تۇركيا ەۋروپا وداعىنا كىرۋگە ءوتىنىش بەرسە دە جانە سول ۋاقىتتان بەرى وزگە دە ەۋروپاداعى شاعىن مەملەكەتتەر ەو وتسە دە، ءالى كۇنگە دەيىن ەۋروپالىقتار تۇركيانى اتالعان ۇيىمعا قابىلداماي ءجۇر. بىرەسە، زاڭدارىڭدى وزگەرت، باسقاشا، بىلاي ىستە دەپ، ابدەن باستارىن قاتىردى. بىراق، تۇركيانى قابىلداماۋدىڭ باسقا سەبەبى بار سياقتى!

ەندى، وعان تۇرىكتەردىڭ كوزدەرى انىق جەتكەن. جالپى، تۇركيانىڭ ءوز ساياساتى بار، ەو مەن اقش ءبىرتۇتاس دەسەك تە، ساياسات جۇرگەن سوڭ اركىمنىڭ مۇددەسى ءارتۇرلى. بۇل اسىرەسە رەسەي-ۋكراينا سوعىسىندا ناقتى كورىنىس بەردى.

رەسەي مەن تۇركيا اسا ءىرى ساۋدا ارىپتەسى، جىل سوڭىنا دەيىن تاۋار اينالىمى 80 ملرد. دوللارعا جەتىپ قالۋى مۇمكىن، باتىستىڭ سانكتسيالارىنا قوسىلمايدى، رف تۋريستەرى تۇركياداعى سانى كوپ تۋريستەردىڭ قاتارىندا جانە سوڭعى ۋاقىتتا، تۇركيادا جاڭادان سالىنعان ۇيلەردى ساتىپ الۋ بويىنشا رەسەي ازاماتتارى ءبىرىنشى ورىنعا شىققان. ونىڭ ۇستىنە پۋتين مەن ەردوعان ءجيى كەزدەسەدى، ماسەلەلەردى تالقىلاپ ۋاقىتشا كەلىسىمدەرگە كەلەدى. ارينە، ەردوعان بەرلۋسكوني مەن شرەدەر ەمەس، قاجەت كەزىندە پۋتينگە كىمنىڭ كىم ەكەنىن "تانىتىپ قويادى". رف پەن تۇركيا مۇددەلەرى كاۆكازدا، ورتالىق ازيادا، سيريادا جانە وزگە دە ەلدەردە توقايلاسىپ قالعانىمەن، سوعىس جاعدايىنا جەتكەن جوق.

دەگەنمەن، تۇركيا ۋكراينا جاعىندا ەكەنى شىن. ءسوزىمىزدى دالەلدەي تۇسەيىن، تۇركيا ۋكراينانىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن مويىندايدى، اسىرەسە، قىرىم تاتارلارىن قولداۋى ماڭىزدى. ايتقانداي، تۇتقىنداعى ۋكراين ساربازدارىنىڭ ءبىر توبىنىڭ بوساتىلۋى رف-تۇركيا بايلانىستارىنىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولدى. ەڭ، باستىسى "استىق دالىزىندە" تۇركيا ءوز بەدەلىن كوتەرە الدى جانە بۇل رەتتە، استىق نارىعىندا 25 پروتسەنتتىك جەڭىلدىككە دە يە بولدى. ونى ايتاسىز، تۇركيا استىق ەكسپورتى بويىنشا دۇنيە جۇزىندە ءبىرىنشى ورىنعا شىقسا، ماكارون ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتى بويىنشا الەمدە ەكىنشى ورىنعا شىقتى. جالپى، تۇرىك اعايىنداردىڭ ساياساتى كەيدە تۇسىنىكسىز كورىنگەنىمەن دە ءوز مۇددەلەرى ءۇشىن "شايتانمەن" دە كەلىسىمگە كەلۋگە دايار. بۇل ءداستۇر وسمان يمپەرياسى زامانىنان قالعان بولسا كەرەك. ال، ەندى تۇركيانىڭ ۋكراينانى قولداۋىنا قاتىستى تارقاتايىن. ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆ.زەلەنسكيدىڭ ۇستىندەگى برونەجيلەتى تۇركيادا جاسالعان. تەگىن جارناما دەرسىز، ايتقانداي، سوڭعى ون جىلدىقتا تۇرىك قارۋ-جاراعىنىڭ ەكسپورتى ونداعان ميلليون دوللاردان جۇزدەگەن ميلليون دوللارعا جەتكەن، بۇل وتە جاقسى كورىنىس. اتاقتى "بايراقتارى" 24 ەلگە شىعارىلاتىن بولسا، ۋكراينادا بىرلەسكەن كاسىپورىن قۇرىلعان. ايتقانداي، ەردوعاننىڭ كۇيەۋ بالاسى "بايراقتاردىڭ" رەسەيگە ساتىلمايتىنىن شەگەلەپ تۇرىپ ايتتى. ۋكراينانىڭ استىق كەرۋەنى كەدەي ەلدەرگە تۇرىكتەردىڭ ارقاسىندا پورتتارىنىن ەركىن شىعىپ جاتىر. ءدال، تۇرىك پورتتارىندا ۋكراينا كەمەلەرى قۇراستىرىلىپ جاتىر. جانە بوسفوردى جابۋ ارقىلى رەسەيدىڭ اسكەري كەمەلەرىنىڭ قارا تەڭىزگە كىرۋگە توسقاۋىل قويىپ وتىر. ال، وسى مەزەتتە ۋكراينا دروندارى قىرىمداعى رف كەمەلەرىنىڭ بىرتىندەپ كوزىن جويۋدا.

ايتقانداي، تۇركيا ارمياسى ناتو-نىڭ ەكىنشى ارمياسى ەكەنىن ۇمىتپايىق. ول جايتتى ازەربايجان 44 كۇندىك سوعىستا ءتيىمدى پايدالاندى. جالپى، تۇركيانىڭ كۇشەيگەنى تۇركى الەمىنىڭ نىعايعانى دەپ ساناۋىمىز كەرەك. سوندىقتان دا ەردوعان پۋتينگە قاراتا ايتقان ءوز سوزىندە قازاقستاندى قورعايتىنىن جەتكىزگەن ەدى. بۇل دا قازاقستان ءۇشىن ماڭىزدى، قالاي دەسەك تە، رەسەيمەن بايلانىستا بولعانىمەن، تۇركيا ۋكراينانى ناقتى قولدايدى.

اماندىق ءامىرحامزين

Abai.kz