قۇرمەتتى وقىرمان! «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالى تۇراقتى تۇردە جۇرگىزىپ كەلە جاتقان ينتەرنەت-كونفەرەنتسيانىڭ كەزەكتى تاقىرىبىن – قازاق كينوسىنا ارناعان ەدىك.

ينتەرنەت-كونفەرەنتسيا سپيكەرى – بەلگىلى رەجيسسەر، كينورەجيسسەر، ستسەناريست، دراماتۋرگ دانيار سالامات بولدى. كونفەرەنتسيا بارىسىندا سپيكەرگە 22 سۇراق كەلىپ ءتۇستى. سپيكەر دانيار سالامات Abai.kz وقىرماندارىنىڭ ساۋالدارىنا ەگجەي-تەگجەيلى جاۋاپ بەرگەن ەدى. اتالعان سۇحباتتى بۇگىن وقىرمان نازارىنا ۇسىنىپ وتىرمىز.

ەسكەرتۋ! ينتەرنەت-كونفەرەنتسياعا ساۋال جولداۋ اياقتالدى. ەندى تەك سپيكەردىڭ بەرگەن جاۋاپتارىنا قاتىستى ءوز وي-پىكىرلەرىڭىزدى بىلدىرۋلەرىڭىزگە بولادى.

رەداكتسيا

ۇلتتىق كينو دەگەنىمىز نە؟

كايران اتتى وقىرمان: ۇلتتىق كينو، ۇلتتىق كينو دەيمىز. سول ۇلتتىق كينو دەگەنىمىز نە؟ ءسىز ءوزىڭىز قانداي ۇلتتىق كينو ءتۇسىردىڭىز؟

- ۇلتتىق كينو – ۇلتتىڭ بولمىسى. ءدال قازىر بىزگە جەتپەي تۇرعانى دا وسى. مىسالى، ءوزىمىزدىڭ ۇلتتىق تەاتر ونەرى بار، ۇلتتىق سۋرەت ونەرى بار، ۇلتتىق ادەبيەتىمىز بار، قازاق ادەبيەتىنە وزگە ۇلتتىڭ، وزگە ءتىلدىڭ ەركشەلىگىن قوسۋ استە مۇمكىن ەمەس. قازاق «ونەر الدى قىزىل ءتىل» دەيدى. ءتىل – بولمىس! تىلدەن شىققان ۇلتتىق رۋح تامىر-تامىردى قۋالاپ، ۇلتتىڭ ءون بويىنا سىڭەدى.

ال كينودا كارتينالاردىڭ، سۋرەتتىڭ قوزعالىسى بار. ونىڭ تىلگە قانداي قاتىسى بار دەگەن سۇراقتار تۋىنداۋى مۇمكىن. جاقسى، جاۋاپ بەرەيىن، جالپى، ۇلتتىڭ بولمىسى ءسوزسىز-اق كوزگە ۇرىپ تۇرادى! عالىم سماعۇل دەگەن مىقتى كاريكاتۋريست باۋىرىمىز اۆتوبۋستا ەكى ادمانىڭ ءبىرىنىڭ اۋىزىنان اق يت كىرىپ، ءبىرىنىڭ اۋىزىنان كوك يت شىعىپ جاتقانىن بەينەلەيدى. ەگەر ءسىز قازاق بولماساڭىز، قازاقتىڭ ءتىلىن دۇرىس بىلمەسەڭىز، بۇل كاريكاتۋرانىڭ نە ايتىپ تۇرعانىن تۇسىنبەس ەدىڭىز. «اۋىزىنان اق يت كىرىپ، كوك يت شىقتى» دەگەن تۇراقتى تىركەستى بىلمەيتىن ادام، بۇل كاريكاتۋرانىڭ يەدەياسىن ۇعىنا المايدى. ياعني، ۇلتتىڭ بولمىسى دەگەنىمىز وسى. ۇلتتىق كينونى دا وسى تۇرعىدا قاراستىرۋ كەرەك. ءبارى تىلدەن باستاۋ الادى. ءتىلدى بىلمەي تۇرىپ كينو ارقىلى ۇلتتىق ءتۇر، ۇلتتىق بەت-بەينە، ۇلتتىق فيلوسوفيا ايتۋ مۇمكىن ەمەس. ءتىلدى بىلمەيتىندەر تۇسىرگەن كينو، ءتۇرى قازاق بولعانىمەن، بولمىسى بوتەن، قازاق تىلىنە اۋدارىلعان وزگە ۇلتتىڭ ءفيلمى بولىپ شىعادى. ۇلتتىق كينو نە دەگەندە الدىعا قوياتىن باستى ۇستانىمىم - وسى. وسىعان جەتە الماي كەلە جاتقانمىز وكىنىشتى. دەمەك، تىلدەن قۇر قالعان ادام، قازاقتىڭ بەينەسىنەن دە قۇر قالادى. ال قازاقتىڭ بەينەسى بولماعان كينونى ۇلتتىق كينو دەپ مويىنداۋعا بولمايدى.

ال ءوزىمنىڭ ۇلتتىق كينو ءتۇسىرىپ جۇرگەنىمە وسى سوزدەرىم دە، جاساعان دۇنيەلەرىم دە كۋا. سول ءۇشىن ونى دالەلدەپ ايتۋىمنىڭ ەشقانداي قاجەتى جوق.

جۇماش: قازاق كينولارى پروكاتتا باسەكەگە توتەپ بەرە الماي ما؟

- قازاق كينولارى ىشكى نارىقتا باسەكەگە توتەپ بەرە الادى. قازاق كينوسى قازاققا عانا كەرەك ەكەنىن، وزگە ۇلتقا كەرەك ەمەس ەكەنىن ۇنەمى ايتىپ جۇرەم. ورىس ءتىلدى جۇرتتىڭ قازاقستاندىق كينونى دا، رەسەيلىك، ءتىپتى الىس شەتەلدىك فيلمدەردى دە ورىس تىلىندە كورەتىن ۇلكەن مۇمكىندىگى بار. ويتكەنى بۇكىل الەمدىك كينوكومپانيلاردىڭ «اتى شۋلى» فيلمدەرى ورىس تىلىندە ءبىزدىڭ ەلدە ەركىن، كەڭ كورسەتىلىپ جاتىر. الەمدىك ءىرى مەيدجەرلىك كومپانيالاردان رەسەي جۇرتى الىپ، ءوز كورەرمەندەرىنە ورىس تىلىنە اۋدارىپ، ۇسىنادى. ال بىزدىكىلەر «دايىن اسقا تىك قاسىق بولىپ» بولىپ رەسەيلىكتەردەن الادى دا، قازاقستانعا اكەلەدى. سول ءۇشىن دە قازاقستاندىق كورەرمەن شەتەلدىك كينولاردى ورىس اۋدارماسىمەن كورۋگە ءماجبۇر بولادى.

ءوزىمىزدىڭ ءتول كينولارمىز پروكاتتا بۇلارعا باسەلەكەل بولا الادى. بۇعان دالەل نۇرلان قويانباەۆ، نۇرتاس ادامباەۆ سەكىلدى ازاماتتار تۇسىرگەن كومەديالىق فيلمدەردى ايتۋعا بولادى. كوپشىلككە ارنالعان وسى كومەديالىق فيلمدەر كەيىنگى ۋاقىتتا پروكاتتا شەتەلدىك كينولاردىڭ الدىنا شىعىپ كەتتى. قازاق رۋحانياتى ءوزىنىڭ كينوسىن كورگىسى كەلەدى. سول ءۇشىن دە قازاقستاندىق فيلمدەر شەتەلدە بولماسا دا، ءوز ەلىمىزدە باسەكەگە قابىلەتتى.

بىراق، باسەكەگە قابىلەتتى دەپ استىنا كوپشىك قويىپ وتىرعان ءوز فيلمدەرىمىزدىڭ ورىس تىلىندە بولعانى وكىنىشتى. قازاق ءتىلدى كورەرمەننىڭ سۇرانىسى ەسكەرىلمەي وتىر. كينوگەرلەر دە، پروكاتچيكتەر دە «فيلم ورىس تىلىندە بولماسا، ەشكىم كورمەيدى» دەگەن الدە، سىلتاۋ، الدە قورقىنىش بار. بۇل - قيانات. سەبەبى، كينودا ويناپ جۇرگەندەردىڭ ءبارى قازاق، ونى كورەتىندەر تۇگەلدەي قازاقتىڭ ۇلدارى مەن قىزدارى. ولارعا كينونى قازاق تىلىندە ۇسىنساڭىز، قابىلداۋعا ءازىر. وكىنشتىسى، ءوز ۇلتىمىزدى قوراشسىنىپ تۇراتىن، تالاقشا جابىسقان الدە ءبىر دەرت بار.

مۇنداي كومپلەكس كورەرمەندەرىمىزدە دە بار. كينونى ورىس تىلىندە كورمەسە، كينونىڭ كەسپىرى كەتىپ قالاتىنداي ما... كينونىڭ ءتىلى – باسقا ءتىل دەپ ۇعا ما، بىلمەيمىن، ايتەۋىر كوپشىلىك اراسىندا اسا ءبىر تولقىنىس جوق وسى تۇرعىدا. بىراق قازاق تىلىندەگى كينونىڭ دا كورەرمەنى بار ەكەنىن، بار بولعاندا دا قارا ورمانداي قالىڭ ەكەنىن تورەعالي ءتورالى دەگەن ءانشى جىگىت دالەلدەدى دەپ ويلايمىن. «ۇلى دالا بالاسىنىڭ» كينوتەاترلاردا دا، كەيىن يۋتۋب جەلىسىندە دە كورسەتىلىمى جوعارى بولدى. دەمەك، تازا قازاق ءتىلدى كينولارعا سۇرانىس بار. تەك ءوز ءتىلىمىزدى قوراشسىناتىن جابايى كومپلەكستەن قۇتىلۋىمىز كەرەك.

تاعى ءبىر ماسەلە، قازىر كينو ءتۇسىرىپ جۇرگەندەردىڭ كوبى قازاق تىلىنەن الشاق، ۇلتتىق سەزىم، ۇلتتىق رۋح دەگەننەن الىستاۋ ادامدار. ولار كورەرمەنگە نە كەرەك ەكەنىنەن حابارسىز، ءارى ورىس تىلىندە ءتۇسىرۋ وزدەرىنە دە ىڭعايلى. باياعىدا باستاۋ العان وسى دۇبارالىق ءالى جالعاسىپ كەلە جاتىر.

قازاقستاندا تاۋەلسىز كينو بار ما؟

نۇرەكە: قازاق كينوگەرلەرى مينيسترلىككە تاۋەلدى. سوندىقتان، ولاردىڭ مينيسترلىكتىڭ باسىنان اسىپ، ەشتەڭە دەي المايدى. ەگەر مينيسترلىككە قارسى سويلەسە، وندا كينو اقشادان قاعىلادى. ەندەشە ەركىندىگى جوق كينوگەرلەردەن تازا دۇنيە كۇتۋگە بولا ما؟

- قازاقستاندا تاۋەلسىز كينو جوق دەۋگە كەلمەيدى. قازىر «ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالىعى» اشىلعان. سوعان ستسەناريىڭىزدى بەرىپ، ءوتىنىش ءبىلدىرۋ ارقىلى سول جەردەگى ساراپتاۋدان ءوتىپ، كينوڭىزدى تۇسىرۋىڭىزگە بولادى. بىراق ول جەردە بىرقاتار تيىمدار بار، ارينە. ونداعى ساراپشىلىق كوميسسيا كينونىڭ يدەولوگيالىق جاعىن جانە باسقا دا جاعىن قاداعالاپ وتىرادى. سول ءۇشىن «تىم ەركىن سامعاعىسى كەلەتىن» كينوگەرلەردىڭ ول جەردەن وتە الاتىنىنا سەنىم از.

بىراق بىزدە تاۋەلسىز كينولار شىعىپ جاتىر. ءادىلحان ەرجانوۆ باستاعان «پارتيزاندىق كينو» دەگەن قوزعالىس بولعان. ولار ءوز يدەيالارىن وزدەرى قارجى تاۋىپ ىسكە اسىرىپ وتىردى. جانە ولار تۇسىرگەن كينولار شەتەلدەردە جۇلدە الىپ، ءبىزدىڭ مەملەكەتتىڭ اقشا بولۋگە ءماجبۇر بولعان كەزدەرى دە بار. 2011 جىلدان كەيىن ماعان دا مەملەكەتتىڭ قولداۋىمەن كينو تۇسىرۋگە مۇمكىنشىلىك بەرىلگەن جوق. ءوز قارجىممەن 2015 جىلى «ساعىنتايدىڭ ءبىرىنشى ايەلى» دەگەن فيلم ءتۇسىردىم. بار بولعانى بەس ءجۇز-اق مىڭ تەڭگە جۇمسالدى. 2019 جىلى «ءبىزدىڭ ءۇي» ءفيلمىم جارىق كوردى. ەكەۋى دە شەتەلدىك فەستيۆالدەردە جۇلدە الدى.

دەمەك، ءوز بەتىڭشە تاۋەلسىز فيلمدەر تۇسىرۋگە بولادى. بىراق ول كينونى جارنامالاي المايسىز، كورسەتە المايسىز. سەبەبى، وسىنىڭ ءبارى قوسىمشا قارجىنى قاجەت ەتەدى. كينو ونەرى قارجىدان قول ۇزە المايدى. ونى تۇسىرۋدەن بولەك، جارنامالاۋ مەن كورەرمەن نازارىنا ۇسىنۋدىڭ ءوزى قارجىسىز جۇرمەيتىن جۇمىس.

نۋرلان: قازاق كينوسىن قولداۋ ورتالىعىنداعى 15 ساراپشىنىڭ 4-ءى عانا قازاقشا بىلەدى، ال ۇسىنىلعان 200-دەن استام جوبانىڭ 10 پايىزى عانا ستسەناريلەرىن قازاق تىلىندە ۇسىنىپتى.

- بۇل راس اقپارات. كينو ورتالىقتىڭ كەزەكتى ءبىر وتىرىسىندا «قازاقفيلم» كينوستۋدياسى پرەزيدەنتىنىڭ ورىنباسارى قانات تورەباي دەگەن ازامات وسى ماسەلەنى كوتەردى. «سىزدەردە ءتورت ادام عانا قازاقشا وقي الادى ەكەن، سوندا قالعان ستسەناريلەردى كىم وقيدى؟» دەپ سۇرادى. سول كەزدە جاۋاپتى ادامدار قازاقشا ستسەنەريلەردى اۋدارتىپ جاتقانىن ايتقان. بىراق ولاردىڭ قاي ستسەناريلەردى اۋدارتىپ جاتقانىن بىلمەيىم. ويتكەنى بەيىمبەت ءمايليننىڭ «تالاق» جانە «اجە» دەگەن شىعارمالىر نەگىزىندە جازعان قوس ستسەناريىمدى ءوز قارجىما ورىس تىلىنە اۋدارىپ بەرۋگە ءماجبۇر بولدىم. بۇل ارينە ۇلكەن قاسىرەت. قازاقستاننىڭ ۇلتتىق كينو ورتالىعى بولعاننان كەيىن ۇلتتىڭ ەڭ ءبىرىنشى بەلگىسى قازاق ءتىلى باسىم بولۋى كەرەك ەدى.

اتالعان ورتالىقتاعى جاۋاپتى ادامدار «بىزگە كەلگەن ستسەناريلەردىڭ ون پايىزى عانا قازاق تىلىندە، سول ءۇشىن كوميسسيادا قازاق ءتىلىن بىلەتىندەر از» دەگەن ءۋاج ايتادى. بۇلاي ايتۋعا بولمايدى. ول جەردە وتىرعان باسشىلار، ساراپشىلار ءبارى ورىس ءتىلدى بولسا، قازاق ءتىلدى كينوگەرلەر ولارعا قالاي جاقىنداي الادى؟ سول سەبەپتى مەن قازاق ءتىلدى ستسەناريلەر ورىس ءتىلدى ستسەناريلەردەن بولەك، دەربەس قاراستىرىلۋى كەرەك دەگەن ۇسىنىس ايتىپ ءجۇرمىن. ويتكەنى باسشىلار مەن ساراپشىلاردىڭ كوبى ورىس تىلدىلەر بولعاندىقتان، ورىس ءتىلدى ستسەناريلەرگە باسىمدىلىق بەرىلەتىنى بەلگىلى. قازاق ءتىلدى دۇنيەلەر ورىس ءتىلدى دۇنيەلەردىڭ تاساسىندا قالىپ كەتپەۋى ءۇشىن، الگىندەي ارەكەت جاساۋ كەرەك. «ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالعى» ۇلتتىق كينولارعا قولداۋ كورسەتۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. ال ۇلتتىڭ باستى بەلگىسى – ءتىل.

قۋانىش: بىزدە قازاق ءتىلدى كينولارداعى ورىس كەيىپكەرلەر تەك قانا ورىسشا سويلەيدى. سوندا ولاردىڭ ءسوزسىن قازاقشاعا اۋدارىپ بەرسە بولماي ما؟ الدە ورىستار قازاقشا سويلەمەسىن دەگەن تالاپ بار ما؟

- بۇل قاسىرەت ەمەس. سەبەبى كينونى شىنايى ءومىردىڭ جارشىسى دەۋگە بولادى. ومىردەگى شىن جاعدايدى بەرۋ ءۇشىن كەيدە وسىلاي جاسالادى. ومىردە بىرەۋدىڭ قازاقشا، بىرەۋدىڭ ورىسشا سويلەپ جۇرگەنى – قاسىرەت. وسى قاسىرەتتى كورسەتۋ ءۇشىن سول قالپىندا بەرۋگە تۋرا كەلەدى. ال يدەولوگيالىق ماقساتتاعى سەريالداردىڭ ءجونى بولەك.

كينونىڭ قوعامداعى ءرولى قانداي؟

ورىنبوردىڭ قازاعى: «كينو – ونەردىڭ وزگە سالاسىنا قاراعاندا جاس» - دەيدى. ءسىز بۇل بۇل ونەر ءتۇرىنىڭ قازىرگى قوعامداعى ءرولىن قالاي باعالايسىز؟

- كينونىڭ قوعامداعى ءرولى وتە جوعارى. قازىر جاستار عانا ەمەس، ەرەسەك ادامداردىڭ ءوزى كىتاپ وقىمايتىن بولدى. ءبارى بەينەگە تاۋەلدى. سول سەبەپتى ءبارىمىزدىڭ كورەتىنىمىز كينو. دەمەك، كينو قاي باعىتقا بەت السا، حالىق تا سول باعىتتا جۇرەدى. قازىر كىتاپتىڭ پاراقتارىنان گورى بەينەدەن كوبىرەك قىزىق ىزدەيمىز. كينومىز ۇلتتىق بولسا، حالقىمىز، بولاشاق ۇرپاعىمىز ۇلتتىق بەينەسىن ساقتايتى انىق. بۇعان دەيىن ءبىز كىتاپتان الاتىن قازاقعى بولمىستار – سايىن ساحارانىڭ اۋاسى، جۋساننىڭ جۇپارى، اۋىلدىڭ ءيىسى ەندى كينولارىمىز ارقىلى قانعا ءسىڭۋى كەرەك. ەگەر كينومىزدا وسى قۇندىلىقتار بولماسا، ۇرپاعىمىزدىڭ ءدۇبارالاناتىنى ءسوزسىز. كينو تۇزەلمەي، ۇلتتىڭ رۋحى تۇزەلمەيدى.

مۇرات قويشىبايۇلى: قادىرمەندى سالامات! پىكىرلەرىڭمەن تولىقتاي كەلىسەمىن. «قازاقتىڭ ءتىلى ەكرانعا جاراماي ما؟ ءبىز قايدا بارا جاتىرمىز؟ ءبىز قانداي ۇلت بولدىق؟ ىسكە اسپاسا، ءتىلىڭ كىم ءۇشىن؟ ءتىلىڭ بولماسا، كۇنىڭ كىم ءۇشىن؟» - دەپ اشىنا جازىپسىڭ. مەن ارينە كيونوتەاترعا بارمايمىن، كوگىلدىر ەكران ارقىلى وتاندىق تەلەسەريالدار كورەمىن. ولاردىڭ كوركەمدىگى مەن شىنايىلىعى جانە اكتەرلەردىڭ ويناۋ شەبەرلىگىن تۇرىك تۋىندىلارىمەن سالىستىرۋعا بولمايدى. ءتىلى دە الاپەس بولىپ شۇبارلانىپ جاتقانى.

سەريال – كينونىڭ باۋىرى. بىراق ادامدار سەريالدىڭ ءوزىن كينو دەپ ايتا بەرەدى. شىنىن ايتقاندا، قازىر بىزدە سەريال ءتۇسىرۋ مامانداردىڭ قولىنان شىعىپ كەتكەن. كينوعا قاتىسسىز ادامدار ءتۇسىرىپ ءجۇر. كەز-كەلگەن ادام ءوزىن پروديۋسەر دەپ جاريالاپ، تاپسىرىستى جەڭىپ الىپ، سەريال تۇسىرە بەرەتىن بولدى. سەريال كىم بولسا سونىڭ تاقىمىندا كەتىپ جاتىر دەۋگە تولىق نەگىز بار. قازىرگى سەريالارداردىڭ كوبى ءنارسىز ءسوز، سولعىن سۋرەت، ورالىمسىز ويلارعا قۇرالعان. ءسويتىپ، ءبىر سەريالدان ەكىنشى سەريالعا كوشىپ جۇرە بەرەدى...

تەحاس: كينوتەاترلاردىڭ ءبارى جەكە مەنشىكتە، ولاردىڭ باستى ماقساتى اقشا تابۋ، كورسەتەتىن فيلمدەرىنىڭ 99%-ى شەت ەلدىكى جانە ورىس تىلىندە. ولارعا مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭنىڭ ەش قاتىسى جوق پا؟ ول كينولاردى كورگەن جاستاردا شەت ەلدىك پاتريوتيزم باسىم بولماي ما؟ بولاشاقتا قازاق تىلىنە اۋدارىلماعان فيلمدەردى كينوتەاترلاردا كورسەتۋگە تيىم سالۋ كەرەك. ال سول شەت ەلدىڭ فيلمدەرىن قازاقشاعا جۇيەلى تۇردە اۋداراتىن ءبىر ورتالىق (قازكينواۋدارما ورتالىعى) اشقان ءجون سياقتى. بۇل ۇسىنىسقا كوزقاراسىڭىز قالاي؟

- نەگىزى كينوتەاترعا شىعاتىن ءونىم شەتەلدىكى بولسىن، قازاقستاندىكى بولسىن قازاق تىلىندە شىعۋعا مىندەتتى. وسىنداي ەرەجە بار. بىراق ونىڭ مەحانيزمى جولعا قويىلعان جوق. اۋدارما جۇمىستارى دا ءار جەردە جۇرگىزىلىپ جاتىر. اۋدارمامەن جەكە كومپانيالار اينالىسادى. سول ءۇشىن اۋدارماعا مەملەكەت قارجى ءبولىپ، ارنايى قاراستىرۋى كەرەك.

«قازاقفيلم» نەگە ورتەندى؟

يسلامعالي: قازىر قازاقستاننىڭ كينەماتوگرافيستەر وداعىن ەرمەك تۇرسىنوۆ باسقارادى. ونىڭ جۇمىسىنا قاتىستى نە ايتار ەدىڭىز؟ سىزشە، وداققا كىم باسشى بولۋى كەرەك؟

- ەرمەك تۇرسىنوۆتىڭ ازاماتتىعىنا دا، سۋرەتكەرلىگى دە، ءبىلىمى دە بولەكتەپ ايتۋعا تۇرالىق. ول كىسى باسقارۋشىلىق تۇرعىسىنان دا ەرتە تانىلىدى. بۇعان دەيىن دە بىرنەشە جەردە باسشىلىق قىزمەت اتقاردى. مەنەدجەرلىك قىزمەتتە ىسىلعان جانە كوپ ەڭبەك سىڭىرگەن ادام. سونىمەن قاتار، كينونى دا جاقسى بىلەدى. ساپاسىز كينولار تاسقىنىنا قارسى تۇرىپ، شىن مانىنىندەگى ۇلتتىق كينولاردى قولداۋعا اتسالىسىپ جۇرگەن ازامات. قازىر كينو ورتالىقتا، جالپى كينو الەمىندە بولىپ جاتقان ادىلەتسىزدىكتەر ءۇشىن كۇرەسىپ ءجۇر. ول كىسى كينەماتوگرافيستەر وداعىنىڭ باسشىلىعىنا سايلانعاندا دا شۋلى ماسەلەلەر ورىن الدى. اتالعان وداقتى وعان دەيىن باسقارعان ادامدار تۇسىندا زاڭسىزدىقتار بولعان سەكىلدى. تۇرسىنوۆتى قاشان دا ادىلەتتىكلىك ءۇشىن كۇرەسىپ جۇرگەن ازامات دەپ ەسەپتەيمىن.

بەرىك: قازاقفيلم نەگە ورتەندى؟ ساتاەۆ ادەيى ورتەدى دەدى. قازاقفيلمدى ورتەۋ كىمگە ءتيىمدى؟

- مەنىڭ بىلۋىمشە، ەسكى اعاش بۇيىمدار تۇراتىن قويما جانە ەسكى دەكوراتسيا ورتەنگەن سەكىلدى. ەكەۋىنىڭ دە نارقى انىق، بالەندەي شىعىن اكەلەتىندەي قۇنى از. ونى شىنىمەن ءبىرۋدىڭ ادەيى ورتەگەنى انىق. بىراق ونىڭ كىمگە ءتيىمدى بولعانىن بىلمەدىم. بۇرىعى باسشىلار ءۇشىن ءتيىمدى مە، الدە قازىرگىلەرگە ءتيىمدى مە وعان انىق جاۋاپ بەرە المايمىن. ماڭىزدىسى، باياعىدان كوپشىلىككە قۇشاعىن ايقارا اشىپ جاتاتىن كينوستۋديانىڭ اينالاسى قازىر سىمتەمىرمەن تىشقان جورعالاپ وتە الماستاي قورشالدى. ءورتتىڭ ناتيجەسى وسى بولدى.

ارمانجان: قازاق كينوسىنىڭ كوريفەيلەرى مەن كينەماتوگرافيستەر سوڭعى كەزدەرى اشىق حات جازعىش بوپ كەتتى. نەگە؟

- اشىق حات ادىلەت ىزدەگەندە جازىلادى عوي نەگىزى. ماسەلەن، مادەنيەت مينيسترلىگىندە، «ۇلتتىق كينو ورتالىعىندا» بولىپ جاتقان كەلەڭسىزدىكتەر ەرمەك تۇرسىنوۆ سەكىلدى ازاماتتاردى اشىق حات جازۋعا ماجبۇلەردى. كەلەڭسىزدىكتەردىڭ دە ءتۇپ توركىنى وسىعان دەيىن ەگجەي-تەگجەيلى جازىلدى، ايتىلدى... «ارقادا قىس جايلى بولسا، ارقار اۋىپ نەسى بار؟»

دايىنداعان قۋانىش قاپپاس

Abai.kz