جاس جۋرناليستەر اراسىندا ءتىلىمىزدى قولدانۋدا كوپتەگەن اعاتتىقتار كەتىپ جاتادى. ءتىلىمىزدىڭ تازالىعىن قورعاۋ ماقساتىندا قولدانىستاعى سونداي اعات سوزدەر مەن قيعاش تىركەستەردى كورسەتىپ، ونىڭ دۇرىس نۇسقالارىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنعاندى ءجون كوردىم.

قازاق تىلىندە «مۋجسكوي رود»، «جەنسكي رود» دەگەن جوق. سوندىقتان «ازاماتشا» دەپ ايتىلمايدى دا جازىلمايدى. ول ورىسشا «گراجدانكا» دەگەننىڭ كالكا اۋدارماسى. قر كونستيتۋتسياسىندا ەر دە، ايەل دە «ازامات» دەگەن ءبىر سوزبەن بەرىلگەن. سول سەبەپتى «ازاماتشا» ءسوزى قولدانۋعا جاتپايدى.

وقىس وقيعادان، اپاتتان، قىلمىستىق ارەكەتتەردەن، سوعىس قيمىلدارىنان ولگەن ادامدى «قازا بولدى» دەيدى. ءوز اجالىنان دۇنيە سالعان ادامدى «قايتىس بولدى» دەيدى.

«ناتيجەسى» مەن «سالدارى» سوزدەرى ءجيى شاتاستىرىلادى. «سونداي كەلەڭسىزدىك ناتيجەسىندە شارۋانىڭ ءبارى توقتاپ قالدى» دەگەن سويلەمدە «ناتيجەسى» ورىنسىز قولدانىلعان. تەرىس ۇعىم تۋعىزاتىن سويلەمدە «ناتيجەسىندە» دەگەن ءسوزدىڭ ورنىنا «سالدارىنان» دەگەن ءسوزدىڭ قولدانىلۋى ۇتىمدى بولادى. سوندا الگى سويلەم «سونداي كەلەڭسىزدىك سالدارىنان شارۋانىڭ ءبارى توقتاپ قالدى» بولىپ دۇرىس ۇعىم بەرەدى.

قازاقشا «الىپ كەلدى» تىركەسى تۋرا ماعىناسىنان باسقا («پرينەس») جاعدايدا ورىسشا «پريۆەل» دەگەن ءسوزدىڭ كالكا اۋدارماسى رەتىندە قاتە قولدانىلىپ ءجۇر. پايدالاناتىن دۇرىس ءسوز – «سوقتىردى». «جەلتوقسان كوتەرىلىسى كسرو-نىڭ ىدىراۋىنا الىپ كەلدى» دەگەن سويلەم قاتە بولادى. دۇرىسى «جەلتوقسان كوتەرىلىسى كسرو-نىڭ ىدىراۋىنا سوقتىردى».

«وراي» مەن «قاراي» سوزدەرى دە شاتىس قولدانىلىپ ءجۇر. «وكىنىشكە وراي» دەپ ايتىلمايدى. دۇرىسى – «وكىنىشكە قاراي». «وراي» ءسوزى وڭدى ىسكە، «قاراي» ءسوزى وكىنىشكە بايلانىستى قولدانىلادى.

جاس كەزىمىزدە اعا بۋىن جۋرناليستەر قازاق تىلىندە «سىي»، «تىي» دەگەن ەكى سوزدەن باسقا جەردە «سي» ارقىلى جازىلاتىنىن ۇيرەتەتىن. بۇگىنگى جاس ارىپتەستەرىمىزدىڭ وسىنى بىلگەنى دۇرىس.

ورىسشا «بولشوە سپاسيبو!» دەگەندى كوپ تەلەجۋرناليستەر سوزبە ءسوز «ۇلكەن راحمەت» دەپ اۋدارىپ پايدالانادى. راحمەتتىڭ ۇلكەنى، كىشىسى بولمايدى. قازاقشا بۇل تىركەس «كوپ راحمەت!» بولۋ كەرەك!

«تۋعان كۇن» دۇرىس پا الدە «تۋىلعان كۇن» دۇرىس پا؟ بىرقاتار ادامدار «تۋىلعان كۇندى» تىقپالاي بەرەدى. دۇرىسى – «تۋعان كۇن»! وسىعان انتونيم «ولگەن كۇندى» ەشكىم «ولىنگەن كۇن» دەمەيدى عوي. عالىمدار «تۋعان كۇننىڭ» دۇرىس ەكەنىن ايتۋداي-اق ايتىپ كەلەدى.

جاستاردىڭ اراسىندا ءجيى ايتىلاتىن «وتىرىق»، «جاتىرىق» سوزدەرى قازاق ءتىلىنىڭ قولدانىلۋ نورماسىنا ۇيلەسپەيدى. مۇمكىندىگىنشە ونداي جارىمجان سوزدەردى قولدانۋدان اۋلاق بولعان ءجون.

سوزدەردى قولدانۋ بارىسىندا كۇمان تۋسا «Termincom.kz»، «ەmle كz»، «Sozdikgor.kz» سايتتارىن قاراپ دۇرىسىنا كوز جەتكىزۋگە بولادى.

مارات ءبايدىلداۇلى

Abai.kz