توسىننان پايدا بولعان كوروناۆيرۋس قازاقستان مەديتسيناسىنىڭ شىنايى بەينەسىن كورسەتتى. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى قاتاڭ سىنعا ۇشىرادى. سىن ايتىلسا دا، ءمىننىڭ تۇزەلەر ءساتى ءالى كەلمەدى. 

2020 جىلدىڭ 13 ناۋرىزىندا قازاقستاندا كوروناۆيرۋس رەسمي تۇردە تىركەلدى. ۆيرۋس گەرمانيادان ۇشىپ كەلگەن جولاۋشىدان انىقتالدى. بيلىك دەرەۋ ارادا كارانتيندىك شەكتەۋلەر ەنگىزىپ، قالاارالىق بايلانىستاردى توقتاتتى. ۆيرۋس انىقتالعان عيماراتتاردى قورشاۋعا الدى. بۇل ارەكەتتەر مەملەكەتتىڭ ۆيرۋسقا قارسى ناقتى جوسپارى بار بولعانداي كورىنگەنىمەن، مەملەكەت شىنايى تۇرعىدان نە ىستەرىن بىلمەدى. قاراپايىم حالىق ءساۋىر جانە مامىر ايلارىندا كيەرگە ماسكا، سەبەرگە انتيسەپتيك تاپپادى. ال بارى قاسقالداقتىڭ قانىنداي عانا از ەدى. باعاسى بەس-التى ەسە قىمبات بولدى. 30 تەڭگەلىك ماسكانىڭ قۇنى شارىقتاپ، 150-200 تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلىپ كەتتى. بۇل قازاقستاننىڭ ءتىپتى، ماسكا شىعارۋعا قاۋقارسىز ەكونوميكاسى بارىن كورسەتتى. انىعى جوعىن...

قازاقستان سىرتتان كەلەتىن كومەككە ءزارۋ ەدى. سىرتتان كومەك كەلدى دە. قىتاي، تۇركيا، رەسەي، اقش، پولشا، ءۇندىستان، يزرايل جانە باسقا ەلدەر توننالاپ ماسكا، ءدارى-دارمەك پەن مەديتسينالىق قورعانىش كوستيۋمدەرىن جىبەردى. بىراق ول جەتكىلىكسىز ەدى. ماۋسىم ايىندا ۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى ارتا ءتۇستى. ءتىپتى بۇرىنعى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ تا ۆيرۋس جۇقتىرعان بولاتىن. وعان دەيىن ءبىرتانوۆ ۆيرۋس وشاعىنا اينالعان اۋرۋحانالاردى، بلوك بەكەتتەردى تەكسەرىپ، جەكە بارعان.

ال قازاقستان ءۇشىن ەڭ قاسىرەتتى كەزەڭنىڭ ءبىرى شىلدە-تامىز ايلارىندا بولدى. ۆيرۋس ءورشىپ، حالىق اراسىندا ءولىم-ءجىتىم ارتتى. ەسەلەپ ارتتى. ينتەرنەت جاڭا قازىلعان قابىردىڭ بەينەسىنە، يۆل ىزدەپ، شارق ۇرعان حالىقتىڭ قاربالاسىنا، جاقىنىنا ءدارى ىزدەگەن جاننىڭ ايعايىنا تولىپ كەتتى. كوروناۆيرۋستان بولەك وكپە قابىنۋى (پنەۆمونيا) پايدا بولىپ، تالاي جاقسىنىڭ جانىن الدى. رەسمي ستاتيستيكا كوروناۆيرۋستىق وكپە قابىنۋىنان كوز جۇمعانداردى تەك قانا 1 تامىزدان باستاپ تىركەۋدى باستادى.

پرەزيدەنت شىلدەنىڭ 18-ىندە ۇكىمەتتى قاتاڭ سىنعا الدى. ستاتيستيكاداعى قاتەلىك پەن ۆيرۋسپەن كۇرەستەگى ناتيجەسىزدىكتى اشىق ايتتى. جاعدايدىڭ كۇردەلى ەكەنىن كورسەتتى.

«باياندامالارعا قاراسام، جاعداي قالىپتى جانە باقىلاۋدا سياقتى. الايدا شىنايى ىسكە كەلسەك ولاي ەمەس. مەن ءوزىمنىڭ اكىمشىلىگىمە ەلىمىزدەگى ءدارى-دارمەكتىڭ قولجەتىمدىلىگى مەن تاپشىلىعىن تەكسەرۋدى تاپسىردىم. ناتيجەسى قۋانتارلىقتاي ەمەس. باتىس قازاقستان، اتىراۋ، جامبىل، قاراعاندى وبلىستارىندا، نۇر-سۇلتان جانە الماتى قالالارىندا ءدارى جەتىسپەۋشىلىگى بايقالادى. دارىگە كەزەككە تۇرۋ، قاجەت دارىلەردىڭ تىم قىمباتتاپ كەتۋى ورىن الۋدا»، - دەدى پرەزيدەنت.

ارتىنشا: «اكىمدەردە قاۋىرت جاعدايدا جۇمىس ىستەۋدىڭ تاجىريبەسى جوق. تۋىنداعان ماسەلەلەردى شەشۋدى، حالىققا مەملەكەتتىك ساياساتتى ءتۇسىندىرۋدى قالاي جاساۋ كەرەكتىگىن بىلمەيدى»، - دەپ وبلىس اكىمدەرىن قاتاڭ سىنعا الدى.

حالىقتىڭ ءوز بەتىنشە ءدارى ىزدەپ، جاعدايدى رەتتەۋگە تىرىسقانىن دا ايتا كەتتى.

«مەملەكەتىك ورگاندار تاراپىنان ناقتى جۇمىس بولماعاندىقتان حالىق بۇل ماسەلەنى ءوز بەتىنشە شەشۋگە كىرىسىپ كەتتى. بۇل نونسەنس! حالىق جاپپاي وتتەگى تولتىرىلعان باللوندار ساتىپ الۋدا. بۇل اۋرۋحانالاردىڭ تىكەلەي مىندەتى. وندىرىستىك وتتەگى باللوندارىن ءۇي جاعدايىندا قولدانۋ فاكتىلەرى تىركەلۋدە. ۇكىمەت پەن اكىمدىككە بەس كۇننىڭ ىشىندە اۋرۋحانالاردا جانە ءۇي جاعدايىندا قولدانۋعا بولاتىن وتتەگى تولتىرىلعان باللوندارمەن قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىرامىن»، -  دەپ تاپسىرما بەرگەن بولاتىن.

ۇكىمەتتى قاتاڭ سىنعا العان جيىننان كەيىن، ءبىر اپتا ىشىندە ەلجان ءبىرتانوۆتى قىزمەتىنەن الىپ، ورنىنا الەكسەي تسوي مينيستر بولىپ تاعايىندالدى. الايدا جاعداي جاقساردى دەپ ايتا المايمىز.

ددسۇ: «كوروناۆيرۋستى توقتاتۋدىڭ ءبىر عانا جولى بار، ول حالىقتى جاپپاي ۆاكتسيناتسيالاۋ», دەپ ايتقاننان كەيىن، الەم ەلدەرى ۆاكتسينا ەگۋدى باستادى. بۇگىندە الەمدە ۆاكتسينانىڭ 160-تان استام ءتۇرى بار. سونىڭ ىشىندە، پوستكەڭەستىك ەلدەر رەسەيلىك «سپۋتنيك-V» ۆاكتسيناسىن قولدانۋدا. قازاقستان دا سولاردىڭ ىشىندە. الايدا تاعى دا مينيسترلىك بۇل مىندەتتى ويداعىداي اتقارا العان جوق.

قازاقستان حالىقتى ۆاكتسيناتسيالاۋعا 50 ملرد تەڭگە ءبولدى. ۆاكتسيناتسيالاۋ تەگىن نەگىزدە جۇرگىزىلەدى. مينيسترلىك كۇزگە دەيىن 10 ملن حالىقتى ۆاكتسيناتسيالاپ ۇلگەرەمىز دەۋدە.

بۇل تۋرالى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى 6 ساۋىردە وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا باياندادى. الايدا سەنىم بار ما؟ جوق. نەگە؟ سەبەبى مينيسترلىك بۇعان دەيىن ۆاكتسيناتسيالاۋعا قاتىستى ءتۇرلى ۋادەلەر بەرىپ كەلدى.

مىسالى و باستا ۆاكتسيناتسيالاۋدان كۇزگە دەيىن 6 ملن ادام وتەدى دەسە، ارتىنشا ۆاكتسينا تاپشىلىعى باستالعان ساتتە ول كورسەتكىشتى 4 ملن-عا دەيىن ءتۇسىردى. ەندى مىنە 10 ملن دەگەن جوسپارىن ۇسىنۋدا.

الەكسەي تسويدىڭ قىزمەتىنە قاتىستى ايتىلىپ جاتقان سىن از ەمەس. مىسالى 1 ءساۋىر كۇنى پرەزيدەنت تسويدىڭ قىزمەتىن قاتاڭ سىنادى.

«الەكسەي ۆلاديميروۆيچ، مەن بۇرىن ايتقانىمداي، قازىرگى ۋاقىتتا ۇكىمەتتەگى باستى مىندەت دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى، ءسىزدىڭ ەرەكشە قۇزىرەتىڭىز بار. ءسىز جۇمىسىڭىزدى جاقسى باستادىڭىز دا، كەيىننەن ەكپىنىڭىز ازايدى. ءساۋىر ايىندا ءسىز جاعدايدى قالىپقا كەلتىرۋگە ءتيىسسىز. ولاي بولماعان جاعدايدا ءسىزدى قاپالاندىراتىن كادرلىق تاعايىنداۋلار بولادى. بۇل تەك قانا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە عانا ەمەس، جالپى ۇكىمەتكە قاتىستى»، - دەگەن بولاتىن پرەزيدەنت توقاەۆ.

قازاقستان ۆاكتسينا ەگۋدەن ارتتا كەلەدى. مىسالى موڭعوليا 376 مىڭ ادامعا ۆاكتسينا ەكسە، قازاقستان بار-جوعى 174 مىڭ ادامدى ۆاكتسيناتسيالاپ ۇلگەردى. سالىستىرمالى تۇردە قاراساق قازاقستان ۆاكتسيناتسيالاۋدى موڭعوليادان ءبىر اي ەرتە باستاعان بولاتىن. الماتى قالاسىندا جاپپاي ۆاكتسينا ەگۋ ءۇش كۇن ءجۇرىپ، قازىر توقتاپ تۇر. سەبەپ: ۆاكتسينا جوق!

ۆاكتسيناتسيالاۋ ارقىلى ەلدەگى كارانتيندىك شەكتەۋلەردى الىپ تاستاۋعا بولادى. الايدا مينيسترلىكتىڭ قازىرگى قارقىنىنا قاراپ، ونىڭ جاقىن ارادا الىناتىنىنا كۇمان بار...

كا مىرزا

Abai.kz