ۋكرايناداعى سوعىس الەم ەلدەرىن قورعانىس سالاسىنا ەرەكشە قاراۋعا ماجبۇرلەدى. رەسەي الەمدە قالىپتاسقان قاۋىپسىزدىك كەلىسىمىن جويدى، سول ارقىلى "مەملەكەتتەر قاۋىپسىزدىكتە" دەگەن تۇسىنىكتى جويدى. 

رەسەيمەن جاسالعان كەلىسىمنىڭ كوك تيىندىق قۇنى جوقتىعىن ماسكەۋدىڭ ءوزى دالەلدەدى. رەسەي ۋكراينا اۋماعىنىڭ تۇتاستىعىنا كەپىلدىك بەرگەن ەلدىڭ ءبىرى ەدى، بىراق ءوزى سول كەلىسىمدى بۇزدى. بۇل رەسەيمەن وداقتاس مەملەكەتتەردىڭ دە ساقتانۋ كەرەكتىگىن اڭعارتتى. رەسەيمەن وداقتاستىق ەل اۋماعىنىڭ تۇتاستىعىنا كەپىل بولا المايتىندىعىنا كوپ مەملەكەتتىڭ كوزى جەتتى.

بىرقاتار ەلدەر وزگە ەلدەردەن قارۋ ساتىپ الۋدى ارتتىرسا، كەي ەلدەر اسكەري دوكتريناسىن وزگەرتۋدى باستادى. ورتالىق ازيا ەلدەرى قارۋ ساتىپ الۋ بويىنشا باسىمدىقتى رەسەيگە بەرىپ كەلدى. الايدا ۋكراينا سوعىسى بۇل شەشىمگە بىرقاتار وزگەرىستەر ەنگىزۋدى قاجەت ەتەدى، ەندىگى تاڭدا وا ەلدەرى تەك رەسەيدەن ەمەس، تۇركيا، قىتاي جانە يزرايلدەن قارۋ الۋدى كوزدەپ وتىر.

قازاقستان ءبىر اپتا بۇرىن اسكەري دوكتريناسىن وزگەرتتى. ساراپشىلار اسكەري دوكترينانىڭ وزگەرۋى قازاقستان بيلىگىنىڭ گەوساياسي جاعدايعا بايلانىستى الاڭداۋشىلىعى ارتقانىن بىلدىرەدى دەپ توپشىلايدى. 24 اقپان كۇنى قازاقستان قورعانىس مينيسترلىگى دوكترينانىڭ وزگەرگەنىن مالىمدەدى. دوكترينادا جاپپاي قىرىپ-جويۋ قارۋىن قولدانۋ، جاڭا فيزيكالىق پرينتسيپتەرگە ساي تۇرلەرىنىڭ پايدا بولۋى مەن اسكەري جانە ازاماتتىق ينفراقۇرىلىمعا كيبەرشابۋىل جاسالۋ دەگەن ماسەلەلەر قاراستىرىلعان. رەسەيدىڭ سوڭعى ۋاقىتتا يادرولىق قارۋ قولدانامىز دەگەنىن ەسكەرسەك، بۇل قاۋىپتەردى نەگىزسىز دەۋگە بولمايدى. ال كيبەرشابۋىل سوڭعى ۋاقىتتا ەسەلەپ ارتتى، اسىرەسە ازاماتتىق سەكتورعا.

قازاقستاننىڭ اسكەري دوكتريناسىنا شەكارا كۇزەتىن كۇشەيتۋ، اسكەردى زاماناۋي قارۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى وتكىر قويىلعان. قارۋدى تەك قانا رەسەيدەن ەمەس، وزگە ەلدەردەن ساتىپ الۋ كەرەكتىگى دە ايتىلعان. ال قازاقستان اسكەرى ازىرگە كەڭەستىك جانە رەسەيلىك قارۋمەن قارۋلانعان. بىراق وزگەرىس ەنگىزىلگەن دوكتريناعا نازار اۋدارساق، قارۋ ساتىپ الۋ جاعىن ديۆەرسيفيكاتسيالاۋ ماسەلەسى وتكىر تۇر.

قازاقستان ۋكراينا سوعىسىنا نازار اۋدارا وتىرىپ، اۋماقتىق قورعانىس جاساقتارىن قۇرۋدى باستادى. بۇل ۋكراينانىڭ ءىرى قالالارىن اقپان-ناۋرىز ايلارىندا ءساتتى قورعاپ قالعان قارۋلى قۇرىلىمنىڭ ءبىرى بولدى. جۇزدەگەن مىڭ جاس جىگىتتەر اۋماقتىق قورعانىس جاساقتارىنا مۇشە بولىپ، كيەۆ، سۋم جانە چەرنيگوۆ، حاركوۆ وبلىستارىندا ۇرىس جۇرگىزدى، باسقىنشى اسكەرىن شەگىندىرىپ، بىرقاتارىن تولىق تالقانداي ءبىلدى. بۇل تاجىريبەنى وزگە مەملەكەتتەر دە ۇيرەنۋگە نيەتتى، سونىڭ ءبىرى قازاقستان. قازاقستان اۋماقتىق قورعانىس جاساقتارىنا بۇرىن اسكەردە بولعانداردى الىپ، ولاردى جىلىنا ەكى اي جاتتىقتىرۋدى (ايلىعى ساقتالادى) ويلاستىرۋدا. ال جالپى بۇعان قاتىستى ناقتى اقپاراتتى اسكەري قۇپيا رەتىندە ۇستاۋدا.

ۋكراينا سوعىسى وسىلايشا بىرقاتار وزگەرىستەردى اكەلدى. اسىرەسە رەسەيدىڭ ءوز وداقتاستارى ءۇشىن بۇل ەستى جيىپ، ەل قورعانىس ويلاۋ كەرەكتىگىن ناقتى ءتۇسىندىردى.

كا مىرزا

Abai.kz