توپتاما

ساۋساق پەن ساۋساق سويلەسىپ،
دەنە مەن دەنە ۇيلەسىپ.
تەرەڭگە كەتتىم شىم باتىپ،
شىعا الماي عاجاپ كۇي كەشىپ...

كوزىڭمەن كوزىم سىرلاسىپ،
تۇسىندىك ىشتەي "ىمداسىپ"...
سۇراسا بىرەۋ ايتا سال:
"قىز ەمەس ماعان، جىر عاشىق"!

ەرنىمە ەرنىڭ ەركەلەپ،
ەبىن ءبىر تاۋىپ ورتەمەك.
Əۋەن بوپ قالقۋ ءۇشىن دە،
ادامعا ازداۋ شەر كەرەك!

ۇنسىزدىگىممەن الىسىپ،
مۇڭىمدى جۇتتىڭ تاۋىسىپ.
ءتوزىمى ءتۇننىڭ سوگىلدى،
سەزىمنىڭ ەسى اۋىسىپ!

جۇرەك پەن جۇرەك ۇعىسىپ،
سۋىنىپ كەتپەي تۇر ىسىپ...
گۇلدەنىپ جاتتى اپىر-اي،
قىزعالداق-عۇمىر ءبۇرىسىپ...

تيە الماي جەرگە تابانىم،
جەلمەنەن جۇيتكىپ بارامىن.
تارتىلىپ بارام تەڭىزدەي،
جارىققا ءسىڭىپ جانارىم... ...

ديدارى جەردىڭ نۇر ەكەن،
ءتۇسىم عوي دەيمىن...ءتىرى ەكەم...
سۇلۋلىعىم قاعىپ كىرپىگىن،
عالامدى ءسۇيىپ تۇر ەكەن!...

XXX

تىرلىك دەگەن تارازىسى-اۋ ءتəڭىردىڭ،
سəتتەر سايىن سىناعىندا جاڭىلدىم...
اقشا بۇلتتاي اق كويلەگىم جەلبىرەپ،
ارمانىما سەنەر كۇندى ساعىندىم.

جانۇشىرىپ جاننىڭ داۋسىن تىڭداماي،
بۇرىنعىداي مۇڭنىڭ جۇگىن جىرلاماي...
الاقانداي اۋىلىما تىعىلىپ...
كەتكىم كەلمەي ءجۇر عوي ءəلى بۇل قالاي؟

تۋعان ۇيدەن قاي سىرىمدى جاسىرام،
بالا -كۇننىڭ يىعىنا اسىلام.
...اس ءۇي جاقتان كۇبىرلەيدى جەڭەشەم،
«نە جەتپەي ءجۇر...دەي مە əلدە وسىعان؟»

Əجەمنىڭ دە əجىمدەرى اقىلدى:
تىم بايىپپەن جانىنا ىممەن شاقىردى.
تانىس مەيىرىم...الىس نەگە قۇداي-اۋ...
قىزىن ەمەس قۇشقانداي ءبىر اقىندى!

وي كۇزەتىپ، شەشەم وتىر كوڭىلسىز،
ءۇش كۇن بولدى...مەن كەلگەلى ءəلى ءۇنسىز...
كۇبىرلەسەم جاۋتاڭدايدى سىر بەرمەي،
ءبىر əڭگىمە ايتار دەي مە جاعىمسىز...

قالاي كەتەم، تۋعان ۇيگە شەرتىلمەي،
كوز جاسىم دا سىرعىپ ءتۇستى-اۋ ىركىلمەي...
بۇرىمىمداي قالعانى ما قيىلىپ،
قىز- عۇمىرىم بىتكەنى مە ءبىر كۇندەي...

بارا جاتتىم سۇر قالاعا اتتانىپ،
«قىز-قوناق عوي» -دەگەن سوزگە توقتالىپ.
ءبۇتىن باقىت كولبەڭدەيدى الىستان،
ۇمتىلامىن جوعالۋعا شاق قالىپ...

تۇمان مۇڭدار تاۋسىلماستاي كورىنىپ،
تەلەفوندا. ..ساۋساعىم تۇر ءىلىنىپ.
«وشاعىڭنىڭ تىنىشتىعىن ساقتا»-دەپ،
ارعى جاقتان انام تۇردى ەگىلىپ. ..

P:S

بالكىم. ..بəلكىم مەيىرىمگە شولدەدىم...
(Əيەل قاشان تاعا الادى ەرگە ءمىن؟ )
قالا، سەنىڭ قورعانسىزداۋ پەندەڭ ەم...
قانداي جاقسى تىم ەسەيىپ كەلگەنىم..

XXX

پەرىشتەلەر قۇلاپ جاتىر اسپاننان،
Əر تامشىنىڭ يىعىنا اسىلىپ...
جەر بەتىندە جاڭا ءومىر باستالعان،
كەشەگىسىن باتقان كۇنگە جاسىرىپ...

جاڭبىر... جاڭبىر... توسەپ تۇرمىن ءجۇزىمدى،
قىتىقتايسىڭ الاقاندا ەركەلەپ...
قۇشاق-قۇشاق اق ارماندار ءۇزىلدى...
بىرەۋلەر ءجۇر "سەن كەلدى دەپ" وكپەلەپ...

تىرشىلىك تۇر ءبىر نۇكتەدە قارايىپ،
تىنىشتىقتىڭ قۇشاعىنا تىعىلعان.
قولشاتىرسىز كۇزدى قارسى الايىق،
جاپىراققا سەرىك بولىپ جۋىنعان.

جالعاندىقتىڭ كوز اربايتىن كويلەگىن،
تامشى بىتكەن نۇرمەن سəندەپ بەرەدى.
جاڭبىر بولىپ جىر ىشىندە بيلەدىم...

جەرگە ەمەس، گۇلگە قونعىم كەلەدى...
كۇز بوپ قارسى الامىن با تاڭداردى،
كۇن-كوزىندە كوكتەم كەتتى-اۋ الىستاپ...
ول سوڭعى رەت جۋدى ما ەكەن تالداردى،

جاپىراعىن جەر قوينىنا تابىستاپ...
ءبىز مەزگىلگە مەيىرىم بوپ كەلمەدىك،
ايالداۋدى، ايالاۋدى كەش ۇعىپ...
تابيعات پەن ۇندەس شىعار پەندەلىك،
مەزگىل بىتسە، قالامىز-اۋ كەشىگىپ...

كۇن بولىپ سىناپ ەم، ەرىدىم...

كۇن بولىپ سىناپ ەم، ەرىدىم،
كوگىمە شىعاردى سەنى كىم؟

اي بولىپ سىناپ ەم، الداندىم،
ءجۇزىمدى جاسىرىپ قارماندىڭ.

نوسەر بوپ توگىلدىم ءبىر دەمدە،
اق بۇلتتاي ارىڭدى كوردىم دە.

سەزىم بوپ سىن ايتقىم كەلمەدى،
سەندىرىپ جۇرگەن سوڭ سەن مەنى.

جۇرەك بوپ ءجۇرمىن عوي دۇرسىلدەپ،
جاۋراسا جىلىنىپ ءجۇرسىن دەپ.

حات بولىپ كوزىڭە اسىقتىم،
سەن بولساڭ جاۋاپسىز جاسىتتىڭ.

...ءتۇن بولىپ سىناپ ەم، تۇنەردىم،
مەن ساعان جاي عانا بىرەۋمىن..

XXX

سەن كورمەگەن كوز-جاسىمدى ءتۇن كوردى،
مەن مۇڭايتىپ الدىم ەكەن كىمدەردى؟
اسپان تۇستەس اپپاق ەدى جۇرەگىم،
قاپ-قارا بوپ جەرگە ەندى.

مەن ۇيقىسىن بۇزدىم ەكەن كىمدەردىڭ،
قارا تۇندە كوز ىلمەۋدى ۇيرەندىم.
سەزىم بولسام، اقشا بۇلتقا اينالىپ،
ار قالپىندا سۇيگەنمىن!

مەن بىرەۋدىڭ الدىم با الدە، تىنىشىن،
(جاراتقانعا جاقپادى ما ءبىر ءىسىم؟)
كەڭ دۇنيە قۇشاعىندا اداسىپ،
تارىلادى تىنىسىم!

الدە ونىڭ ۇرلادىم با، شاتتىعىن،
اۋىستىرىپ الدى ما ەكەن اق گۇلىن.
ەرىنىمدە ەسىمى تۇر ءان سالىپ،
تەربەلەدى پاك-مۇڭىم...

مەنى اكەتكەن ارمان ەكەن تىم بيىك...
ونى اكەتكەن ويلار بولدى تۇڭعيىق.
ءدال وسىلاي ازابىمدى سۇيەدى ول،
ءون-بويىما نۇر قۇيىپ!

XXX

جالعىز جانعا سەرىك بولار جالقى-مۇڭ،
ءومىر ساعان سەزدىرمەسە سالقىنىن...
جاپالاقتاپ قار جاۋىپ تۇر قالادا،
قايىرلى تاڭ، التىنىم!

قايىرلى كۇن، عۇمىرىم!
قانداي سىيدى ۇسىناسىڭ بۇگىنىم؟...
قارا جەردە الشاڭ باسىپ جۇرگەنمەن،
اللا دەيتىن قۇدىرەتتىڭ قۇلىمىن.

قار جاۋىپ تۇر اق-تاڭداي،
موپ-موماقان جەردەن مەيىر تاپقانداي.
ەركە قار كەپ، ەركەلەيدى ەرنىمدە،
اسپان جاقتان كوكتەم قۇلاپ جاتقانداي.

قايىڭدار تۇر əن سالىپ،
قاباعىنان مۇڭدى ىسىرىپ، قارسى الىپ.
تۇنىعىم-اۋ، تۇنگە ءسىڭىپ كەتەتىن...
سەندە قازىر وياندىڭ با، تامسانىپ؟!

قول ۇستاسىپ جىلدارمەن،
كوز ىلگەنشە əۋەنىڭدى تىڭدار ما ەم؟
...دəل وسىلاي عۇمىر عاجاپ بولار ما،
بىزدەر بىرگە بولعانمەن..

يا...

جالعان دا جالعان، جالعان مۇڭ،
جىرىمدى نەمەن جالعارمىن.
ءسۇيىپ تە تۇرىپ الداندىم،
سۇيىكتى بولىپ توڭعانمىن.
قاراقات كوزدى سويلەتىپ،
قاپ-قارا مۇڭدى بيلەتىپ،
ولەردەي ءسۇيىپ قالعانمىن.
جەل قونىپ، كەنەت شاشىما،
يىعىنا كەتكەن اسىلا...
وبە الماي ءوزىم قالعانمىن.
كونە الماي سوندا ارمان-جىر،
بۇلقىنىپ، سيماي قالعان-ءبىر.
سۇيىلمەي كەتكەن بەۋ-ءومىر،
تولقىتىپ تاعى تولعاندىر!

باسىلماي قۇمار كەۋدەمنەن،
دالامەن، تۇنمەن ەمدەلگەم،
سودان سوڭ بارىپ، كۇن كۇلگەن،
كوكىرەكتىڭ كوزىن كىم بىلگەن...
سويلەيتىن سوزدەن جاڭىلىپ،
ماحاببات داۋسىن ساعىنىپ،
قىزىل ءتىل سوندا كۇرمەلگەن.
قۇلاپ ءبىر كەتسە جۇلدىز-كۇن،
كۇلكىمدى گۇلگە سۇيگىزدىم.
سونبەس دەپ جۇرەك قايعىمەن،
مۇڭىمدى جەردە سۇرگىزدىم!

دينارا مالىك

Abai.kz