«ابايدىڭ» قوناعى – دانيار سالامات
بەلگىلى رەجيسسەر دانيار سالامات الەۋمەتتىك جەلىدە بۇگىنگى قازاق كينوسىنىڭ جاي-كۇيى، ونىڭ ءايىرتىلدى الاپەس باسقان بەت-بەينەسى جايلى جازبا جاريالادى.
«كورەمەنى – قازاق. بىراق، كينوسى – ورىس ءتىلدى! بۇل قازاقستان با؟ قازاقتىڭ ءتىلى ەكرانعا جاراماي ما؟ بۇل نە قىلعان كومپلەكس»، - دەيدى دانيار سالامات. اۋەلى داكەڭنىڭ سول جازباسىن وقىرمان تالقىسىنا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.
«قازاق ءوزىن-ءوزى سىيلاماسا، وزگە قالاي سىيلاسىن؟ اۆتورلىق فيلمدەر تۋرالى ايتىپ ءجۇمىز عوي.. مىنا گاپ كوپشىلىككە ارنالعان (كينوتەاترلاردا كورسەتىلىپ، يۋتۋبتى جايلايتىن) فيلمدەر تۋرالى. ياعني، جانرلىق فيلمدەر تۋرالى.
2019 جىلى قازاقستاندا ەكرانعا شىعىپ ۇلگەرگەن (پاندەمياعا بايلانىستى ۇلگەرمەگەنى قانشاما) كوپشىلىككە ارنالعان (دەنى كومەديا) فيلدەردىڭ ءبىرازىن ينتەرنەت ارقىلى شولىپ شىقتىم. ءبارى ورىسشا. (اتتارىن، اۆتورلارىن اتاپ ايتقىم كەلىپ تۇرعان جوق، بىلەسىزدەر عوي) اراسىندا قاڭعىعان قازاقشا سوزدەر كەزدەسىپ قالادى، ونىڭ ءوزى ءجون ءسوز ەمەس.
ال اكتەرلەردىڭ ءبارى قازاق اكتەرلەرى! تالاي ساحنا ارقىلى ونەرىنە قانىق بولعان امپلۋالارى انىقتالعان، شەبەرلىگى مويىندالعان قازاقى قالجىڭمەن، قازاقى ازىلىمەن، قازاقى تانىمىمەن كورەرمەنىن ءۇيىرىپ كەلگەن قازاق اكتەرلەرى! كادىمگى قازاقشا وقىعان، قازاقشا تاربيەلەنگەن وتىرىس تۇرىسى، ىم-يشاراسىنىڭ ءبارى قازاقشا... تەك، ءتىلى باسقا...
بۇل نە؟ بۇل قازاقستان با؟ قازاقتىڭ ءتىلى ەكرانعا جاراماي ما؟ كومەديالىق اكتەلەردىڭ «ويىنى ادال دا، ءتىلى ارام» با؟
ەندى كينوتەاترعا بارا قالساڭىز، كورەرمەننىڭ ءبارى كوكورىم قازاقتىڭ ۇلى مەن قىزى! قاپتاعان قازاق جاستارى! ولارعا قازاق تىلىندە بەرسەڭىز، شايناماي-اق جۇتپاق! بىراق ءبىز ورىس تىلىندە ۇسىنامىز؟ نەگە؟ بۇل نە قىلعان كومپلەكس؟
ماسەلە ءفيلمدى جاساۋشىلاردىڭ تۇسىنىگىندە بولىپ تۇر عوي. قازاق تىلىندە دۇنيەنى ۇسىنباۋ - تىلگە سەنبەۋ. تىلگە سەنبەۋ – قازاققا سەنبەۋ...
ال يدەولوگيانىڭ تىزگىنى – كينو. ول قايدا بۇرسا، سوندا جايلايسىز... ءتىلىڭدى قاڭعىتىپ، ءدىلىڭدى كونەرتىپ باسقانىڭ «قولتىعىن جايلاۋ» ەتەسىز... وسىلاي بىرتە-بىرتە نەگىزىمىزدەن ارىلا بەرەمىز.
ءبىز قايدا بارا جاتىرمىز؟ ءبىز قانداي ۇلت بولدىق؟ ىسكە اسپاسا، ءتىلىڭ كىم ءۇشىن؟ ءتىلىڭ بولماسا، كۇنىڭ كىم ءۇشىن؟ شۇعىل! «ەل بولام دەسەڭىز، كينوڭىزدى تۇزەڭىز!»، - دەپتى دانيار سالامات.
ۇلت بولمىسىنىڭ، مادەنيەتىنىڭ ايناسى – كينو مەن تەاتر بولسا، بۇگىنگى قازاق كينوسىنىڭ ءحالى قالاي؟ قازاق كينەماتوگرافياسى قالاي دامىپ كەلەدى؟ تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا ءتۇسىرىلىپ جاتقان كينولار حالىقتىڭ رۋحاني مۇددەسىن قاناعاتتاندىرا الىپ جاتىر ما؟ قازاق كينوسى ۇلتتىق پا؟ شىن مانىندەگى ۇلتتىق كينو دەگەنىمىز نە؟
«Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالى تۇراقتى تۇردە جۇرگىزىپ كەلە جاتقان كەلەسى ينتەرنەت-كونفەرەنتسيانى قازاق كينوسى تاقىرىبىنا ارناعاندى قۇپ كوردىك.
ينتەرنەت-كونفەرەنتسيا سپيكەرى – بەلگىلى رەجيسسەر، كينورەجيسسەر، ستسەناريست، دراماتۋرگ دانيار سالامات.
سپيكەردىڭ اشىق سۇحباتى مەن سىزدەر قويعان ساۋالدىڭ جاۋابى «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىندا جاريالاناتىن بولادى!
ساۋالدارىڭىزدى جولداي بەرىڭىزدەر، مارحابات، مارتەبەلى وقىرمان!
Abai.kz
