قىس بويى توپەلەپ جاۋعان قار مەن ونە بويدى مۇزداتقان سۋىقتان مەزى بولعان كۇللى تىرشىلىك يەسى جانعا جىلۋ سىيلايتىن ءبىر جايماشۋاقتى اڭسايدى. سول ساتتە اسا مەيىرىمدى جاراتقان دا جەر بەتىنە كوكتەمدى جىبەرە قويادى. ال بۇگىندە كوكتەمنىڭ العاشقى حابارشىسى - 8 ناۋرىز مەرەكەسى. جىل سايىن وسى كۇنى اياۋلى انا، كەربەز كەلىنشەك، قىلىقتى قىزداردىڭ قۇشاعى گۇلگە تولىپ، ەزۋى كۇلكىدەن جيىلماسا دا، ەرتەسى-اق سول نازىكجاندىلاردىڭ قايتادان تىرشىلىك تاۋقىمەتىن ارقالاپ الىپ كەتىپ بارا جاتقانىن كورەمىز. ءجا، بۇل - بولەك اڭگىمە، الايدا ءبىزدىڭ ايتپاعىمىز - وسىدان ءارى ۇزامايتىن ماسەلە، ياعني حالىقارالىق ءمان مەن ادامزاتتىق ماڭىزعا يە وسىناۋ مەرەكەنىڭ سيمۆولى دەرلىك ءبىر ۇلكەن مەموريالدى كەشەننىڭ جوقتىعى.

«قاي جەردە، مەيلى، قاي ەلدە، الەمنىڭ ءمانى - ايەلدە». اقىن ءجۇرسىن ەرمان جىرىنداعى ءدال وسى ەكى اۋىز ءسوز وسىناۋ مەيرامنىڭ ۇرانى رەتىندە جەر-جەردە ءىلۋلى تۇرسا دا جاراساتىنداي. سەبەبى، راسىندا، ايەل - انا، ال اناعا اللا تاعالا تار قۇرساعىنان ادام ءوسىرىپ-ءوربىتىپ، سولايشا جەر بەتىنە ءومىر سىيلايتىن قۇدىرەت دارىتقان. ارقايسىمىز مىنا ومىردە بار بولساق، ول -  اكەمىز بەن انامىزدىڭ تىلەۋى مەن مەيىرىمىنىڭ جەمىسى. ارينە، ايەل جالعىز ءوزى انا بولا الماسى انىق، بۇل رەتتە اكەلەردىڭ، ياعني ەر-ازاماتتاردىڭ دا ءرولى بارىن مويىنداۋعا ءتيىسپىز. سەبەبى اۋەل باستا جەر بەتىنە تەك قانا اداماتانى تۇسىرگەن ەكەن، ال حاۋانانىڭ جارالۋىنا سەپ بولعان - اداماتانىڭ جالعىزسىراۋى. جانىنا جالاۋ بولار ايەل دەگەن جاڭا تىرشىلىك ءۇشىن اتامىز ەش ايانباستان، ءتىپتى قابىرعاسىن دا سوگىپ بەرە سالسا كەرەك. مىنە، ءبىز 8 ناۋرىز - حالىق­ارالىق ايەلدەر مەرەكەسىن تويلاعان سايىن وسى اڭىزدى دا ەسكە تۇسىرەتىندەي، قانداي دا ءبىر سيم­ۆوليكالىق دۇنيە قاجەت.

ايەلدىڭ ورنى - وتباسى، وشاق قاسى دەگەندى ءبىز بۇگىن سونشالىق ارزان ماعىناسىندا ءتۇسىنىپ، «سوندا ايەل سالپىەتەك بىرەۋ عانا ما؟» دەپ ورە تۇرەگەلەمىز. ال مۇنىمىز ءبىزدىڭ قانداي دا ءبىر الىپ مەملەكەتتىڭ ءوزى وتباسىسىز مىقتى بولا المايتىنىن، سەبەبى وتباسى - تىرەك، وتباسى ۇرپاق وربىتەر قاسيەتتى ورىن ەكەنىن ەستەن شىعارىپ العان ەسىرىكتىگىمىزدىڭ دالەلى ەدى. ال قازاق قاشاندا قىزىن جاي ادەمىلىك، ەر-ازاماتتىڭ كوزقۇرتى دەپ ساناماعان، وعان ۇلتتىڭ اناسى، وتباسىنىڭ تىرەگى دەپ قاراپ، سولاي وبەكتەپ، سولاي تاربيە بەرگەن.

اقۇشتاپ باقتىگەرەەۆا، اقىن، حالىقارالىق «الاش» سىيلىعىنىڭ يەگەرى:

- ءار ءۇي، ءار اتا-انا ءوزىنىڭ بەسىگىنە يە بولۋى كەرەك. ول ءۇشىن ول شاڭىراقتىڭ ايەلى مىقتى بولۋى شارت. ەندەشە، ءار قازاق ءوز قىزىن قولعا المايىنشا، ءبىز شالدۋار-شاتپاق جىگىتتەرىمىزدى تاربيەلەي المايمىز. سەبەبى قىز ­- ۇلتتىڭ بولا­شاق اناسى. مەكتەپتە قازاق قىزىنىڭ ۇلتتىق تاربيەسى دەگەن ارنايى ءپان ءجۇرۋى كەرەك دەپ ويلايمىن.  سوندىقتان دا ءوزىم بالالاردى تاربيەلەيتىن بولاشاق ۇستازدارعا  ارنايى ءدارىس وقيمىن. ايتىڭىز­دارشى، قارا كوز قازاق بالاسىن قازاق قىزىنان باسقا كىم تۋادى؟

ءار قالادا، ءار اۋىلدا قازاق اناسىنىڭ بەينەسىن اسقاقتاتىپ تۇراتىن ءزاۋلىم ەسكەرتكىش تۇرعىزساق ارتىقتىق ەتپەيدى.

مىنە، وسىنداي عاجاپ تىرشىلىك يەلەرىنە جىلىنا ءبىر كۇندى ادەيى ارناعان جاقسى، بىراق ابزالى - ءار كۇننىڭ ايەل ءۇشىن مەرەكە بولعانى. وسى رەتتە «تەك ايەلگە عانا مەرەكە مە؟» دەپ نارازىلىق بىلدىرەتىن ەر-ازاماتتار تابىلار، بىراق ولار ەگەر ايەلدىڭ قاباعىن كىربىڭ شالماسا، ۇيدە اس ءپىسىرۋلى، كيىم ۇتىكتەۋلى، بالا اسىر سالىپ وينايتىنىن ەسكەرسە، وندا ول نارازىلىعىنان باس تارتارى انىق. ال بۇگىنگى قوعامنىڭ ايەلگە دەگەن تاعزىمىنىڭ كورىنىسى قالاي؟

8 ناۋرىز - حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى جاقىنداعاننان اينالا گۇلگە تولىپ، دۇكەندەر دە سىيلىققا سامساپ تۇرادى. ەر-ازاماتتار باسقا كۇنى، بالكىم، جارى مەن بالا-شاعاسىن ۇمى­تىپ تا كەتىپ جاتاتىن شىعار، بىراق، ايتەۋىر، سول كۇنى ءبىر سىيلىق جاساپ، بارلىعىن جۋىپ-شايعىسى كەلەدى. ءبىر شوق گۇل، مۇمكىن، ءبىر قۇتى ءيىسسۋ، مەيلى قاپ-قاپ اقشا، مەيلى قىمبات كولىك بولسىن ءار ايەلگە قۋانىش سىيلارىنا ءسوز جوق، بىراق، جالپى، ايەل قاۋىمى، اياۋلى انالارعا تاعزىم، اپكە-قارىنداستارعا ءىلتيپات رەتىندە ەلىمىزدىڭ تورىندە ءبىر بەلگى تۇراتىنداي ءجونى بار. ول نە ءۇشىن؟ سەبەبى ايەل - تەك بۇگىن كوزى ءتىرى قىز-كەلىنشەكتەر عانا ەمەس، كۇللى ادامزاتتىڭ باستاۋى حاۋانامىزدان باستاپ، ۇماي انا، دومالاق انا، جاۋجۇرەك تۇمار حانشا، قازاق بولعالى بەرى دە اڭىز-ءاپسانا، جىر-داستاندارىمىزدان بىزگە جەتكەن جيرەنشە شەشەننىڭ جارى قاراشاش انا، ايشا ءبيبى، بوپاي حانىم، شوقاننىڭ اجەسى - ايعانىم، ابايدىڭ اجەسى - زەرە، اناسى - ۇلجان، ءبىر رۋلى ەلدى باسقارعان ۇلپان انا، قالا بەردى، كۇيشى دينا، ءبيشى شارا، بۇلبۇل كۇلاش تاعى سول سياقتى تاريحىمىزدان ويىپ تۇرىپ ورىن العان ايەل اتاۋلىنى اتاۋسىز قالدىرعانىمىز جاراسا ما؟ ولاي بولسا، ءبىز وسىعان ءجىتى ءمان بەرىپ، ساۋلەتشىلەر مەن ديزاينەرلەر اراسىندا بايگە جاريالاپ، ايەل، انا، ارۋلاردىڭ قۇرمەتىنە سيمۆولدىق ەسكەرتكىش ورناتساق!

اۆتور: ءماريام ءابساتتار

"الاش ايناسى" گازەتى