بۇگىن ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارت ۇيىمى (ۇقشۇ) قازاقستاننان بىتىمگەرلەردى شىعارۋدى باستايدى. الماتى تراگەدياسى Telegram كانالى تاراتقان اقپاراتتا: «ۇيىمنىڭ باس حاتشىسى ستانيسلاۆ زاس 10 كۇن ىشىندە ۇيىم كونتينگەنتى قازاقستاننان تۇگەلدەي كەتەتىنىن ءمالىم ەتتى. بىتىمگەرلەردىڭ جالپى سانى 2500 ادام»،- دەلىنگەن.

قازاقستانداعى «قاڭتار وقيعاسى»، ونىڭ ىشىندە ۇقشۇ كونتينگەنتىنىڭ قازاقستانعا كىرگىزىلۋى جايلى الەمدىك اقپارات ءارتۇرلى اڭگىمەلەپ جاتىر. سولاردىڭ ءبىرسىپىراسىنا Abai.kz شولۋ جاساعان ەدى. مارحابات:

BBC: «مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساۋ ارەكەتى بولدى»، - دەيدى پرەزيدەنت.

قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ وتكەن اپتادا ولىمگە اپارعان وزبىرلىق ارەكەتتەردى «مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساۋ ارەكەتى» دەپ سيپاتتادى.

ول بۇرىنعى كەڭەس رەسپۋبليكالارى اسكەري وداعىنىڭ جەتەكشىلەرىنە بۇل اسكەري ارەكەتتەردى «ءبىر ورتالىق باقىلاپ وتىرعان»، - دەدى. بىراق، كىنالىلەردىڭ كىم ەكەنىن اتامادى.

رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين: «قازاقستان حالىقارالىق تەرروريزمنىڭ نىسانىنا اينالعانىن ايتقان»، الايدا، بۇل سوزىنە ەشقانداي دالەل كەلتىرمەدى. ول: «رەسەي ەشقاشان ءوز اۋماعىندا توڭكەرىسكە جول بەرمەيتىن»، - سوزىنە قوستى.

قازىرگى ۋاقىتتا رەسەي جانە باسقا دا ەلدەردىڭ ساربازدارى ءتارتىپ ورناتۋ ءۇشىن قازاقستان اۋماعىندا ءجۇر. جانارماي باعاسىنىڭ قىمباتتاۋى سەبەپ بولعان نارازىلىق شەرۋلەرى تاۋەلسىزدىكتەن بەرى ەلدىڭ 30 جىلدا كورگەن ەڭ ءىرى ءارى قاۋىپتى تارتاپسىزدىك بولدى. ونداعان ادام قايتىس بولىپ، ونىڭ ىشىندە قارۋلى كۇشتەردىڭ 16 قىزمەتكەرى قازا بولعانى ايتىلۋدا.

نارازىلىق شەرۋلەرى 2 قاڭتاردا باستالدى. ۇكىمەتكە جانە قازاقستاندى ءۇش ونجىلدىق بويى باسقارعان، ءالى كۇنگە دەيىن ەلەۋلى ىقپالىن ساقتاپ كەلەدى دەپ سانالاتىن بۇرىنعى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆقا قارسىلىقتىڭ كورىنىسىنە اينالدى. تىلشىلەردىڭ ايتۋىنشا جاقىندا بولعان قانقۇيلى وقيعالار بيلىكتى باسقارۋشى ەليتا اراسىنداعى بيلىككە تالاسقا بايلانىستى بولۋى مۇمكىن.

The Guardian: پۋتين: «قازاقستانداعى تارتىپسىزدىكتەردىڭ ارتىندا «شەتەلدىك ارالاسۋ» تۇر»، - دەپ مالىمدەدى.

ۆلاديمير پۋتين: «وتكەن اپتادا كەم دەگەندە 164 ادام قازا بولعان قازاقستانداعى تارتىپسىزدىكتەر «شەتەلدىڭ ارالاسۋىنىڭ» قاتىسى بار. بولاشاقتا مۇنداي «ارالاسۋدىڭ» جەڭىلىس تاباتىنىنا سەنىمدى بولۋ ءۇشىن ماسكەۋ باسقاراتىن اسكەري بلوك شارالار قولدانۋى كەرەك»، - ەكەنىن مالىمدەدى.

«قازاقستانداعى وقيعالار ءبىزدىڭ مەملەكەتتەرىمىزدىڭ ىشكى ىستەرىنە سىرتتان ارالاسۋدىڭ العاشقى دا سوڭعى دا ارەكەتى ەمەس»، - دەدى رەسەي پرەزيدەنتى ۇقشۇ وتىرىسىندا.

رەسەيدەن بولەك بەلارۋس، قىرعىزستان، ارمەنيا، تاجىكستان كىرەتىن ۇقشۇ بۇرىن ەشقاشان ساربازدارىن جىبەرمەگەن جانە كوپ قازاقستاندىق رەسەي ساربازدارىنىڭ كەلگەنىنە قاتتى الاڭ بولدى.

«ۇقشۇ اياسىندا قابىلدانعان شارالار ءبىز ەشكىمگە ۇيىمىزدە ىلاڭ سالۋعا جول بەرمەيتىنىمىزدى، «ءتۇستى توڭكەرىس» دەپ اتالاتىن توڭكەرىس جەلىسىنىڭ قايتالانبايتىنىن كورسەتتى»، - دەدى پۋتين.

رەسەي پرەزيدەنتى بۇرىنعى كەڭەس وداعى ەلدەرىنىڭ ماسكەۋدىڭ ىقپالىنان شىقپاۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى جانە حالىق نارازىلىعىن سىرتتان ۇيىمداستىرىلىپ، قارجىلاندىرىلعان «ءتۇستى توڭكەرىس» دەپ بىرنەشە رەت قايتالادى. سونىمەن قاتار، پۋتين: «قازاقستانداعى وقيعالار الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن ينتەرنەتتىڭ شەكتەۋسىز قولدانىلۋىنىڭ قاۋىپتى ەكەنىن كورسەتتى»، - دەدى.

The New York Times: قازاقستان وسى اپتادا رەسەي اسكەرلەرىن ەلدەن شىعارۋدى باستايتىنىن مالىمدەدى.

قازاقستان پرەزيدەنتى: «قاۋىپتى شابۋىلدار باسىلدى، سوندىقتان شەتەل اسكەرلەرىنەن سۇراعان كومەكتىڭ ەندى قاجەتتىلىگى جوق»، - ەكەنىن ايتتى.

«رەسەي باستاعان اسكەري اليانس ەكى كۇننەن كەيىن ءوز اسكەرلەرىن قازاقستاننان شىعارا باستايدى»، - دەپ مالىمدەدى ەل پرەزيدەنتى سەيسەنبى كۇنى. ول اسكەريلەردىڭ ءوز تاريحىنداعى ەڭ اۋىر ساياسي داعدارىستى باستان وتكەرگەن ورتالىق ازيا ەلىن تۇراقتاندىرۋ جونىندەگى نەگىزگى مىندەتىن ورىنداعاندارىن مالىمدەدى.

جوعارى لاۋازىمدى ۇكىمەت شەنەۋنىكتەرى مەن پارلامەنت مۇشەلەرى الدىندا سويلەگەن سوزىندە پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ اسكەرلەردى شىعارۋ «10 كۇندەي ۋاقىت الاتىنىن» ايتتى.

ماسكەۋدە رەسەيدىڭ قورعانىس ءمينيسترى سەرگەي شويگۋ اسكەرلەردى شىعارۋدىڭ ناقتى جوسپارلارى تۋرالى ايتقان جوق، ولار ۇيگە قاشان ورالاتىنى بەلگىسىز. جوعارى اسكەري باسشىلىقپەن كەزدەسۋدە سويلەگەن سوزىندە ول، رەسەي قولباسشىلىعىنداعى ساربازدار «جاعداي تولىعىمەن تۇراقتانعانعا دەيىن ءوز ميسسياسىن جالعاستىراتىنىن»، بىراق بۇل قاشان ەكەنىن «قازاقستان باسشىلىعى شەشەتىنىن» ايتتى.

ازىرگە اسكەري وپەراتسيا ماسكەۋدىڭ ىقپال ەتۋ ايماعىنا كىرەتىن ەلدەر دەپ ەسەپتەيتىن مەملەكەتتەر ءۇشىن ءتيىمدى داعدارىس مەنەدجەرى رەتىندە ءوزىن تاعى دا كورسەتە الاتىن رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ گەوساياسي جەڭىسى رەتىندە قاراستىرىلىپ جاتىر.

ايجان تەمىرحان

Abai.kz