس. ءبىر كەزدە ارى اۋناپ، بەرى اۋناپ، اقىرىندا، ويبايلاپ، سىرتقا اتىپ شىقتى...
- نە بولدى؟ نەمەنە بولدى؟- دەپ سۇرادى پىستەبەك.
- انا بولمەدە قىزدار ءجۇر...
- قانداي قىزدار، ويباي؟-دەپ اتىپ تۇردى پىستەگۇل.
- ەكى قىز... شايتان قىزدار.. ۇستىمە شىعىپ الىپ، ايران ءىشىپ وتىر...
- ءبىزدىڭ ۇيدە شايتان، جىن-جىبىر جوق، كەشە ادىراسپانداپ تاستاعانمىن، -دەگەن پىستەگۇل بولمەگە كىردى. ارتىنان پىستەبەك كەلدى.
- جات، وسى جەرگە جابىسىپ! قانداي قوناقسىڭ ءوزىڭ؟-دەگەن پىستەگۇل ەرنىن شۇيىرە شىعىپ كەتتى. پىستەبەك تە ىزالانىپ بارادى. ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىندا الدار كوسە تاعى دا ويبايلاپ اتىپ شىقتى.
- نەمەنە پالەسىڭ ءوزىڭ؟-دەدى پىستەبەك ۇيقىسى شايداي اشىلىپ.
- انا جاقتا ەكى كىشكەنتاي-كىشكەنتاي قۋىرشاق كەمپىرلەر... شايتان كەمپىرلەر ۇستىمە شىعىپ الىپ، ءجۇن ءتۇتىپ وتىر.
- قۇدايىم-اي، ەندى نە ىستە دەيسىڭ بىزگە؟-دەدى پىستەگۇل كوزىن تىرناپ اشىپ.
- قورقامىن... ارالارىڭىزعا جاتايىنشى...
- بولمايدى! سوماداي بولىپ، و نەسى-ەي... ءاي، شيەگۇل، بەرى جات. شەتكە اعاڭ جاتسىن، جابىسقىر پالە!
تاڭ اتار الدىندا الدار كوسە شيەگۇلدى ءتۇرتىپ وياتتى.
- اكە-شەشەڭ قورىلعا باستى. دايىنسىڭ با؟-دەپ سۇرادى.
- جىگىت دايىن بولسا، قىز دايىن!
ەكەۋى توسەكتەرىنەن اقىرىن تۇرىپ، ەندى جۇرە بەرگەندە، قىز اكەسى ىڭىرانىپ بارىپ، ۇيقىلى-وياۋ باسىن كوتەرىپ:
- بۇل كىم؟-دەپ سۇرادى.
- مەن عوي. كەتىپ بارامىن، كوكە...
- ا-ا، سەن بە؟ قاسىڭداعى كىم؟
- كولەڭكەم عوي...
- كولەڭكەڭ دە، ءوزىڭ دە قۇرى!
الدار كوسە كولەڭكەسىندەي بولىپ تۇرعان شيەگۇلىن جەتەكتەپ، اۋلادان جۇگىرە شىقتى. شارباققا بايلانعان اتىنا ىرعىپ ءمىنىپ، سۇيىكتىسىن ارتىنا مىنگەستىرىپ الدى دا، اۋىلىنا قاراي شابا جونەلدى. شاۋىپ بارا جاتىپ، تاڭعى داۋىسى جاڭعىرا شىقتى:
- و، ماحاببات، مەن ساعان دا، تۇزى كۇشتى قۋىرداققا دا شولدەپ كەلەمىن! تويعا كەلىڭىزدەر اعايىن، تويعا!
«اباي-اقپارات»
