رف-دا بايدەندى جەردەن الىپ-جەرگە سالىپ جاتقان باق كوپ. بارلىق گازەتتەر، سايتتار، تۆ-كانالدار، ت.س.س. ونىڭ اتىنا نەشەتۇرلى سۇمدىقتاردى جاۋدىرىپ-اق جاتىر. وعان تەك رف عانا ەمەس، اقش-تىڭ ءوز ىشىندەگى ترامپ باستاعان رەسپ-شىلدار دا جابىلۋدا. سونداي-اق ءاربىر ەلدە "پايدالى يديوتتار" دەگەندەر دە بار، ولار دا ءوز ۇلەستەرىن قوسۋدا. مىسالى ۋكراينادا، نەمەسە قازاقستاندا دا رف ۇگىت-ناسيحاتىنا الدانعاندار جەتكىلىكتى.

مۇنىڭ بارىنە قاراماستان بايدەن ءوز ساياساتىن "قاتقىل قولمەن" جۇرگىزۋدە جانە سول دۇرىس تا. ەسىمدە، وسىدان ونشاقتى جىل بۇرىن اقش ەكونوميكاسى كۇيرەۋ الدىندا تۇر، انە-مىنە ەندى قۇلايدى، ويتكەنى ونىڭ ىشكى قارىزى، بيۋدجەت دەفيتسيتى پالەن تريلليون دوللارعا جەتتى، ت.س.س. دەپ جاتاتىن. بىراق قۇلايىن دەپ جاتقان اقش ەكونوميكاسى كورىنبەيدى. سوڭعى كەزدە وسىنداي "ارگۋمەنتتەر" ايتىلماي كەتتى. نەگە؟

بۇل تاقىرىپقا كەيىن اينالىپ سوعارمىز، سەبەبى بۇل فينانستىق كۇردەلى تاقىرىپ. قازىر اقش قارىزى 28 ترلن دوللاردان الدەقاشان اسىپ كەتتى. اقش-تا تەك مەملەكەت قانا بيۋدجەتكە قارىز، ال بىزدە كەرىسىنشە - حالىق بانكتەرگە قارىز. كورىپ وتىرسىز، ايىرماسى جەر مەن كوكتەي. قاراپايىم حالىق ءۇشىن قايسىسى دۇرىس؟ ارينە، سەنىڭ بانككە قارىزىڭ ەمەس، قايتا مەملەكەتتىڭ ءوزارا ءبىر-بىرىنە قارىز بولعانى ءتيىمدى.

اڭگىمەمىزدى ءارى قاراي ساباقتايىق. الداعى بايدەن-پۋتين كەزدەسۋىندە قانداي تاقىرىپتار ءسوز بولۋى مۇمكىن؟ ءبىرىنشى كەزەكتە ۋكراينا باستى تاقىرىپ بولادى. ەگەر ترامپ بۇرىنعى ەكس-سسسر تەرريتورياسىن رف-نىڭ ەركىن بيلەپ-توستەۋىنە بەرىپ قويعان بولسا، بايدەن تەرريتوريالاردى اركىمگە بولىسكە سالۋعا جول بەرمەيتىنى انىق. مىناۋ تەرريتوريا رف مۇددەسىنە سايكەس تەرريتوريا، ودان اۋلاق جۇرىڭدەر دەگەن پۋتين سياقتىلاردىڭ ارمانى وسىمەن اياقتالادى.

الايدا بۇل تاۋەلسىزدىك ءۇشىن وزدەرىڭ دە كۇرەسپەڭدەر دەگەن ءسوز ەمەس. ەڭ الدىمەن ۋكراينا دا، قازاقستان دا، بەلارۋس تە ءوز تاۋەلسىزدىكتەرى ءۇشىن كۇرەسۋلەرى كەرەك. بىرەۋ ءۇشىن بىرەۋدىڭ جانى نەگە اۋىرۋى كەرەك؟ وزدەرى دە ۇمتىلۋلارى كەرەك قوي. تەك سوندا عانا اقش سياقتى ەلدەر كومەك قولىن سوزا الادى.

پۋتينمەن كەزدەسۋ الدىندا بايدەن الدىمەن انگليادا G-7 كوشباسشىلارىمەن كەزدەسپەك، سوسىن بريۋسسەلدە ناتو كوشباسشىلارىمەن كەزدەسەدى. نەگىزگى ماقسات - باتىس كوشباسشىلارىنىڭ ءبىرتۇتاس پوزيتسياسىن ءبىلدىرۋ. مۇنىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەندىگىنە ەشكىم دە داۋ ايتا المايتىن شىعار.

بۇل ءپۋتيندى رايىنان قايتارا الا ما؟ ارينە جوق. سەبەبى پۋتين ناتو-عا قارسى تۇرۋ ءۇشىن باتىس شەكارادا جاڭادان 20 اسكەري قۇراما جاساقتاپ جاتىر. بۇل بۇرىنعىشا كونفرونتاتسيا جالعاسا بەرەدى دەگەن ءسوز. ياعني سوعىس قاۋپى سەيىلمەيدى، بۇرىنعىشا بالتىق ەلدەرى، پولشا، چەحيا، ۋكراينا، مولدوۆا ۇنەمى وككۋپاتسيا قاۋپىمەن ءومىر سۇرەدى دەگەن ءسوز. وسىنداي كەزدە بۇكىل باتىستىڭ ءبىرتۇتاس پوزيتسيا ۇستانۋى ارينە ماڭىزدى.

قۋانىش ەدىلحانتەگى

Abai.kz