قازاقستان ەكونوميكاسىندا 88 ميلليارد رەسەي ءرۋبلى بار. ونىڭ 40 ميلليارد ءرۋبلى سوڭعى ءۇش ايدا عانا قوسىلعان ەكەن.

LS باسىلىمىنىڭ جازۋىنشا، رەسەي ازاماتتارىنىڭ سالىمدارى مەن اعىمداعى شوتتارى بويىنشا قالدىقتاردىڭ كولەمى 2022 جىلعى 10 قازاندا 678,2 ملرد تەڭگەگە جەتكەن. جىل باسىندا بۇل كورسەتكىش 145,6 ملرد تەڭگە دەڭگەيىندە بولدى. ياعني جىل باسىنان بەرى ءوسىم 532,6 ملرد تەڭگەنى قۇراعان.

سونىمەن قاتار، قازاقستان بانكتەرىنىڭ كليەنتتەر سانى – 156,4 مىڭنان 272,9 مىڭ ادامعا دەيىن كوبەيدى.

ۇلتتىق بانكتىڭ دەرەكتەرى بويىنشا بيىلعى جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىندە بانكتىك سالىمدار كولەمى 28,2 ترلن تەڭگەگە دەيىن ءوستى. جىل باسىندا كورسەتكىش 26 ترلن تەڭگەدەن ءسال عانا اسىپ تۇرعان.

سالىمداردىڭ ەڭ كوپ سوماسى حالىق بانكىنە – 9,8 ترلن تەڭگە، Kaspi Bank – 3,5 ترلن تەڭگە، تسەنتركرەديت بانكى – 2,4 ترلن تەڭگە، Forte  بانك– 1,9 ترلن تەڭگە، فريدوم فينانس بانكىنە – 279,5 ملرد تەڭگە سالىنعان ەكەن.

رۋبل ماسساسى ارتىپ بارا جاتىر، دالىرەك ايتساق 1 قاڭتار مەن 10 قازان ارالىعىندا رۋبل كولەمى 3,5 ەسەگە ءوستى. قىركۇيەكتىڭ باسىندا قازاقستانداعى بانك دەپوزيتتەرىنىڭ جالپى كولەمى 28,2 تريلليون تەڭگەنى قۇرادى. ونىڭ ىشىندە رەسەيلىك كاپيتالدىڭ ۇلەسى 2 پايىزدان اسىپ وتىر.

بۇل نەنى بىلدىرەدى؟ ەكونوميست ماقسات حالىقتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان قارجى جۇيەسىندە رەسەي ءرۋبلىنىڭ ارتۋى ەكونوميكاعا كەرى اسەرىن بەرەدى.

«جاقسى اسەر بەرىپ جاتقان جوق. رۋبل امەريكالىق ۆاليۋتا سياقتى بولسا، ءبىز ونى باسقا ەلدەردەن تاۋار ساتىپ الۋعا جۇمساي الاتىن ەدىك. ماسەلە سوندا، ءبىز ءرۋبلدى تەك رەسەيدىڭ وزىنە عانا وتكىزە الامىز.

وتكەندە قارجىگەرلەر فورۋمى ءوتتى. سول جيىندا بانك تسەنتر كرەديت باسشىلىعى «بانكتەگى جيناقتالىپ قالعان قاراجاتتى شىعارىپ جىبەرۋگە از عانا ۋاقىت بەرگەنىن» ايتتى.

ونىڭ ۇستىنە ءبىز ونى كەز-كەلگەن ۋاقىتتا جەتكىزە الماي وتىرمىز. قازىر كورىپ وتىرمىز، سوڭعى ۋاقىتتا رەسەي كاپيتالى ەلىمىزدە كوبەيىپ كەلەدى. ەگەر ەلدە زاۋىت-فابريكالار، ءوندىرىس ورىندارى اشىلىپ جاتسا، رەسەيدەن كەتكەن كومپانيالار بىزگە كەلىپ جاتسا، وندا بۇل جاقسى اسەرىن بەرەدى، ودان قورقۋدىڭ قاجەتى جوق.

بىراق بۇل جەردەگى ماسەلە – بىزدە رەسەي ءرۋبلىنىڭ ارتىق ماسساسىنىڭ بولۋى. بانك ونى تەز ارادا ەشجاققا وتكىزە المايدى. ەلىمىزدىڭ قارجىلىق جۇيەسىنە كەرى اسەرىن تيگىزىپ تۇر. مەملەكەتتە ءرۋبلدى اۋىستىرا سالاتىن، حالىق سۇراسا، ۇستاتا سالاتىن قاراجات جوق دەگەن ءسوز. رۋبل سول قارجىنىڭ ورنىن باسىپ تۇر.

بۇل ماسەلەگە بايلانىستى ەكونوميستەر تاراپىنان «ءرۋبلدىڭ ەركىن كىرۋىنە شەكتەۋ قويىلسا، كوميسسيا تالاپ ەتىلسە» دەگەن سياقتى ۇسىنىستار بولعان. ءبىز قازىرگى ۋاقىتتا «نەگىزگى جۇرگىزەتىن ساياسات وسى بولۋ كەرەك»، دەپ ايتىپ جاتىرمىز.

بىزدە تۇرعان ءرۋبلدى ءوز ىشىمىزدە دە قولدانا المايمىز، رەسەيدەن باسقا ەشكىمگە وتكىزە دە المايمىز. سوندىقتان بۇل بىزگە ۆاليۋتالىق قيىندىقتار تۋعىزىپ وتىر. رەسەي تاراپى مۇنى وزىنشە شەشۋ جولىن ۇسىنىپ جاتىر. وتكەندە ورتاق ەلەكتروندى ۆاليۋتا شىعارايىق دەگەن ۇسىنىس بولعان. ەگەر ولاي جاساساق، رۋبلدەن تەڭگەگە، تەڭگەدەن رۋبلگە اۋىستىرىپ جۇرمەيمىز. بىراق، مەنىڭ ويىمشا، ونى دا قولداۋدىڭ قاجەتى جوق.

ەۋروپالىق وداق ەلدەرىندە حالىقارالىق ۆاليۋتا قورى قۇرعان جانە ءارتۇرلى ايىرباستالاتىن ۆاليۋتالاردىڭ ورتاشا ولشەنگەن ءمانى رەتىندە ايقىندالاتىن حالىقارالىق اقشا نىسانى – «SDR» (ارنايى قارىز الۋ قۇقىعى) بار.

مىسالى يتاليا كيىم-كەشەك ساتسا، فرانتسيا ءاتىر سۋلارىن ساتۋى مۇمكىن. وسىلايشا ولار «SDR» ارقىلى ەسەپتەسە سالادى. بۇل قازاقستان مەن رەسەي جاعدايىندا ءتيىمسىز. ويتكەنى ءبىزدىڭ رەسەيدەن ساتىپ الاتىن تاۋارىمىز كوپ. ال ءوزىمىز ساتاتىن تاۋار از. سوندىقتان ۇلكەن ايىرما شىعادى.

وتكەن جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەكى ەل اراسىندا 24 ميلليارد دوللورعا تاۋار اينالىمى بولدى. ءبىز 6 ميلليارد دوللورعا تاۋار ساتتىق، 18 ميلليارد دوللورعا ساتىپ الدىق. ايىرماسى 12 ميلليارد دوللور. ەندى ەرتەڭ ءبىز 12 ميلليارد دوللورعا نە بەرەمىز؟ قالاي قايتارامىز؟ ولار بەلگىلى ءبىر تالاپتار قويادى. مىنەكەي وسىنداي جاعدايلار بار»،-دەدى ەكونوميست.

ايتا كەتەيىك، 21 قىركۇيەكتە رەسەي ءىشىنارا موبيليزاتسيا جاريالاعاننان كەيىن، قازاقستانعا رەسەيلىكتەردىڭ كوشى اعىلا باستادى. 21 قىركۇيەك پەن 4 قازان ارالىعىندا ەلىمىزگە 200 مىڭنان استام رەسەي ازاماتى كەلدى، ال 147 مىڭ ازامات كەتتى.

18 قازاندا قازاقستاننىڭ ىشكى ىستەر ءمينيسترى مارات احمەتجانوۆ قازىر كوشىپ-قونعان رەسەيلىكتەر اعىمى «بۇرىنعى قالىپقا تۇسكەنىن» ايتقان بولاتىن.

"رەسەيدەن كەلىپ جاتقانداردان كەتىپ جاتقاندار كوپ. تاۋلىگىنە 8-9 مىڭ رەسەيلىك كەلەدى، 10-11 مىڭ رەسەي ازاماتى كەتەدى", - دەدى ول

Abai.kz