جۇما, 22 قاراشا 2024
ادەبيەت 3267 2 پىكىر 6 جەلتوقسان, 2022 ساعات 14:20

باۋىرجان ولەڭدەرىنىڭ ەرەكشەلىگى – قازاقى بوياۋى!

وسى زامان قازاق ادەبيەتىنىڭ كورنەكتى وكىلى، قازاق پوەزياسىنىڭ جارىق جۇلدىزى، ادەبيەتشى، عالىم باۋىرجان جاقىپ جۋىقتا باسپادان شىققان «بىلتە شامنىڭ جارىعى» اتتى جىر جىيناعىن سىيلادى.

جيناقتاعى ولەڭدەر وقىعان جەردەن يىرىمىنە تارتىپ باۋراپ اكەتتى. جيناققا كىرگەن 168 ولەڭنىڭ ءبارى بىردەي ءمىنسىز، كوركەم، وبرازدى، ايشىقتى، بىرىنەن-ءبىرى كەرەمەت، بەينە قالىپقا قۇيىلعانداي، ءتورت بۇرىشى تەڭ ولەڭدەر.

باۋىرجان ولەڭدەرىنىڭ ەرەكشەلىگى – قازاقى بوياۋى! قاي ولەڭىن وقىساڭىز دا ۇلتتىق تامىردان ءنار العان، وقۋعا جەڭىل، ويعا قونىمدى، قاراپايىم دا ومىرشەڭدىگىندە جاتىر. مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ سوزىمەن ايتساق، «كۇپى كيگەن قازاقتىڭ قارا ولەڭىن، شەكپەن جاۋىپ وزىنە قايتارامىن»، - دەگەنىندەي!

ولەڭدەردەگى تەڭەۋ، شەندەستىرۋ، استارلاۋ، ولەڭنىڭ وبرازىن ودان-ءارى اشا تۇسكەن. اباي، شاكارىمدەي ۇلىلاردى تۋعان، ابايدىڭ قاسقا بۇلاعىنان سۋ ىشكەن، جاعاسىندا ويناپ، ايدىنىنا شومىلىپ، الىمبەك جاساعان تال بەسىكتە تەربەلىپ، اجە الديىندە وسكەن، شىڭعىستاۋدىڭ شىڭىنا تالپىنىپ، كيەلى توپىراعىنا اۋناعان باۋكەڭنىڭ ۇلكەن تۇلعا بولىپ، ۇلكەن ادەبيەتشى بولىپ قالىپتاسپاۋعا قاقىسى دا جوق.

سەمەي ۇلىلاردىڭ مەكەنى دەدىك. سەمەيدىڭ قازاق پوەزياسىنىڭ ورداسى ەكەندىگىن، قازاق ازاتتىعىنىڭ التىن بەسىك استاناسى ەكەندىگىن مويىنداۋعا ءتيىسپىز. اباي، شاكارىم مەكتەبىنەن تىكە ءتالىم العان باۋىرجان پوەزياسىنىڭ نەگىزى وسىندا جاتىر. باۋكەڭ ولەڭدەرىنە كوركەم سوزدەردى تىقپالاي بەرمەيدى، قازاق داستۇرىنە بەرىك، قازاق تىلىنە باي. سوندىقتان ءار ولەڭىندە بىردە ءبىر ارتىق ءسوز جوق. ونىڭ ولەڭدەرىنىڭ بەرىكتىگى سونشالىق، ءبىر ءسوزىن الىپ تاستاۋعا شۋماقتاردىڭ ءوزى كونبەيدى.

باۋىرجان ولەڭدەرىندەگى سۋرەتكەرلىك وتە كەرەمەت، كەز-كەلگەن ولەڭىن وقىپ وتىرىپ سۋرەت سالۋعا بولادى. مىسالى الىمبەك ۇستانىڭ بەينەسى. اجەمنىڭ ۇرشىعى. قولتاڭبا، مۇنداي ولەڭدەر باۋكەڭدە جەتىپ ارتىلادى. تەڭەۋلەردىڭ ءوزى عاجاپ، ايتالىق «ابايمەن قۇرداس اق شيلەر، توعجانمەن قۇرداس توعايلار»، - دەپ تولعانىپ شارىق ۇرادى. قانداي كەرەمەت تەڭەۋ، قاراپايىم دا قايتالانباس ايشىقتى سوزدەر.

جيناقتا قامتىلعان جىردىڭ ءار ءبىرى، ءىنجۋ مارجانداي قۇلپىرىپ جارقىراپ تۇر، «تاۋەلسىز قازاقستانىم» دەگەن ولەڭىندە بوستاندىققا تالپىنعان، ازاتتىق دەپ الاقايلاعان اقىننىڭ جارناما ىسپەتتەس ازاماتتىق مىنەزى كورىنەدى.

مەنىڭ بايقاعانىم باۋىرجان پوەزياسى بوداندىقتىڭ باتپاعىنان، ىلاي، كىرىنەن اۋلاق، ءموپ-ءمولدىر تازا، كىرشىكسىز التىنداي قىمبات ولەڭ. اقىننىڭ ولەڭدەرى تۋرالى كوپ ءسوز ايتۋعا بولار ەدى، بىراق ول مىنا شاعىن پىكىردىڭ مىندەتى ەمەس، اماندىق بولسا باۋىرجان پوەزياسىنا الداعى كۇندەردە ەگجەي-تەگجەيلى توقتالامىن دەپ ويلايمىن.

سلامحات سەيتقامىزاۇلى

Abai.kz

2 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1455
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3218
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5269