رەسەي مەن ۋكراينا شيەلەنىسى شىرقاۋ شەگىنە جەتتى. ساراپشىلار وسى اپتادا بارلىعى شەشىلەتىنىن بولجاپ وتىر. نە سوعىس، نە شەگىنىس دەيدى ولار. 

وتكەن اپتادا ۋكراينا-رەسەي شەكاراسىنداعى شيەلەنىس كۇشەيە ءتۇستى. اقش ۋكراينادا سوعىس باستالاتىن كۇندى دە بولجادى. اقش بارلاۋشىلارى: «رەسەي 16 قاڭتاردا سوعىس اشادى»، دەپ بولجاپ وتىر. ولاردىڭ ويىنشا رەسەي بىرنەشە باعىتتا ۋكرايناعا باسىپ كىرەدى. بەلارۋس باعىتىنان، رەسەيدىڭ ءوز شەكاراسى مەن وتارلانعان قىرىمنان جانە سەپاراتيستەر قولىنداعى پريدنەستروۆەدەن. «ماسكەۋ باسىپ كىرۋ الدىندا ەكى كۇن تولاسسىز ۋكراينا جەرىن بومبالاپ، ارتىنشا قۇرلىق اسكەرىن قولدانۋ ارقىلى وپەراتسيا وتكىزەدى»، دەيدى ساراپشىلار. بۇل بولجاممەن بىرقاتار ەۋروپا ەلدەرى كەلىسپەدى. ولار رەسەيدىڭ 16-اقپاندا باسىپ كىرەتىنىنە سەنىمدى ەمەس. سونىمەن قاتار رەسەي سوعىس اشاتىن بولسا، تەك شىعىس ايماقتاعى لحر مەن دحر دەپ اتالىپ جۇرگەن سەپاراتيستىك ايماقتار ارقىلى سوعىستى باستاۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى.

الايدا اقش-تىڭ بارلاۋ قىزمەتىنىڭ اقپاراتىنا سۇيەنە وتىرىپ، بىرقاتار ەلدەر ءوزىنىڭ ديپلوماتيالىق قىزمەتكەرلەرىن ۋكراينادان اكەتە باستادى. قازىردىڭ وزىندە 33 مەملەكەت ءوز ازاماتتارىن ۋكراينادان كەتۋگە شاقىرسا، بىرقاتار ەلدەر كيەۆتەگى ەلشىلىكتەرىن لۆوۆ قالاسىنا كوشىرۋدى باستادى. يزرايل ءتىپتى، ۋكرايناداعى 100 مىڭنان استام وتانداستارىن باسقا ەلگە ەۆاكۋاتسيالاۋ جوسپارىن جاساۋدا. ولار الدىمەن حالىقتى اۆتوبۋسپەن پولشاعا شىعارىپ، ارتىنشا ۇشاقپەن اكەتۋ جوسپارىن بەكىتكەن.

فرانتسيا باسشىسى پۋتينمەن كەزدەسىپ، 5 ساعاتقا سوزىلعان اۋىر دا كۇردەلى كەلىسسوزدەردى وتكىزدى. الايدا اتالمىش كەزدەسۋ ايتارلىقتاي ناتيجە بەرمەگەن سىڭايلى. ەممانۋەل ماكرون ارتىنشا كيەۆكە كەلىپ، زەلەنسكيمەن جولىقتى. ول فرانتسيانىڭ رەسەي مەن ۋكرايناعا ماسەلەنى شەشۋدى ۇسىنعان جوسپارىن ايتتى. الايدا ول جوسپاردى كرەمل دە، كيەۆ تە قابىلداماعان.

11 اقپان كۇنى ۋكراينا «ۆەنا قۇجاتىنا» ساي رەسەيدىڭ شەكارا ماڭىنا 150 مىڭ اسكەردى نەگە شوعىرلاندىرعانىن ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن 48 ساعات ۋاقىت بەرگەن بولاتىن. رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى اۋەلباستا: «جاۋاپ بەرەمىز»، دەگەن. الايدا ارتىنشا جاۋاپ بەرۋدەن تۇبەگەيلى باس تارتتى. 48 ساعات وتكەننەن كەيىن، ۋكراينا «ۆەنا قۇجاتىنا» قول قويعان ەلدەردىڭ كەزدەسۋ وتكىزۋىن تالاپ ەتتى.

2011 جىلى «ۆەنا قۇجاتى» جاڭارتىلعان ەدى. وعان قول قويعان ەلدەر ءتىزىمى مىناداي: اۋستريا، ازەربايجان، البانيا، اندوررا، ارمەنيا، بەلارۋس، بەلگيا، بولگاريا، بوسنيا جانە گەرتسەگوۆينا، ۆەنگريا، گەرمانيا، گرەتسيا، گرۋزيا، دانيا، يرلانديا، يسلانديا، يسپانيا، يتاليا، قازاقستان، كانادا، كيپر، قىرعىزستان، لاتۆيا، ليتۆا، ليحتەنشتەين، ليۋكسەمبۋرگ، مالتا، مولدوۆا، موناكو، نيدەرلاندى، نورۆەگيا، پولشا، پورتۋگاليا، رەسەي، رۋمىنيا، سان-مارينو، سەربيا، سلوۆاكيا، سلوۆەنيا، ۇلىبريتانيا، اقش، تاجىكستان، تۇركىمەنستان، ماكەدونيا، تۇركيا، وزبەكستان، ۋكراينا، فينليانديا، فرانتسيا، حورۆاتيا، چەرنوگوريا، چەحيا، شۆەيتساريا، شۆەتسيا، ەستونيا.

«ۆەنا قۇجاتىنا» ساي ءبىر مەملەكەت ەكىنشى ءبىر ەلدىڭ شەكارا ماڭىندا اسكەري ارەكەت باستايتىن سىڭاي تانىتسا شۇعىل وتىرىس شاقىرۋ قۇقىعىنا يە. قۇجات ەقىۇ (وبسە) اياسىندا قابىلدانعان. 2011 جىلى جاڭارتىلىپ، قۇرامى ەلدەرمەن جانە جاڭا ەرەجەلەرمەن تولىققان.

باتىس ەلەدرى مەن اقش ۋكرايناعا بارىنشا قارۋ اكەلىپ، كومەك كورسەتۋدى جالعاستىرۋ ۇستىندە. ناقتىلاپ ايتقاندا، اقش 18 رەيس قارۋ اكەلگەن. ءار رەيستە سناريادتار، وق-ءدارى مەن اتىس قارۋلارى بار. ۇلىبريتانيا NLAW جەڭىل زىمىران كەشەندەرىن اكەلسە، ليتۆا «ستينگەر» تىكۇشاققا قارسى قوندىرعىلارىن جەتكىزدى. باتىس ءبىر اي ىشىندە 1,5 ملرد تەڭگەنىڭ قارۋىن جەتكىزگەن. باتىس تاراپى رەسەي اشىق سوعىسقا كىرىسسە، جويقىن ەكونوميكالىق سانكتسيالار سالىپ، ۋكرايناعا باسقا قارۋ تۇرلەرىن، اتاپ ايتقاندا ۇشاقتار، زىمىران كەشەندەرىن بەرۋ مۇمكىندىگىن جاريالادى.

رەسەي مەن بەلارۋس قازىرگى ۋاقىتتا بىرلەسكەن جاتتىعۋ وتكىزىپ جاتىر. بەلارۋس جەرىندە رەسەيدىڭ سوققى جاساۋعا قابىلەتتى 15 مىڭ جاساعى توپتاستى. جاتتىعۋ 20 اقپاندا رەسمي تۇردە اياقتالۋى ءتيىس. ساراپشىلار سول كۇنى ماسكەۋ سوعىستى باستاۋى مۇمكىن دەيدى، سەبەبى «بەيجىڭ وليمپياداسى» دا ءدال سول كۇنى اياقتالادى.

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz