قازاقستان كوشى-قون ساياساتىن پىسىقتادى
كەشە مەملەكەتتىك حاتشى مۇحتار قۇل-مۇحاممەد پرەزيدەنت جانىنداعى ازاماتتىق ماسەلەلەرى جونىندەگى كوميسسيانىڭ مۇشەلەرىن اقورداعا جيىپ، وتىرىس وتكىزدى. «ەلىمىزدىڭ الەم تانىعان اسا زور تابىستارى قازاقستان ازاماتتىعى ينستيتۋتىنىڭ دا بەدەلىن بارعان سايىن ارتتىرا تۇسۋدە، - دەدى مۇحتار ابرارۇلى. - مۇنىڭ ءوزى - ەلباسىنىڭ ۇلتارالىق، دىنارالىق جانە قوعامدىق كەلىسىمگە نەگىزدەلگەن سارابدال ساياساتىنىڭ ارقاسى. بۇل - نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ باسشىلىعىمەن ەلىمىزدى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعىنان جاڭعىرتۋداعى قازاقستان قول جەتكىزگەن تولاعاي تابىستارىنىڭ الەمدىك دەڭگەيدە مويىندالعاندىعىنىڭ ايقىن ايعاعى».
كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ قاراۋىنا «قازاقستان ازاماتتىعىنا قابىلداۋ» عانا ەمەس، «قازاقستان ازاماتتىعىنان شىعۋ ماسەلەلەرى، سونداي-اق قازاقستان ازاماتتىعىنان شىعۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى مەن سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءوزارا ارەكەتتەرى تۋرالى» دەگەن «كۇن ءتارتىبى» شىعارىلدى. ءبىر ايتا كەتەر جايت، سوڭعى جىلدارى كوشى-قون ۇدەرىسىندە قازاقستاندا تۇرۋدى سانالى تۇردە تاڭدايتىندار قاتارىنىڭ ءوسىپ وتىرعاندىعى بايقالادى.
كەشە مەملەكەتتىك حاتشى مۇحتار قۇل-مۇحاممەد پرەزيدەنت جانىنداعى ازاماتتىق ماسەلەلەرى جونىندەگى كوميسسيانىڭ مۇشەلەرىن اقورداعا جيىپ، وتىرىس وتكىزدى. «ەلىمىزدىڭ الەم تانىعان اسا زور تابىستارى قازاقستان ازاماتتىعى ينستيتۋتىنىڭ دا بەدەلىن بارعان سايىن ارتتىرا تۇسۋدە، - دەدى مۇحتار ابرارۇلى. - مۇنىڭ ءوزى - ەلباسىنىڭ ۇلتارالىق، دىنارالىق جانە قوعامدىق كەلىسىمگە نەگىزدەلگەن سارابدال ساياساتىنىڭ ارقاسى. بۇل - نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ باسشىلىعىمەن ەلىمىزدى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعىنان جاڭعىرتۋداعى قازاقستان قول جەتكىزگەن تولاعاي تابىستارىنىڭ الەمدىك دەڭگەيدە مويىندالعاندىعىنىڭ ايقىن ايعاعى».
كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ قاراۋىنا «قازاقستان ازاماتتىعىنا قابىلداۋ» عانا ەمەس، «قازاقستان ازاماتتىعىنان شىعۋ ماسەلەلەرى، سونداي-اق قازاقستان ازاماتتىعىنان شىعۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى مەن سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءوزارا ارەكەتتەرى تۋرالى» دەگەن «كۇن ءتارتىبى» شىعارىلدى. ءبىر ايتا كەتەر جايت، سوڭعى جىلدارى كوشى-قون ۇدەرىسىندە قازاقستاندا تۇرۋدى سانالى تۇردە تاڭدايتىندار قاتارىنىڭ ءوسىپ وتىرعاندىعى بايقالادى.
- تاۋەلسىزدىك العان 20 جىلدىڭ ىشىندە ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ سىندارلى ساياساتىنىڭ ارقاسىندا الەمنىڭ ءارتۇرلى ەلدەرىنەن كەلگەن 850 مىڭنان استام ادام قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعىن الدى، - دەدى مەملەكەتتىك حاتشى. - ولاردىڭ باسىم كوپشىلىگى، اتاپ ايتار بولساق، 780 مىڭعا جۋىعى - تاعدىر تالايىمەن، اشارشىلىق جانە ستاليندىك قۋعىن-سۇرگىن جىلدارىندا تاريحي وتانىنان امالسىز كوشۋگە ءماجبۇر بولعان ءبىزدىڭ قانداستارىمىزدىڭ ۇرپاقتارى.
م.قۇل-مۇحاممەدتىڭ مالىمەتىنشە، بەرتىندە، 1990 جىلدارى گەرمانياعا، گرەكياعا، رەسەيگە، ۋكرايناعا، بەلارۋسقا جانە تاعى دا باسقا ەلدەرگە كوشكەن جۇرتتىڭ سوڭعى جىلدارى قازاقستاننىڭ ازاماتتىعىن قايتا الۋعا قۇشتارلىق ءبىلدىرۋى جانە ورالۋ ءۇردىسى جۇرۋدە. ەلەگيالىق-نوستالگيالىق استارىن ايتپاعاندا، مۇنىڭ ناقتى ەكونوميكالىق سەبەبى دە بار. «بۇگىندە الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىن داعدارىس جايلاعان، - دەدى مۇحتار ابرارۇلى. - ەڭبەكاقى، الەۋمەتتىك ءجاردەماقى، زەينەتاقى مولشەرى قىسقارتىلۋ ۇستىندە. ال قازاقستان اۋقىمدى يندۋستريالىق جوبالاردى ىسكە اسىرىپ، جاڭا مەكتەپتەر، اۋرۋحانالار، بالاباقشالار، قولجەتىمدى باسپانالار سالىپ، قارقىندى دامۋ جولىنا ءتۇسىپ وتىر. بۇل - ەلباسىنىڭ الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق ساياساتىنىڭ دۇرىس ەكەندىگىن كورسەتەدى. وسىعان سايكەس، جىل سايىن قازاقستاندىقتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى ارتىپ كەلە جاتىر». مەملەكەتتىك حاتشى دۇنيەجۇزى نازارىن وزىنە اۋدارعان V استانا ەكونوميكالىق فورۋمىن، الداعى اپتادا وتەتىن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ ءىV سەزىن «پرەزيدەنتىمىز تاڭداعان «قازاقستاندىق جولدىڭ» تابىستىلىعىنىڭ تاماشا دالەلى» دەپ باعالادى.
كوميسسيا مۇشەلەرىنە قايىرىلعان مۇحتار قۇل-مۇحاممەد ولاردى كوگىلدىر قۇجاتىمىزدى توسىنە باسىپ، قازاقستان ازاماتتىعىن الۋعا تىلەك بىلدىرگەن ءاربىر ادامنىڭ ءوتىنىشىن مۇقيات قاراۋعا شاقىردى. كۇن تارتىبىنە شىعارىلعان ماسەلەلەردى «وتە ماڭىزدى» دەپ اتاعان مەملەكەتتىك حاتشى ولار بويىنشا كەيىنگى كەزدە جاۋاپتى مەمورگانداردىڭ بىرقاتار جۇمىستار اتقارعاندىعىن، بۇل قۇرىلىمداردىڭ اقپاراتتارى تەگىس كوميسسيا مۇشەلەرىنە تاراتىلعاندىعىن ەسكەرتتى.
جيىن بارىسىندا پرەزيدەنت اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ت.دوناقوۆ پەن ۇقك جانە سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى باسشىلارىنىڭ ەسەپتەرى تىڭدالدى. تالعات دوناقوۆ ازاماتتىق الۋ پروتسەدۋراسى وڭتايلاندىرىلىپ جاتقاندىعىن جەتكىزدى. بىلتىرعى شىلدەدە ازاماتتىق الۋ تۋرالى زاڭناماعا ءتيىستى وزگەرىستەر ەندىگى ەنزىگىلگەن ەكەن. جيىن قورىتىندىسى بويىنشا، ءتيىستى شەشىمدەر قابىلدانىپ، ناقتى ۇسىنىمدار جاسالدى.
«ايقىن» گازەتى